کتاب گفتمان امید

کتاب «گفتمان امید» تألیف موسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی در انتشارات سروش منتشر شد. این اثر در پنج فصل به مسائلی از جمله «فهم منطق امید اجتماعی و ملی در پیوند با عوامل محوری و زمینه ای»، «رویش‌ها و ریزش‌های سرمایه انسانی انقلاب»، «نسل جوان انقلاب اسلامی و رویش‌های نو»، «جستاری در شکاف میان امید اجتماعی و امید فردی»، «جستاری در جنبه‌های جهان مقیاس ناامیدی اجتماعی» می‌پردازد.

درباره کتاب گفتمان امید

از ظرفیت‌های شایان توجه بشر، امید داشتن و توانایی نگاه کردن به آینده و تمایل به دستیابی به اهداف یا خروجی‌های مورد نظر بر اساس شرایط موجود است. به لحاظ تاریخی، «امید» از یک سو ریشه در منابع دینی و فلسفی دارد و از سوی دیگر، در ادبیات و هنر به آن پرداخته شده است

در دورۀ معاصر مفهوم امید وارد حوزه‌های دیگری چون روانشناسی شده و نظریات متعددی با رویکردهای مختلف در این زمینه ارائه شده است. مروری بر ادبیات این حوزه نشان می‌دهد که گروهی از محققان به موضوعاتی مانند مسئله زمان‌مندی، پیش‌بینی و جایگاه آینده در زمان حال توجه داشته‌اند.

کتاب گفتمان امید را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

خواندن این کتاب به علاقه‌مندان به مباحث اجتماعی؛ مانند مفهوم امید در جامعه، توصیه می‌شود.

بخشی از  کتاب گفتمان امید

رویکردهای نظری مختلفی در ارتباط با امید وجود دارد. برخی محققان در چهارچوب مثلث گذشته، حال و آینده نظریات حوزۀ امید را دسته بندی کرده‌اند. در این رویکرد، امید به عنوان «حافظۀ آینده » در نظر گرفته می شود (مارسل، 1951 : 53 ) و تشکیل چنین مثلثی، امکان رهایی از محدودیتهای زمانی و مکانی و فرصت قضاوت کردن در مورد زندگی و تجربه را فراهم می کند(هالپین، 2003 : 15 ). بر این اساس، نظریات امید به سه گروه تقسیم می شود. مفهوم «امید اجتماعی» در فلسفه را ریچارد رورتی در سنت پراگماتیستی (عمل گرایی)مطرح کرده است. رورتی امید را «باور به اینکه در آینده چه چیز ممکن است »، تعریف کرده و امید اجتماعی را «امید مشترک یک ملت» در نظر می گیرد. وی معتقد است ارزیابی میزان امید اجتماعی در یک جامعه بر اساس سناریویی است که ملت برای آیندۀ خود در نظر می گیرند و زمانی میتوان از امید اجتماعی سخن گفت که این سناریوی خوش بینانه به معنای عمل گرایانه بودن باشد.

در مورد تعریف مفهومی امید، تعریف واحدی از مفهوم و چیستی امید و چگونگی به‌وجودآمدن آن وجود ندارد و در حوزه‌های مختلف روانشناسی، جامعه‌شناسی، فلسفه، پزشکی و ادبیات دینی مفهوم‌پردازی‌های متفاوتی از آن صورت گرفته است، براین اساس، امید ممکن است نوع خاصی از نگرش شناختی شبیه به «باورها و تمایلات» یک «احساس» دراهوس و دیگران، به‌نقل از مک‌گییر، یک «موقعیت یا ظرفیت» یک «فرایند یا فعالیت» یا ترکیبی از این موارد باشد در رویکرد ارتدکسی، امید به عنوان «آرزو یا تمایل برای یک خروجی و باور به امکان‌پذیری آن خروجی» تعریف شده است که در این چارچوب، امید، ترکیبی از باور و تمایل است و امید داشتن به چیزی زمانی می‌تواند وجود داشته باشد که امکان‌پذیرباشد.

اشنایدر نیز در «نظریه امید»، امید را «ظرفیت ادراک‌شده برای تولید مسیرهایی به سمت هدف‌های مطلوب و انگیزه ادراک‌شده برای حرکت در این مسیرها» تعریف می‌کند که دارای دو بعد عاملیت به معنای توانایی ایجاد انگیزه برای شروع و تداوم حرکت برای رسیدن به اهداف و باور به توانایی این کار و مسیریا گذرگاه به معنای باور به توانایی برای برنامه‌ریزی به منظور رسیدن به هدف و پشت سر گذاشتن موانع است.در واقع امید از نظر اشنایدر به عنوان «الگوی تفکریاد گرفته شده و مجموعهای از باورها و افکار تعریف شده است که ترکیب این دو، افراد را برای پاسخ‌گویی اثربخش به موانعی، که در مسیر زندگیشان وجود دارد، تجهیز می‌کند. هم‌چنین آدرین مارتین، در مفهوم‌پردازی امید بر نقش «فرد» در پیگیری فعالیت‌هایی مانند برنامه‌ریزی در تحقق امید تأکید کرده است. از نظرمارتین، احساسات و فعالیت‌های شکل‌دهنده امید شامل فعالیت‌های برنامه‌ریزی،در جایی که امکان‌پذیرباشد، برای رسیدن به یک خروجی و خیال‌پردازی و تصور درباره آن است که عموما با احساسات خاصی همراه است. بر این اساس، مارتین در امید به نقش فرد و درگیری وی در فعالیت‌های مربوط به رسیدن به هدف تأکید دارد.