کتاب تقارن و این جهان زیبا

کتاب تقارن و این جهان زیبا نوشتهٔ لئون لدرمن و کریستوفر تی. هیل و ترجمهٔ جمیل آریایی است و انتشارات مازیار آن را منتشر کرده است.

درباره کتاب تقارن و این جهان زیبا

دانشمندان که از یک‌سو ستارگان دوردست و از سوی دیگر کوچک‌ترین اجزای ماده را مطالعه می‌کنند، به این نتیجه می‌رسند که قوانین فیزیک یکسانی در همه‌ٔ زمان‌ها و در همه‌ٔ مکان‌ها بر کل جهان هستی حاکم‌اند. فیزیکدان‌ها این ثبات ازلی و فراگیر قوانین فیزیک را تقارن می‌نامند.

تقارن اصل اساسی‌ای است که قوانین طبیعت را تعریف می‌کند و از این رو جهان هستی را تحت کنترل دارد. چنین دیدگاهی که از هر جنبه‌ای مهم است، یکی از بزرگ‌ترین کامیابی‌های مفهومی فیزیک مدرن و از بنیادی‌ترین تلاش‌های معاصر برای کشف نظریه‌ٔ وحدت‌یافته‌ٔ بزرگ است که همه‌ٔ قوانین فیزیک را تبیین می‌کند.

در این کتاب عامه‌فهم که با نثری شیوا نوشته شده است، لئون ماکس لدرمن فیزیکدان برنده‌ٔ جایزه‌ٔ نوبل و کریستوفر تی هیل فیزیکدان، مفهوم فوق‌العاده ظریف تقارن را شرح می‌دهند و از همه‌ٔ پیامدهای بنیادین آن در حیات روی زمین و جهان هستی در مقیاس بزرگ می‌گویند.

این دو نه‌تنها به زبان ساده مفاهیمی را توصیف می‌کنند که خاصه‌ٔ فیزیکدان‌ها و ریاضیدان‌ها هستند، بلکه از زیبایی ژرف نهفته در طرح جهان هستی نیز سخن می‌گویند. مرکز ثقل داستان تقارن، ریاضی‌دان استثنایی، بی‌ادعا، و گمنام آلمانی، امی نوتر است. او که در دنیا کمتر شناخته شده است، به اندازه‌ٔ اینشتین تأثیرگذار بوده، چندان که اینشتین او را به عنوان «فکر ریاضیاتی نافذ» می‌ستاید. نوتر در یکی از پژوهش‌های آغازینش ثابت کرد که قانون پایستگی انرژی با ایده‌ٔ تقارن رابطه دارد و از این‌ رو ریاضیات زیربنای مهم‌ترین مفهوم فیزیک نوین را بنیاد نهاد.

لدرمن و هیل بر اساس قضیه‌ای که نوتر ثابت کرد، از مفاهیمی دربارهٔ جهان هستی رونمایی می‌کنند که عامه‌ٔ مردم از آن‌ها بی‌اطلاع هستند، لیکن این مفاهیم در مهبانگ، نظریه‌ٔ نسبیت اینشتین، مکانیک کوانتومی و بسیاری از شاخه‌های دیگر فیزیک، پیامدهای مهمی دارند. این دو با استفاده از مثال‌ها و شکل‌های ساده، به این مفاهیم حیات می‌بخشند. کتاب تقارن و این جهان زیبا چشمان شما را به دنیایی باز می‌کند که فکر نمی‌کردید وجود دارد. 

خواندن کتاب تقارن و این جهان زیبا را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران و پژوهشگران فیزیک پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب تقارن و این جهان زیبا

«ده میلیون سال از مهبانگ میگذشت که مه رقیقی از ذرات جهان را فرا گرفت. مه رقیقی در فضا پراکنده شد که تنها سبک‌ترین عناصر، اکثراً گاز هیدروژن و کمی هم گاز هلیم، را داشت. مقداری از ذرات بنیادی به‌جای‌مانده از لحظه‌ی وحشیانه‌ی آفرینش نیز بود که در فضا آزادنه این سو آن سو می‌رفتند. تاریک بود و اندک اندک سرد می‌شد، شعله‌ی فروسرخ کمسویی روشنایی داشت و شعله‌ی سردشده‌ی آتش خاموشی را می‌مانست.

جهان هستی در ده میلیون سالگی‌اش، انگار که در حال جان دادن باشد. جهان ماده‌ای نداشت که بتواند با آن اجسام جامدی بسازد. چنین می‌نمود که هیچگاه چیزی وجود نخواهد داشت، نه صدف دریایی‌ای، نه درختی، نه کوه یخی، نه مجسمه داوودی، نه آزادراهی، نه سیم گیتاری، نه پری، نه مغزی، نه ابزار سنگی باستانی‌ای، نه حتی کاغذی که باخ بتواند روی آن کانتاتای خود را بنویسد. به راستی که سنگی، شنی، آبی، یا جو سیاره‌ی قابل تنفسی نمی‌توانست وجود داشته باشد، چه رسد به سیاره‌ای. هیچ جامدی نمی‌توانست از گازهای پراکنده یا ذرات بنیادی گریزان شناور و تک‌افتاده در فضای بیکران، شکل بگیرد. در عرض ده میلیون سال که زمانی کافی برای شکل‌گیری سیاره‌ای، یا حتی کل گونه‌های حیات در روی زمین نیست، جهان بی‌شکل، سرد، تاریک و به ظاهر در حال اهتزار بود.»