کتاب سینمای دفاع مقدس؛ نگاهی از برون

کتاب سینمای دفاع مقدس؛ نگاهی از برون؛ مجموعه مقالات پژوهشی منتشرشده در خارج از کشور، درباره سینمای دفاع مقدس گردآوری‌شده توسط محمد خزاعی و ترجمۀ محمد معماریان است. این کتاب را انتشارات ساقی منتشر کرده است.

درباره کتاب سینمای دفاع مقدس؛ نگاهی از برون

اگرچه سینمای ایران پس از انقلاب اسلامی در جشنواره‌ها، محافل هنری، مجامع فرهنگی و دانشگاهی جهان موقعیتی شناخته شده و جایگاهی تثبیت شده پیدا کرد، اما آنچه به‌عنوان سینمای نوین ایران در این محافل و مجامع مطرح شد، هیچ‌گاه آینۀ تمام نمایی از سینمای ایران نبود. در واقع، اغلب گونۀ خاصی از آثار سینمای ایران با گرایش‌های فرمی و مضمونی خاص، فرصت و مجال عرضه‌شدن در صحنۀ بین‌المللی را یافته است در این میان، برخی از گونه‌های سینمایی که اتفاقاً با نظر به سابقۀ تاریخی سینمای ایران پدیده‌ای در حقیقت، «نوظهور» و امر به‌واقع «نوین» در این سینما محسوب می‌شدند، از ورود به مدارهای فراملی توزیع یا نمایش سینما بازمانده و طبعاً در کانون توجه مطالعات و پژوهش‌های فرهنگی و سینمایی نیز قرار نمی‌گرفتند.

اگرچه تعداد کتاب‌ها و مقالات پژوهشی که در این موضوع در خارج از کشور منتشر شده، هنوز به نسبت منابعی که به دیگر بخش‌های سینمای ایران، به‌ویژه بخش جشنواره‌ای پرداخته‌اند، اندک و ناچیز است؛ اما توجه به همین آثار نیز به دلایل مختلفی حائز اهمیت است. ازاین‌رو، ترجمه و انتشار مجموعه‌ای از این مقالات در قالب کتاب حاضر در دستور کار کمیتۀ علمی‌پژوهشی سیزدهمین جشنوارۀ  بین‌المللی فیلم مقاومت قرار گرفت. این مقالات نشان می‌دهد که بر خلاف تصور موجود در برخی محافل هنری، روشنفکری و دانشگاهی ما، این گونه نیست که فقط گونه‌های خاصی از سینمای ایران واجد ارزش مطالعه و پژوهش دانشگاهی باشند. متأسفانه این تصور نادرست باعث شده که حتی در داخل کشور نیز تعداد مطالعات و پژوهش‌های جدی در حوزۀ سینمای دفاع مقدس محدود و اندک باشد.

خواندن کتاب سینمای دفاع مقدس؛ نگاهی از برون را به چه کسانی پیشنهاد می‌‌کنیم

این کتاب برای علاقه‌مندان به سینما و هنر مفید و کاربردی است.

درباره محمد خزاعی

محمد خزاعی در سال ۱۳۵۵ متولد شده است. او تهیه‌کننده و سرمایه‌گذار سینما اهل ایران است. خزاعی در تاریخ مهر ۱۴۰۰ به‌عنوان ریاست سازمان سینمایی کشور منسوب شده‌است.

بخشی از کتاب سینمای دفاع مقدس؛ نگاهی از برون

«حقیقت کاری منحصر به فرد در میان آثار آوینی

در ایران، مرتضی آوینی مشهورترین کارگردان در حوزۀ سینمای جنگ است، هر چند فیلم‌های او نه برای اکران سینمایی بلکه بیشتر برای پخش تلویزیونی ساخته شده‌اند. شهرت فیلم‌های او که همگی مستند هستند، به‌خاطر توان بالای این فیلم‌ساز در بیان حال و هوای جبهه. است نقطۀ قوت کارهای مستند آوینی ظرفیت او برای ترسیم ایمان بسیجیان و نحوۀ شکل‌گیری یک نیروی مقاومت بر اساس این ایمان است. فیلم‌های مستند او با مواضع رسمی در طول جنگ ایران و عراق همخوانی داشتند. از آوینی که در فرایند تهیۀ یک فیلم جدید در سال ۱۹۹۳ درگذشت فیلم‌های مستند زیادی به‌جامانده است. مجموعۀ تلویزیونی روایت فتح موجب شهرت او شد. او کارگردانی فیلم‌های مستند و مجموعه‌های تلویزیونی دیگری را نیز بر عهده داشت یکی از اولین کارهای او، حقیقت است.

حقیقت مجموعه‌ای یازده‌قسمتی است که متأسفانه بخش‌هایی از آن[۱] اکنون گم شده‌اند. این مجموعه در دو سال آغاز جنگ (۱۹۸۱-۱۹۸۰) فیلم‌برداری شد. هر چند حقیقت مشهورترین مجموعۀ تولید شده توسط آوینی نیست، اما ازآن‌رو نقش مهمی دارد که یکی از اولین تجربه‌های فیلم‌برداری در جبهه بود و به همین خاطر، به مبنای نظری و روش‌شناختی آثار آوینی و همکارانش تبدیل شد. البته آوینی و همکاران او چند ماه پیش از تهیۀ مجموعۀ حقیقت یعنی در سال ۱۹۷۹ که مستندهایی برای یک برنامۀ تلویزیونی مربوط به جهاد سازندگی می‌ساختند[۲] به فکر روش‌های جدید فیلم‌برداری بودند. گزینه‌های اصلی تصویربرداری این گروه همان‌هایی بود که در آن «فیلم‌های روستایی» تجربه شده بودند؛ یعنی نمای دور (لانگ شات)، دوربین روی دوش و همراهی طولانی‌مدت با روستاییان پیش از آغاز فیلم‌برداری با آغاز جنگ، آن‌ها مشغول فیلم‌برداری هفت قصه از بلوچستان بودند و تصمیم گرفتند ضبط حقیقت را هم در همان زمان شروع کنند، ازاین‌رو، گزینه‌های تصویربرداری ناگزیر در شرایط جنگ محکمی خورد. حقیقت نمایندۀ استفاده از این روش جدید فیلم‌سازی است که به کل متفاوت از روش‌های مرسوم گزارشگران تلویزیونی در جبهه‌ها است. همچنین این مجموعه از دیدگاه نقادانۀ سازندگانش نسبت به سینما در یک بازۀ بحرانی پرده برمی‌دارد.»