کتاب جستارهایی درباره زن

کتاب جستارهایی درباره زن نوشتهٔ سوزان سانتاگ و ترجمهٔ آذر جوادزاده است و نشر نیماژ آن را منتشر کرده است. این کتاب از مجموعهٔ کتاب‌های استخوان‌های روح است. از ابزار ستم بر زنان، قاعدهٔ استاندارد دوگانهٔ پیرشدن است که می‌گوید مردان با مسن‌شدن توانمندتر می‌شوند و در مقابل، زنان با روند سالمندی رو به افول می‌روند. سانتاگ در مقالهٔ استاندارد دوگانهٔ پیرشدن با واکاوی واقعیت‌های جامعهٔ امروز یادآور می‌شود که زنان باید خود را از قیدوبند این باورها رها کنند و به خود بیایند.

درباره کتاب جستارهایی درباره زن

کتاب جستارهایی درباره زن چند جستار از دیدگاه سوزان سانتاگ دربارهٔ جهان زنان، تفکر، باورها و ایدئال‌های زنانه است که همچنان گویای احوال زنان امروز است و نیازمند هیچ شرحی مگر خواندن و آگاه‌شدن نیست. سانتاگ بسیار هوشیارانه ویژگی‌های زمانهٔ ما را دربارهٔ نقش و جایگاه زنان شناخت و آن را در جامعه به‌وضوح برآورد و ارزیابی کرد. جلوه‌های این تحلیل امروز فقط با اندکی تغییر به‌خوبی نمایان است.

مسئلهٔ زنان در نوشته‌های سوزان سانتاگ به شگفتی، تمامی حقایق ذهنی و عینی زنانگی و مردانگی را که مسلم فرض می‌شوند، به چالش می‌کشد و ما را به عمیق‌ترین لایه‌های ساختار ذهنی زنانه و مردانه و اقدامات متقابل برای جذب یا انکار جنس مخالف می‌برد. هر چهار جستار دربارهٔ کنش‌های خودخواسته، آگاهانه یا ناآگاهانهٔ زن است که وی را تا حد مسئله مطرح می‌کند. هرچند در این نوشتار حکم و قضاوتی در کار نیست و تنها انبوهی از سؤالات در ذهن ما بیدار می‌شود.

واقعیت این است که ما سانتاگ را صاحب‌نظر در زمینهٔ فلسفه، هنر، تاریخ و جامعه می‌شناسیم. اکنون در زمینهٔ مسئلهٔ زن و فمینیسم نظرات ایشان را جویا می‌شویم که اتفاقاً بسیار مهم و تأثیرگذار است. 

سانتاگ از مسئلهٔ زن می‌گوید و باور دارد زنان برای عدالت جنسیتی باید دست‌به‌کار شوند و از خود شروع کنند. هرچند هر چهار جستار در دههٔ هفتاد میلادی نوشته شده و ممکن است مصادیقی تاریخی داشته باشد که علل آن اکنون دیگر وجود ندارد (مانند به‌قدرت‌رسیدن زنان در سطوح بالای مدیریتی و ریاست‌جمهوری، حضور پررنگ زنان در دستیابی به فناوری پیشرفته و نیز موقعیت‌های علمی، سیاسی، فرهنگی، ورزشی و اجتماعی، حق رأی و دیگر حقوقی که زنان در سال‌های اخیر به‌دست آورده‌اند)، آنچه هنوز برجسته و بیدار است، الگو و طرح‌واره‌های نابرابری و خودکم‌بینی ذهنی و عینی زنان به وجود گران‌بهای خودشان است. اینکه زنان چطور به‌جای مراقبت از گوهر وجودشان، خود را به دست ماسک‌ها و نقاب‌های ظاهری زیباترشدن می‌سپارند و از خویشتن خویش غافل می‌شوند. اینکه چطور آموخته‌ها و باورهای کهنه را سفت و محکم می‌چسبند و در برابر تغییر و خودآگاهی مقاومت می‌کنند.

مقالهٔ اول، استاندارد دوگانهٔ پیرشدن، به بررسی قاعدهٔ استاندارد دوگانهٔ پیرشدن پرداخته که به‌تفصیل، فضای متفاوت و ساختار ذهنی دیدگاه‌های زنانه و مردانه و نیز کل جامعه را تحلیل کرده وبه نقش زنان در فرایند تغییر دیدگاه‌ها تأکید می‌کند. مقالهٔ دوم، جهان سوم زنان، پرسش‌وپاسخی است که مجلهٔ پارتیزان برای سوزان سانتاگ و دیگر زنان فمینیست معاصر، همچون سیمون دوبوار ترتیب داده است. در این مصاحبه سانتاگ به‌صراحت از وضعیت زنان در جامعه و جایگاه آن‌ها در روند مبارزه برای به‌دست‌آوردن آزادی و پیشرفت صحبت می‌کند. 

