کتاب حدیث پیمانه؛ پژوهشی در انقلاب اسلامی

حدیث پیمانه؛ پژوهشی در انقلاب اسلامی اثر از حمید پارسانیا است که در دفتر نشر معارف به چاپ رسیده است.

دفتر نشر معارف وابسته به نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌‌ها، در سال ۱۳۷۶ تأسیس شد و در سال ۱۳۷۹ به صورت رسمی آغاز به کار کرد. این انتشارات تلاش می‌کند از دریچه اسلام ناب به بازخوانی، بررسی، نقد و تولید اندیشه در عرصه‌های مختلف بپردازد.

از جمله این فعالیت‌‌ها می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توان به چاپ بیش از ۱۱۰۰عنوان کتاب در زمینه دروس معارف اسلامی دانشگاه‌ها، اندیشه‌‌های امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری، پرسش‌ها و پاسخ‌های دانشجویی، معارف قرآن و اهل‌ بیت (ع)، دین‌پژوهی، اخلاق و عرفان، انقلاب اسلامی و تاریخ معاصر، مسائل جهان اسلام، غرب‌‌شناسی، شبهات فکری و عقیدتی، مسایل تاریخی و فلسفی، علوم انسانی، مسائل تربیتی، زن، خانواده و نقد فمینیسم و… اشاره کرد.

نشر معارف اخیراً نیز گام‌‌هایی در حوزه ادبیات داستانی برداشته است. این انتشارات با راه ‌اندازی ۳۰ مرکز فروشگاهی با عنوان تجاری «پاتوق کتاب» و همچنین برگزاری ۱۲ دوره مسابقات کتابخوانی «پویش روشنا» در سطح ملی، توانسته است گام‌‌های مفید و موثری در توزیع و ترویج کتابخوانی کشور بردارد.

آنچه این روزها بیش از هرچیز دغدغه نسل انقلابی است آشنایی جوانان و دانشجویان با حقیقت دین و معارف اسلام است، انتشارات در این زمینه پیشرو است و تلاش دارد پاسخی علمی و دینی برای تمام سوالات این نسل داشته باشد.

 درباره کتاب حدیث پیمانه؛ پژوهشی در انقلاب اسلامی

انقلاب به‌معنای تحولی بنیادین در عرصه‌های مختلف فرهنگی، سیاسی و اجتماعی و... در جامعه است و چنین پدیده‌هایی از تحولات بزرگ دنیا محسوب می‌شوند. انقلاب اسلامی ایران با توجه به ایجاد دگرگونی بنیادی در ابعاد مختلف جامعه و نیز ویژگی‌های ممتازی که نسبت به سایر انقلاب‌های بزرگ دنیا دارد، از جنبه‌های مختلف قابل بررسی است که یکی از آنها شناخت جریان‌ها و نیروهای اجتماعی و سیاسی، اعم از نیروهای مذهبی، روشنفکران، سازمان‌ها، احزاب و گروه‌های مختلفی است که در تحولات انقلاب شرکت داشته‌اند؛ البته باید در بررسی جریان‌ها و نیروهای سیاسی ـ اجتماعی با نگاهی دقیق، میزان تاثیرگذاری آنها را در رخدادهای قبل و بعد از انقلاب در نظر گرفت تا تحریفی در این زمینه اتفاق نیفتد.

اثر پیش‌رو، ویراست دوم کتاب حدیث پیمانه؛ پژوهشی درباره انقلاب اسلامی است که فاضل ارجمند حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر حمید پارسانیا آن را نوشته است.

این پژوهش علاوه بر توجه به جریان‌های صدر اسلام و نیز اصول اعتقادی و حرکت سیاسی تشیع، ویژگی‌های نیروهای اجتماعی و سیاسی ایران در دوره‌های مختلف تاریخ معاصر، صفویه، قاجاریه، پهلوی اول و دوم و نیز پس از پیروزی انقلاب اسلامی را مفصل بررسی کرده و به تبیین هویت، ریشه‌های تاریخی، منابع قدرت و عوامل ظهور و افول آن پرداخته است.

 خواندن کتاب حدیث پیمانه؛ پژوهشی درباره انقلاب اسلامی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

دانش‌پژوهان و علاقه‌مندان به مباحث اجتماعی و سیاسی مخاطبان این کتاب‌اند.

 بخشی از کتاب حدیث پیمانه؛ پژوهشی درباره انقلاب اسلامی

از آنجا که وحدت و انسجام افراد در رفتارهای فردی و اجتماعی و براساس آرمان‌ها و اهداف آنها شکل می‌گیرد ـ و هدف‌ها نیز تابع چگونگی شناخت افراد نسبت به انسان و جهان است ـ وحدت و انسجام و در نتیجه قدرت و اقتدار نیروی مذهبی برپایه معرفت مذهبی پدیدار می‌گردد.

معرفت مذهبی، مشتمل بر شناختی خاص نسبت به طبیعت و ماورای آن است. امتیاز نگاه دینی و غیردینی در این است که در نگاه دینی، طبیعت نه همه حقیقت، بلکه بخش نازل و پست آن است؛ بدین‌معنا که برای هستی بخش دیگری نیز تصور می‌شود که فایق بر طبیعت بوده و نسبت بدان نقشی تعیین‌کننده دارد.

