کتاب قصه های عهد قجر

کتاب قصه های عهد قجر نوشتهٔ سیدعلی کاشفی خوانساری است. کتاب چ این کتاب را روانهٔ بازار کرده است. این اثر باهدف آشنایی با تاریخ ادبیات داستانی ایران نوشته شده است. این کتاب یکی از «کتاب‌های مانا؛ قصه‌های قدیمی؛ ادبیات ماندگار» است.

درباره کتاب قصه های عهد قجر

این کتاب به دورانی می‌پردازد که اولین داستان‌های جدید ایرانی نوشته شد؛ یعنی دورهٔ قاجار.

کتاب قصه های عهد قجر برای آشناکردن علاقه‌مندان به تاریخ ادبیات داستانی ایران نوشته شده است. این کتاب ابتدا پرسش‌هایی را مطرح کرده است:

«قدیمی‌ترین قصه‌ها کدام‌اند؟ اولین قصه را چه کسی نوشته؟ کدام سرزمین خاستگاه قصه‌های نخستین بوده است؟ نویسندهٔ اولین رمان که بوده؟ در کشور ما چه کسی زودتر از دیگران داستان کوتاه نوشته؟ قدیمی‌ترین رمان ترسناک ایرانی کدام داستان است؟» 

بخش نخست این کتاب «در دوره‌ی‌ قاجار چه خبر بوده؟» نام دارد و بخش دوم آن «قصه‌های فرنگی». پس از این فصل‌های کتاب آغاز می‌شوند.

کتاب قصه های عهد قجر نوشتهٔ سید علی کاشفی خوانساری در ۵ فصل نوشته شده و بخش پایانی کتاب نیز «سخنی با کتاب‌داران، منتقدان و دبیران ادبیات» نام گرفته است.

خواندن کتاب قصه های عهد قجر را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

خواندن این کتاب را به دوستداران حوزهٔ تاریخ ادبیات داستانی ایران پیشنهاد می‌کنیم.

بخش‌هایی از کتاب قصه های عهد قجر

«پنجمین پادشاه قاجار مظفرالدین‌شاه نام داشت. او حدود چهل سال از عمرش را ولی‌عهد بود تا آن‌که بالاخره پادشاه ایران شد. گرچه او فقط ده سال پادشاهی کرد، در این مدت سه سفر طولانی به اروپا داشت و هربار هزینهٔ سفرش را با قرض‌های سنگین از روسیه و انگلیس و دادن امتیازهای مختلف به آن‌ها تأمین کرد. در اروپا دو چیز بیش‌تر از همه موردپسند شاه قرار گرفت؛ یکی دوربین فیلم‌برداری و پخش فیلم و دومی اسباب‌بازی‌های فرنگی. برای همین دستور داد هر دو را برای کاخش خریداری کنند.

در دورهٔ مظفرالدین‌شاه اولین روزنامه‌های خصوصی، اولین نشریهٔ روزانه، اولین سالن پخش فیلم و خیلی چیزهای دیگر پدید آمدند، اما مهم‌ترین اتفاق تشکیل اولین مجلس شورا و مشروطه شدن سلطنت در ایران بود. پس از اعتراض‌های کاسب‌ها و تجار و روحانیون شاه قبول کرد نمایندگان مردم در پارلمان به قانون‌گذاری بپردازند. چند روز بعد از این‌که نمایندگان مجلس قانون اساسی را تهیه کردند و به تأیید شاه رسید، مظفرالدین‌شاه مُرد و جای خود را به پسرش داد.

در دورهٔ مظفرالدین‌شاه چندین رمان جدید به زبان فارسی منتشر شد. روزنامه‌ها هم چاپ پاورقی‌ها و رمان‌های دنباله‌دار ایرانی را شروع کردند. یکی از مهم‌ترین رمان‌های این دورهٔ شمس و طغرا نام داشت که می‌توان آن را اولین رمان تاریخی فارسی دانست. این داستان در دوران حکومت مغولان در ایران می‌گذرد. حاکم شیراز که زنی به نام آبش‌خاتون و از اتابکان فارس است، می‌تواند با مذاکره شهر را از هجوم و ویرانی مغول‌ها حفظ کند، اما در آن میان یک پسر ایرانی به نام شمس، عاشق یک دختر مغول به نام طغرا می‌شود و این رمان طولانی شرح ماجراهای عاشقانه میان این دو است. جالب این‌جاست که سعدی هم در این رمان حضور دارد. او بارها به این دو عاشق کمک می‌کند و در پایان خودش خطبهٔ عقد را میان‌شان جاری می‌کند.

نویسندهٔ این رمان محمدباقر کرمانشاهی است که پدرش یکی از نوه‌های فتحعلی‌شاه بوده است. محمدباقر که در شعر خسروی تخلص۵۵ می‌کرد و بعدها نام خانوادگی دولت‌داد را برای خودش انتخاب کرد، فردی میهن‌دوست، صوفی و متواضع بود و مسئولیت‌های کوچک دولتی در چند شهر مختلف داشت. خسروی طرف‌دار مشروطه بود، اما پس از مشروطه افسرده و خانه‌نشین شد. او از انقلاب و بی‌نظمی و ناامنی خوشش نمی‌آمد و اصلاحات آرام و جزیی را به انقلاب و هیاهو ترجیح می‌داد. خسروی در اواخر دورهٔ قاجار درگذشت و در مقبرهٔ ابن‌بویه در تهران به خاک سپرده شد. ملک‌الشعرای بهار و یحیی دولت‌آبادی هم در سوگ او اشعاری سرودند.

شمس و طغرا یک رمان عاشقانه و پُرماجرا شبیه امیرارسلان نامدار است. خسروی برای این رمان، همان‌طور که در آن دوره رسم بود، جلدهای دوم و سومی هم نوشت و سال‌های بعد چاپ کرد. جلد سوم رمان با مرگ سعدی به پایان می‌رسد.»