کتاب روان شناسی حفاظت از محیط زیست

کتاب روان‌ شناسی حفاظت از محیط زیست (درک و ترغیب مراقبت انسان از طبیعت) با عنوان اصلی Conservation psychology نوشته سوزان کلایتون و جین مایرز با ترجمه مجید صفاری‌نیا، حسن عبداله‌زاده، عبدالله مفاخری، ابراهیم نیک‌صفت و ناهید یوسف‌پور توسط انتشارات ارجمند منتشر شده است. این کتاب به بررسی پیوند میان روان‌شناسی و حفاظت از محیط زیست می‌پردازد و تلاش می‌کند نقش رفتار و نگرش انسان را در مواجهه با طبیعت و بحران‌های زیست‌محیطی تحلیل کند. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب روان شناسی حفاظت از محیط زیست

کتاب روان‌شناسی حفاظت از محیط‌زیست با تمرکز بر حوزه‌ی میان‌رشته‌ای روان‌شناسی و محیط زیست، به بررسی رفتارها، نگرش‌ها و ارزش‌های انسانی در قبال طبیعت می‌پردازد. کتاب روان‌شناسی حفاظت از محیط‌زیست اثری دانشگاهی است که ساختار آن به سه بخش اصلی تقسیم شده: بخش نخست به مبانی نظری و مفاهیم پایه‌ای مانند نگرش‌ها، ارزش‌ها و ادراکات محیطی اختصاص دارد؛ بخش دوم به تعاملات انسان با طبیعت در موقعیت‌های مختلف (از طبیعت خانگی تا طبیعت وحشی) می‌پردازد و بخش سوم به راهکارها و مداخلات عملی برای ترویج رفتارهای حامی محیط زیست و آموزش محیطی اختصاص یافته است. 

نویسندگان کتاب روان‌شناسی حفاظت از محیط‌زیست، با بهره‌گیری از پژوهش‌های علمی و مطالعات موردی، تلاش کرده‌اند تصویری جامع از چگونگی شکل‌گیری دغدغه‌ی محیط زیستی در افراد و جوامع ارائه دهند. این کتاب در فضایی آکادمیک و پژوهشی نوشته شده و علاوه‌بر دانشجویان روان‌شناسی، برای فعالان محیط زیست، مدیران و سیاست‌گذاران نیز قابل استفاده است. سوزان کلایتون و جین مایرز در این اثر، ضمن مرور تاریخچه‌ی شکل‌گیری روان‌شناسی محیط زیست، به چالش‌های معاصر مانند تغییرات اقلیمی، کاهش تنوع زیستی و بحران‌های زیست‌محیطی جهانی نیز پرداخته‌اند.

خلاصه کتاب روان شناسی حفاظت از محیط زیست

کتاب روان‌شناسی حفاظت از محیط‌زیست به بررسی این پرسش می‌پردازد که چرا و چگونه انسان‌ها نسبت به طبیعت دغدغه پیدا می‌کنند و چه عواملی بر رفتارهای محیط‌زیستی آن‌ها اثر می‌گذارد. 

نویسندگان با مرور پژوهش‌های روان‌شناختی، نشان می‌دهند که رفتار انسان در قبال محیط زیست نه‌تنها تحت‌تأثیر دانش و اطلاعات، بلکه متأثر از ارزش‌ها، نگرش‌ها، احساسات و هویت فردی و جمعی است. کتاب روان‌شناسی حفاظت از محیط‌زیست تأکید دارد که دغدغهٔ محیط زیستی، ترکیبی از آگاهی، هیجان و رفتار است و برای شکل‌گیری آن باید افراد هم از پیامدهای رفتار خود مطلع باشند و هم پیوند عاطفی با طبیعت برقرار کنند. 

در بخش‌هایی از کتاب، به نقش فرهنگ، مذهب، اقتصاد و ساختارهای اجتماعی در شکل‌گیری نگرش‌های محیط زیستی اشاره شده است. همچنین، نویسندگان به بررسی سوگیری‌های شناختی و اجتماعی می‌پردازند که باعث می‌شود افراد گاهی تهدیدهای محیطی را نادیده بگیرند یا درک نادرستی از آن‌ها داشته باشند. کتاب روان‌شناسی حفاظت از محیط‌زیست به این نکته اشاره دارد که تغییر رفتارهای محیط‌زیستی نیازمند مداخلات چندلایه است؛ از آموزش و اطلاع‌رسانی گرفته تا ایجاد هنجارهای اجتماعی و سیاست‌گذاری‌های حمایتی. درنهایت، اثر بر اهمیت امید و خوش‌بینی در مواجهه با بحران‌های زیست‌محیطی تأکید می‌کند و نقش روان‌شناسی را در ایجاد انگیزه و توانمندسازی افراد برای حفاظت از محیط زیست برجسته می‌سازد.

چرا باید کتاب روان شناسی حفاظت از محیط زیست را بخوانیم؟

مطالعه‌ی این کتاب فرصتی است برای درک عمیق‌تر از ریشه‌های روان‌شناختی رفتارهای محیط‌زیستی و شناخت عواملی که بر نگرش و عملکرد انسان نسبت به طبیعت اثر می‌گذارند. کتاب روان‌شناسی حفاظت از محیط‌زیست با رویکردی تحلیلی و مبتنی بر پژوهش، نشان می‌دهد که حفاظت از محیط زیست تنها یک دغدغه‌ی علمی یا فنی نیست، بلکه به باورها، ارزش‌ها و احساسات افراد نیز گره خورده است. این کتاب به خواننده کمک می‌کند تا پیچیدگی‌های تصمیم‌گیری و رفتار انسان در مواجهه با بحران‌های زیست‌محیطی را بهتر بفهمد و راهکارهایی برای ارتقاء رفتارهای حامی محیط زیست در سطح فردی و جمعی بیابد. 