نام‌های گوناگونی که در فرهنگ‌های دینی برای عالم محسوس ذکر می‌شود، حاکی از نگاه دینی‌شان به طبیعت است؛ مانند «عالم» که به‌معنای عَلَم و نشانه است و «دنیا» به‌معنای نزدیک. در تعبیرهای اسلامی از پدیده‌های طبیعت به آیت، نشانه، شهادت و مانند آن یاد شده که همه آنها نمودار بخش دیگری است که آخرت و یا غیب طبیعت خوانده می‌شود. توجه به این بخش از هستی و احاطه و نقش تعیین‌کننده آن نسبت به عالم ظاهر یا شهادت موجب می‌شود اشیای طبیعی به لحاظ باطن خود به حوزه‌های مختلفی از قداست و پلیدی متصف شوند؛ یعنی اگر هستی چهره دینی نداشته باشد، طبیعتی که در معرض ادراک و آگاهی حسی است، مشتمل بر کثرتی خواهد بود که در عرض یکدیگر قرار داشته و درنتیجه از هر نوع ارزش ـ که ناظر به حقیقت و یا باطن آن است ـ بی‌بهره خواهد بود.

اگر نگره آدمی به هستی دین‌مدارانه باشد، چون همه ابعاد زندگی مادی خود را در احاطه غیب می‌داند، هیچ‌گاه در مناسبات و رفتار طبیعی خود، از باطن امور ـ که نسبت به ظاهر نقشی تعیین‌کننده دارد ـ غافل نمی‌شود و بر این اساس کردار فردی و اجتماعی خود را تبیین و یا توجیه می‌کند. احاطه و حضور غیب، به شهادت و به جای‌جای زندگی آدمی رنگی دینی می‌بخشد و به همین‌رو نظریه جدایی دین از زندگی فردی یا اجتماعی و یا جدایی دین از حوزه زندگی طبیعی، تنها در پرتو نگاهی غیردینی به عالم و آدم ترسیم می‌گردد.

انسان درصورت انکار عالم غیب، باورهای دینی را به‌صورت بخشی از هستی خود که مربوط به ذهن یا وجدان فردی یا غرایز افراد است، تصویر می‌کند، ولی درصورت نگرشی دینی به هستی، به غیب و باطنی باور خواهد داشت که در عرض وجود او یا وجود اشیای دیگر نیست، بلکه محیط بر امور است؛ آن‌سان که هیچ واقعیتی بدون توجه بدان قابل بررسی و شناخت نیست.

ترسیم حقیقتی که از یک‌سو با همه چیز و در همه احوال بوده و با این حال مربوط به باور و زندگی فردی افراد باشد و از دیگرسو در زندگی طبیعی و اجتماعی انسان حضور نداشته و نقشی را نیز ایفا نکند، تصویری تناقص‌آمیز و بی‌معناست و به همین‌رو در فرهنگ‌های دینی نمی‌توان الفاظی را که بیانگر این‌گونه جدایی باشند، یافت. این‌گونه الفاظ که در فرهنگ لائیک و غیردینی به‌کار می‌روند، آن هنگام که به محدوده فرهنگ‌های دینی انتقال یابند، هیچ‌گاه معنایی مناسب نمی‌یابند؛ مانند واژه «سکولاریسم» که در کشورهای اسلامی به علمانیت، جدایی دین از دنیا، یا جدایی دین از سیاست و عبارت‌هایی که گاه مشتمل بر چند لفظ است، ترجمه شده، اما با این وصف همچنان در انتقال مراد و معنا، باکاستی و نقصان روبه‌روییم.

نگاه دین‌مدارانه به عالم سبب می‌شودکه آدمی همه احوال فردی و اجتماعی خود را به خطا و یا به صواب، توجیه دینی کند. مثلاً وقتی از حضور در بخشی از فعالیت‌های زیستی و اجتماعی دوری می‌کند، این را نیز وظیفه‌ای دینی می‌داند؛ مانند اینکه می‌گویند مسیح فرمود: دنیا را به قیصر واگذار کنید و یا چون به گونه شما سیلی زدند، گونه دیگر را پیش آورید.

توجیه و تبیین دینی زندگی، از راه آگاهی به غیب حاصل می‌شود که بی‌گمان فراتر از ادراک حسی و عقلی است؛ زیرا ادراک حسی مربوط به ظاهر زندگی دنیاست و از باطن آن بی‌خبر. به‌بیانی دیگر، ادراک حسی از بود یا نبودِ غیب خبر نمی‌دهد. ادراک عقلی در صورت کامل‌بودن، به کلیات عوالم پی‌می‌برد؛ بدین‌معنا که با ادراک عقلی، اصل وجود حقیقت و یا حقایقی که فایق بر انسان و جهان‌اند، اثبات می‌شود و بیش از آنکه به ویژگی‌های خاص باطن هر فرد و افعال او مربوط باشد، در گرو شناخت عالم غیب و باطن هستی است و این شناخت که با شهود غیب همراه است، از راه وحی صورت می‌پذیرد.