مقالهٔ سوم، زیبایی زن، منشأ ذلت یا منبع قدرت، بسیار کوتاه و موجز دربارهٔ زیبایی زن از منظر دیدگاه‌های یونانی و مسیحی به تحلیل پرداخته و از زیبایی زن به‌عنوان ابزاری برای ارج‌نهادن یا فروکاست زنان صحبت می‌کند. مقالهٔ چهارم، زیبایی چگونه در آینده متحول خواهد شد، نیز از تحولات در امر زیبادیدن، پرداختن به زیبایی و تلاش برای زیباتر دیده‌شدن می‌گوید؛ همچنان که روندها و گرایش‌ها به‌سمت تغییر دیدگاه‌ها، تغییر سلیقه‌ها و تعمیم زیبایی زن در جهت دگرگونی، تعدیل و شمولیت جامعه حرکت می‌کند.

خواندن کتاب جستارهایی درباره زن را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را در وهلهٔ اول به همهٔ زنان و سپس همهٔ کسانی که می‌خواهند دربارهٔ فمینیسم بیشتر بدانند پیشنهاد می‌کنیم.

درباره سوزان سانتاگ

سوزان سانتاگ، با نام اصلی سوزان رزنبلت، در ۱۶ ژانویه ۱۹۳۳ در نیویورک به دنیا آمد. وی نویسنده، نظریه‌پرداز ادبی و فعال سیاسی آمریکایی بود. از مشهورترین نوشته‌های او جستاری است به نام «علیه تفسیر». مجلۀ نقد کتاب نیویورک او را «یکی از با نفوذترین منقدان نسل خود» نامید.

سانتاگ سفر می‌کرد؛ او در طول جنگ ویتنام و محاصرۀ سارایوو فعال بود. او در مورد عکاسی، فرهنگ و رسانه، ایدز و بیماری، حقوق بشر، کمونیسم و ایدئولوژی چپ مقالات متعددی نوشت. مقالات و سخنرانی‌های او نیز گاه مورد انتقاد واقع می‌شدند.

سانتاگ اندیشه‌ها و باورهای خود را در مورد هنر نیز در نوشته‌هایش آورده است.

کتاب «علیه تفسیر» از مشهورترین آثار سوزان سانتاگ است. این اثر در سال ۱۹۶۶ منتشر شد و شامل برخی از شناخته‌شده‌ترین آثار او، از جمله «دربارهٔ سبک» و «علیه تفسیر» است. سانتاگ در این کتاب، به رویکرد جدید نقد و زیبایی‌شناسی می‌پردازد؛ به اینکه این رویکرد جدید از تأثیر پراحساس هنر غافل مانده و تفسیرهای یک‌جانبه و تأکید بر «محتوا»، بدون توجه به سبک، جایگزین آن شده است. او در این کتاب به بحث ادراک، سبک و هنر می‌پردازد.

کتاب‌هایی از سوزان سانتاگ که به فارسی برگردانده شده‌اند:

علیه تفسیر، نظر به رنج دیگران (یا «تماشای رنج دیگران»)، دربارهٔ عکاسی.

سوزان سانتاگ در ۲۸ دسامبر ۲۰۰۴ درگذشت.

بخشی از کتاب جستارهایی درباره زن

««چند سال داری؟» این سؤال را هرکسی می‌تواند بپرسد. پاسخ‌دهنده زنی است؛ زنی با سنی خاص، چنان‌که فرانسوی‌ها از روی ادب و احتیاط می‌گویند. این سن می‌تواند هر زمانی بین بیست تا اواخر شصت‌سالگی باشد. اگر پرسش غیرشخصی باشد، موقع گرفتن گواهینامهٔ رانندگی، گذرنامه یا کارت اعتباری بانک، زن برای گفتن سن دقیق تحت فشار قرار می‌گیرد. اگر سن همسر آینده‌اش کمتر باشد، چه‌بسا زن بخواهد سن خود را در فرم اجازهٔ ازدواج کمتر اعلام کند. احتمالاً این کار را انجام نمی‌دهد. شانس رقابت برای به‌دست‌آوردن شغل، اغلب بستگی به اعلام سن درست دارد و اگر سن او مناسب نباشد و تصور کند از عهده‌اش برمی‌آید، دربارهٔ سنش دروغ می‌گوید. در اولین دیدار با دکتر جدید قطعاً در موقعیت آسیب‌پذیر قرار می‌گیرد؛ زیرا لحظه‌ای که سنش پرسیده می‌شود، می‌خواهد از پاسخ درست فرار کند؛ اما اگر پرسش آن چیزی باشد که مردم آن را شخصی می‌نامند (اگر دوست جدید، آشنایی اتفاقی، همکار، بچهٔ همسایه یا همکاری در اداره، فروشگاه یا کارخانه سنش را بپرسد)، پیش‌بینی پاسخ او دشوارتر است. چه‌بسا سؤال را نشنیده بگیرد و موضوع را با لطیفه‌ای عوض کند یا خشم خود را نشان دهد و به‌صراحت بگوید: «نمی‌دونی از یه خانم هیچ‌وقت نباید سنش رو بپرسی؟» یا لحظه‌ای تأمل کند و دستپاچه شود؛ اما به روی خود نیاورد و حقیقت را بگوید. شاید دروغ بگوید؛ اما طفره‌رفتن از واقعیت یا دروغ‌گویی، او را از شر سؤال ناخوشایند رها نمی‌کند. برای زنی که ناچار است سنش را بگوید، پس از «سنی خاص» همیشه گفتن سن واقعی مانند انجام کار شاق مینیاتوری است.»