خواندن کتاب روان‌شناسی حفاظت از محیط‌زیست را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای دانشجویان و پژوهشگران روان‌شناسی، محیط زیست، علوم اجتماعی و تربیتی، مدیران و سیاست‌گذاران حوزه‌ی محیط زیست و همچنین علاقه‌مندان به مسائل زیست‌محیطی مناسب است. افرادی که دغدغه‌ی تغییر رفتارهای محیط‌زیستی، آموزش محیط زیست یا طراحی برنامه‌های مداخله‌ای دارند، می‌توانند از مطالب این اثر بهره‌مند شوند.

درباره سوزان کلیتون

سوزان کلیتون (Susan Clayton) استاد روان‌شناسی با عنوان پروفسور «ویت‌مور-ویلیامز» و رئیس دپارتمان مطالعات محیط‌زیست در کالج ووستر است. او دکترای خود را در رشته‌ی روان‌شناسی اجتماعی از دانشگاه ییل دریافت کرده است. کلیتون نویسنده یا ویراستار پنج کتاب بوده که از جمله آن‌ها می‌توان به «راهنمای آکسفورد در روان‌شناسی محیطی و حفاظتی»، «روان‌شناسی حفاظت»، با همکاری جین مایرز، و «هویت و محیط طبیعی» اشاره کرد.

او همچنین در نگارش گزارش‌های انجمن روان‌شناسی آمریکا (APA) با عناوین «روان‌شناسی و تغییرات اقلیمی جهانی» و «تأثیرات روان‌شناختی تغییرات اقلیمی» مشارکت داشته است. کلیتون عضو انجمن روان‌شناسی آمریکا و انجمن مطالعه روان‌شناختی مسائل اجتماعی است و به‌عنوان رئیس آینده این انجمن نیز انتخاب شده است.

از جمله مشارکت‌های او در وب‌سایت «انسان‌ها و طبیعت»، می‌توان به پاسخ‌هایی در بخش «پرسش‌هایی برای آینده‌ای تاب‌آور» با عناوین «حفاظت از آنچه برایمان ارزشمند است» و «یادگیری برای مراقبت از حفاظت حیوانات» اشاره کرد. او همچنین مقاله‌ای با عنوان «آیا روان‌شناسی می‌تواند جهان را نجات دهد؟» در مجله‌ی «مایندینگ نیچر» منتشر کرده است.

درباره جین مایرز

جین مایرز (Gene Myers) در بخش بوم‌شناسی انسانیِ برنامه مطالعات محیط‌زیست (ENVS) و در گرایش آموزش و عدالت اجتماعی - زیست‌محیطی تدریس می‌کند. زمینه‌ی تخصصی او رشد روانی - اجتماعی انسان در طول زندگی با رویکردی میان‌رشته‌ای است و در روش‌های پژوهش کیفی و کمی نیز آموزش دیده است. او دامنه‌ی گسترده‌ای از موضوعات میان‌رشته‌ای مانند تاریخ محیط‌زیست، فلسفه، اخلاق، روان‌شناسی و تاریخ طبیعی - فرهنگی برای مربیان را در سطوح مختلف، از جمله دوره‌های تحصیلات تکمیلی، تدریس کرده است.

مایرز از شیوه‌های متنوع آموزشی بهره می‌گیرد که شامل رویکردهای نظری، گفت‌وگومحور انتقادی، و روش‌های کاربردی، عملی و تجربی است. در این شیوه‌ها، دانشجویان با نهادها و ذی‌نفعان دانشگاهی، مدارس، سازمان‌های دولتی و گروه‌ها یا نهادهای شریک در جامعه همکاری مستقیم دارند. او دارای مدرک دکترای تخصصی و کارشناسی‌ارشد در رشته‌ی روان‌شناسی و رشد انسان از دانشگاه شیکاگو و مدرک کارشناسی در بوم‌شناسی انسانی از دانشگاه واشنگتن غربی است.

بخشی از کتاب روان شناسی حفاظت از محیط زیست

«دغدغه با اقدام به عمل ارتباط دارد. گاهی اوقات در کتاب به «دغدغه» اشاره می‌کنیم که معنای آن یک پاسخ عاطفی یا نگرش است. «مراقبت » معنای رفتاری دارد؛ ما این واژه را هنگامی به کار می‌بریم که دربارهٔ مراقبت‌شوندگان و مراقبت‌کنندگان صحبت می‌کنیم. راه‌های زیادی برای بیان مراقبت وجود دارد. «مراقبت» انسانی همانند خلاقیت زبان شناختی ما از یک دستور زبان رانشی اقدام به عمل سرچشمه می‌گیرد. از آنجا که هنگام صحبت دربارهٔ روابط فردی از این واژه استفاده می‌کنیم، برداشتن گام نهایی در تفسیر «مراقبت» مانند چیزی است که به طور خصوصی انجام می‌دهیم زیرا از آن در روابط شخص خود استفاده می‌کنیم؟ تردیدی نیست که با توجه به معانی مهم‌تر مراقبت که در بالا ذکر شد، می‌تواند به عنوان انگیزش اجباری درونی شده یا مبتنی بر ارزش گذاری جهانی در روابط ارزشمند به طور جمعی نیز انجام شود. احساسات و اقدامات وطن‌پرستانه اقدامی که به حفظ کلیسا کمک می‌کند و مشغول بودن در سازمان‌های اجتماعی همگی مراقبت جمعی را ارائه می‌کنند.»