کتاب تاریخ تحلیلی شعر نو (جلد دوم)

کتاب تاریخ تحلیلی شعر نو نوشته و پژوهش شمس لنگرودی است و نشر مرکز آن را منتشر کرده است. مجموعهٔ تاریخ تحلیلی شعر نو ۴ جلد دارد و این کتابْ جلد دوم آن مجموعه است که شعر نو در سال‌های ۱۳۳۲ - ۱۳۴۱ در آن بررسی می‌شود. تاریخ تحلیلی شعر نو، نخستین تاریخ شعر نو در زبان فارسی است.

درباره کتاب تاریخ تحلیلی شعر نو

هدف کتاب حاضر، تاریخِ جامعه‌شناختی شعرنو در ایران، از آغاز تا سال ۱۳۵۷ است. و شعرنو اصطلاحاً به اشعاری گفته می‌شود که آزاد از تعهدات سُنتی نسبت به اوزان قراردادی و قافیه‌ها و ایماژها و تلمیحات و کنایات و... باشد.

کتـاب تاریخ تحلیلی شعر نو تاریخ جامعه‌شناختی یک دوره از شعر نوین ایران (۱۲۸۴ـ ۱۳۵۷) است که با استناد به قریب به تمام کتاب‌ها و نشریات حاوی شعر نوی هفتاد و اندی سالِ مورد بررسی، نوشته شده اسـت. تقسیم‌بندی کتاب در چهار جلد، تقسیمی است تاریخی، و مبتنی بر سه مقطع از تاریخ که در شعر نوی ایران تحولی رخ داده است. تدوین کتاب براساس سال اسـت، و در بررسی وضع شعر نوی هر سال، نخست فهرستی از کتاب‌های منتشرشده و نشریاتِ شعـر نوی آن سال داده شده است و سپس مهم‌ترین کتاب‌ها، همراه با نقدهای مطرح، ذیل «نقد و نظر» آن کتاب آورده شده است. بدین ترتیب، مجموعـه‌ٔ حاضر اگرچه تاریخ تحلیلی شعر نو در ایـران است ولی سـه مجموعهٔ دیگـر، یعنی کتاب‌شناسی شعر نو، نشریات هفتاد سـال شعر نو و فهرست هفتاد سال نقد بر شعر نو فارسی را نیز شامل می‌شود که جای نسبتاً خالی آن‌ها نیز احساس می‌شد.

فصل‌های تاریخ تحلیلی شعر نو (جلد دوم) عبارت است از:

کودتا، تثبیت حکومت پهلوی، خودیابی نوپردازان و تحول شعر نو

شاعرانی که در این مجموعه بررسی می‌شوند:

نیما یوشیج

نادر نادرپور

نصرت رحمانی

فریدون کار

احمد شاملو

سهراب سپهری

دکتر جنتی عطایی

فریدون مشیری

فروغ فرخزاد

کارو

محمدعلی اسلامی ندوشن

سیمین بهبهانی

سیاوش کسرایی

منوچهر نیستانی

مهدی اخوان ثالث

یدالله رویایی

محمود کیانوش و... .

خواندن کتاب تاریخ تحلیلی شعر نو را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به پژوهشگران و دوستداران شعر نوی فارسی پیشنهاد می‌کنیم.

درباره‌ شمس لنگرودی

محمدتقی جواهری گیلانی معروف به محمد شمس لنگرودی ۲۶ آبان ۱۳۲۹ در لنگرود متولد شد. او شاعر، پژوهشگر، بازیگر، خواننده و مورخ ادبی معاصر ایرانی است. لنگرودی مدتی را در دبیرستان‌های مختلف درس داد و بعد از تجربه‌ٔ زندان که البته با وساطت پدر و پیگیری آیت‌الله حسینعلی منتظری، حدود یک سال طول کشید، تصمیم گرفت به ادبیات بپردازد. شمس لنگرودی بعد از انتشار مجموعه‌های «خاکستر و بانو» و «جشن ناپیدا» در اواسط دههٔ ۱۳۶۰ مطرح شد و پس از چاپ «قصیده لبخند چاک‌چاک» به شهرت رسید.

بخشی از کتاب تاریخ تحلیلی شعر نو (جلد دوم)

«نقد دهه سی نقدی "ذوقی ــ اخلاقی" است و منتقدین، شعر را نه بر اساس و اصول زیبائی‌شناسی، بلکه اخلاقی و محتوائی بررسی می‌کنند؛ و لاجرم تأثیری بر واقعیات که سرسخت‌تر از گمان و سخن است ندارد.

فعال‌ترین منتقد دهه سی سیروس پرهام (دکتر میترا) است که بیش از یک نوع مکتب ادبی سالم که همانا رئالیسم سوسیالیستی است نمی‌شناسد. او در این سال‌ها کتابی تحت نام رئالیسم و ضدرئالیسم چاپ می‌کند و با دیوار ستبری هنر رئالیستی را از هر چه هنر غیررئالیستی جدا می‌کند، و عملا شاعرانِ پریشانحال و غیرمتعهد به "رئالیسم واقعآ موجود" را از خود می‌رماند. رئالیسم در نظر او فقط پرداختن به مناسبات واقعی اجتماعی ــ اقتصادی جامعه است. از این منظر نیز هست که فروغ فرخزاد را مردود می‌شمارد. همچون عبدالمحمد آیتی که پس از ردِ اخلاقی ـ ذوقی گناه دریا از فریدون مشیری، می‌نویسد: "بگذریم از اینکه سراینده گناه دریا در زمره منزه‌ترین جوانان امروزی است و به هیچیک از ابتلائات که شما فسادش می‌خوانید، آلوده نیست". معیار نقد در دهه سی همین معائیر اخلاقی، و شعاع دید منتقدین در همین حد و حدود بود. و کوششِ عده‌ئی که آگاه‌تر بوده‌اند، هنوز بر این بود که به منتقدین تفهیم کنند که این مطالب هیچ ربطی به نقد هنر ندارد. بطوری که در انتقاد کتاب که از جُنگ‌های سازنده و پیشرو این سال‌ها بود، می‌خوانیم: "اگر صاحب کتابی، علیل‌المزاج یا ناقص‌الخلقه یا افیونی یا شرابخواره یا بیکاره و یا خیابانگرد و ولخرج و یا حتی جنایتکار است، ما هرگز به این خصوصیات او توجه نداشته‌ایم و سعی نکرده‌ایم که آنها را وسیله حمله به صاحب کتاب قرار دهیم."»