کتاب مغز، شناخت و رفتار (مجموعه دوم)

کتاب مغز، شناخت و رفتار (مجموعه دوم) نوشتهٔ حبیب الله قاسم زاده و حمیدرضا نقوی و ونداد شریفی و رضا نیلی پور است. انتشارات ارجمند این کتاب را منتشر کرده است. اثر حاضر که در دستهٔ علم روان‌شناسی و عصب‌‌روان‌‌شناسی قرار گرفته، مجموعهٔ دوم از سلسله سخنرانی‌های ارائه‌شده در سمینارهای مغز، شناخت و رفتار در بیمارستان روزبه در تهران است. نسخهٔ الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب مغز، شناخت و رفتار (مجموعه دوم)

کتاب «مغز، شناخت و رفتار» (مجموعه دوم) که نخستین‌بار در سال ۱۳۹۴ منتشر شده، دومین مجموعه از مقاله‌های ارائه‌‌شده در «سمینارهای ادواری مغز، شناخت و رفتار» است که از سال ۱۳۸۷ به‌‌طور منظم در بیمارستان روزبه در تهران برگزار شده است. حدود ۶۰ سخنرانی در زمینه‌‌های مختلف توسط اساتید و پژوهشگران مراکز علمی در حیطه‌‌های گوناگون علومِ مرتبط با مغز، شناخت و رفتار ایراد شده است. در کتاب «مغز، شناخت و رفتار» (مجموعه دوم) ۹ مقاله از سخنرانی‌های مختلف همراه با نقد آن‌ها منتشر شده است. این مقالات شامل موضوعاتی همچون زیبایی‌شناسی شناختی، شباهت‌های معنایی واژگان، ایده‌پروری علمی، اخلاق در روان‌پزشکی و نظریه‌های تغییر رفتار است. عنوان مقالات این اثر عبارت است از «لانه‌گزینی زبان در مغز: فطری یا اکتسابی» (نوشتهٔ رضا نیلی‌پور)، «ساختار مغز: ثبات، تطبیق یا تغییر» (نوشتهٔ عالیا شکیبا و مریم نوروزیان)، «مغز و شخصیت» (نوشتهٔ حمیدرضا نقوی)، «از "وادی اشباحِ" ماندلشتام تا "بر لب جوی" حافظ» (نوشتهٔ حبیب‌اللّه قاسم‌زاده)، «آیا باورهای جادویی نشانه آسیب‌شناسی روانی است؟» (نوشتهٔ ونداد شریفی)، «تن‌آگینی و آسیب‌شناسی روانی» (نوشتهٔ علی‌اکبر نجاتی صفا)، «درد مزمن: نظریه‌ها، مکانیسم‌ها و درمان» (نوشتهٔ محمدعلی اصغری مقدم)، «اختلال وسواس» (نوشتهٔ گیتی شمس) و «پیش‌گیری از اختلال‌های اضطرابی» (نوشتهٔ ابوالفضل محمدی).

در مقدمهٔ این کتاب بیان شده است که تبادل علمی و ارتباطات میان پژوهشگران، امری ضروری در دنیای امروز است. این ارتباطات باعث شکل‌گیری «جامعهٔ علمی» می‌شود و از اهمیت بسیاری برخوردار است. در غیاب این تبادل و تعامل، تأثیر پژوهش‌ها محدود می‌شود و نتایج آن‌ها بازخورد مناسبی دریافت نمی‌کند. عمدهٔ مبادلات علمی به‌صورت همایش‌ها و سمینارهای پراکنده برگزار می‌شود که اغلب در فضایی دوستانه و کم‌اثر انجام می‌گیرد و تأثیر علمی چشم‌گیری ندارد. این مسئله به‌ویژه در زمینه‌هایی همچون عصب‌شناسی، روان‌شناسی و روان‌پزشکی که به مسائل مشترک مانند عملکرد مغز، شناخت و رفتار انسان می‌پردازد، برجسته‌تر است. برای رفع این مشکل بود که در سال ۱۳۸۷، سمینارهای ادواری «مغز، شناخت و رفتار» آغاز شد تا فضایی مناسب برای بحث و تبادل نظر میان پژوهشگران این حوزه‌ها فراهم شود. هدف اصلی این سمینارها را ارتقای تفکر علمی، تبادل اطلاعات و شفاف‌سازی مفاهیم علمی در این زمینه‌ها دانسته‌اند. یکی از اقدامات مهم در این سمینارها ارائهٔ نسخه‌های اولیهٔ مقالات پیش از سخنرانی‌ها برای تسهیل بحث‌های علمی بوده است.

چرا باید کتاب مغز، شناخت و رفتار (مجموعه دوم) را بخوانیم؟

مطالعهٔ این اثر درمانگران را با حیطه‌‌های گوناگون علومِ مرتبط با مغز، شناخت و رفتار انسان آشنا می‌کند. این دانش در روان‌شناسی بالینی و برای درمان اختلالات روانی به کار می‌آید.

کتاب مغز، شناخت و رفتار (مجموعه دوم) را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

مطالعهٔ این مجموعه و نیز مجموعه‌‌های اول و دوم را به دانش‌جویان، دانش‌‌پژوهان و علاقه‌مندان به علوم شناختی، عصب‌‌پژوهی، روان‌‌شناسی، روان‌‌پزشکی، نورولوژی، زبان‌‌شناسی، فلسفه و علوم رایانه‌‌ای پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب مغز، شناخت و رفتار (مجموعه دوم)

«۹: پیش‌گیری از اختلال‌های اضطرابی

نگاهی بر وضعیت موجود و جهت‌گیری‌های آینده

دکتر ابوالفضل محمدی

مقدمه

سَرِ چشمه شاید گرفتن به بیل / چو پُر شد نشاید گذشتن به پیل (سعدی)

اختلال‌های اضطرابی شایع‌ترین اختلال‌های روانی هستند و اضطراب جزو شکایت‌های اصلی افراد برای مراجعه به مراکز بهداشت روان است. شیوع سالانه اختلال‌های اضطرابی ۱۷ درصد و شیوع طول عمر آن‌ها تا ۲۵ درصد گزارش شده است (کسلر و همکاران، ۲۰۰۵). تغییر جلوه‌های اضطراب در فرآیند رشد، مزمن بودن و عود مکرر این اختلال ضرورت توجّه به آن را دوچندان می‌کند. درصد بهبودی بدون درمان برای این اختلال‌ها کم و سن شروع اغلب اختلال‌های اضطرابی پایین است. علاوه بر این، اختلال‌های اضطرابی هزینه‌های بسیار بالایی بر جامعه تحمیل می‌کنند (کسلر و گرینبرگ، ۲۰۰۲). بسیاری از هزینه‌های اختلال‌های اضطراب به‌صورت غیرمستقیم بر جامعه تحمیل می‌شود و افزایش بی‌کاری، مشکلات شغلی، تحصیلی، مشکلات در روابط بین‌فردی و خانواده در نتیجه ابتلا به اختلال‌های اضطرابی گزارش شده است (کویپرز و همکاران، ۲۰۰۷؛ گرینبرگ و همکاران، ۱۹۹۹).

با این وجود همه می‌دانیم که اضطراب در بسیاری از اوقات کمک‌کننده است؛ اضطراب افراد را نسبت به محیط‌شان هوشیار نگه می‌دارد و در طول تاریخ توانسته است برای بقای نسل انسان و سایر موجودات مؤثر باشد. اصطلاح اختلال اضطرابی به‌طور رسمی برای اختلال در عاطفه، فکر، رفتار و فعّالیت فیزیولوژیکی اطلاق می‌شود. پاسخ‌های هیجانی مثل ترس شدید و احساس خطر، علایم جسمانی مثل کندشدن تنفس، سردی دست‌ها و پاها، احساس سبکی سر یا سرگیجه، تپش قلب، تعریق، لرزش، بی‌قراری و تنش عضلانی از ویژگی‌های اضطراب هستند. به‌طور کلّی می‌توان اختلال اضطراب را شامل حالت‌های افراطی و نامتناسب ترس، عدم اطمینان، بیم و هراس تلقی کرد. اختلال‌های اضطرابی صورت‌های مختلفی دارند؛ از نگرانی شدید و افراطی در طول روز تا حمله شدید وحشت‌زدگی که انسان را وامی‌دارد تصور کند که عن‌قریب خواهد مرد. بین این دو صورت افراطی نیز ترس‌های اجتماعی، هراس‌ها، افکار وسواسی که اغلب به اجبارهای عملی منتهی می‌شوند، رویاها و بازگشت به گذشته پس از حوادث ناگوار قرار دارند. اختلال‌های اضطرابی در راهنمای تشخیصی و آماری اختلال‌های روانی در طبقه اختلال‌های اضطرابی و چند طبقه دیگر قرار گرفته است (انجمن روان‌پزشکی آمریکا، ۲۰۱۳). بنابراین در این نوشته منظور ما از اختلال‌های اضطرابی صرفا محدود به طبقه اختلال‌های اضطرابی نمی‌شود و اختلال‌های دیگری مثل اختلال وسواسی ـ اجباری، اختلال استرس پس از سانحه را که اکنون در طبقات دیگری قرار دارند دربرمی‌گیرد.»