کتاب شاه جنگ ایرانیان در چالدران

کتاب شاه جنگ ایرانیان در چالدران نوشته اشتن مز است که با ترجمه ذبیح‌الله منصوری منتشر شده است. کتاب شاه جنگ ایرانیان در چالدران حاوی تاریخ جنگ ایرانیان در چالدران واقع در آذربایجان در نیمۀ اول قرن دهم هجری مطابق با نیمۀ اول قرن شانزدهم میلادی است.

درباره کتاب شاه جنگ ایرانیان در چالدران

 ایرانیان تا روز آغاز جنگ چالداران با ارتشی نجنگیده بودند که مجهز به سلاح جدید آن زمان یعنی توپ باشد و در آن روز خود را مقابل سلاحی یافتند که برای مقابله با آن، آزمایش جنگی نداشتند؛ معهذا به‌طوری‌که در متن تاریخ می‌خوانیم توپ‌های دشمن را از کار انداختند و دیگر دشمن نتوانست از سیصد ارابه توپ خود در جنگ استفاده کند.

دوم این که در جنگ چالداران، ایرانیان با دشمنی جنگیدند که شمارۀ سربازانش با در نظر گرفتن شمارۀ توپچی‌ها و متصدیان حمل و نقل تقریباً ده برابر سربازان ایران بود به‌طوری‌که در آن جنگ به‌طور متوسط هر سرباز ایرانی با ده سرباز دشمن پیکار می‌کرد و ما در تاریخ ایران در جنگ هیچ دوره ندیدیم که شمارۀ سربازان ایرانی نسبت به شمارۀ سربازان دشمن یک بر ده باشد؛ پس کوچکترین تزلزل در قلب سربازان ایرانی راه نیافت و ایستادگی کردند و جلوی دشمن را گرفتند.

سوم این که سازوبرگ سربازان دشمن بهتر از سربازان ایرانی بود و دشمن چون می‌توانست سلیح زرادخانه‌های اروپایی را از خود آن مؤسسات یا صنعتگرانی که برای آن زرادخانه‌ها سلیح می‌ساختند خریداری کند، برای افسران و سربازان خود سازوبرگ بهتر فراهم می‌کرد اما ایرانیان از صنعتگران اروپایی جوشن و کاسک و ساق بند و بازوبند و چیزهای دیگر که مجموع آنها در اصطلاح قدیم سلیح خوانده می‎شد خریداری نمی‌کردند تا سربازان و افسران خود را آهن‌پوش کنند. اما این تفاوت هم هیچ اثر منفی در روحیه سربازان ایرانی نکرد.

چهارم این‌که سربازان ایرانی که در چالداران یک بر ده با سربازان دشمن می‌جنگیدند با مردانی پیکار می‌نمودند که به گواه مورخان اروپایی نه فقط برجسته‌ترین سربازان ارتش عثمانی بلکه به‌سبب طول مدت تمرین جنگی و شرکت در جنگ‌های متعدد، برجسته‌ترین سربازان جهان بودند. این کتاب روایتی جالب است از بخش مهمی از تاریخ ایران، این کتاب روایت داستانی جنگ چالدران است. 

خواندن کتاب شاه جنگ ایرانیان در چالدران را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به تمام علاقه‌مندان به داستان تاریخی پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب شاه جنگ ایرانیان در چالدران

مشتری جواب داد: من اهل «آنتالیه» هستم.

دلال گفت که: آنتالیه جایی خوب است و مردمی خوب دارد و من مدتی در آنتالیه بودم و می‌دانم که بهترین انگور ترکیه در آن‌جا به دست می‌آید.

از آن پس طبق معمول بازارهای استانبول و سایر نقاط عثمانی، خریدار و فروشنده، مثل این‌که فراموش کردند که مشغول به چه‌کار هستند و مسئلهٔ خرید و فروش اسب گویی فراموش شد؛ چون راجع‌به چیزهایی حرف می‌زدند که نه مستقیم مربوط به معاملهٔ اسب بود نه غیر مستقیم.

ضمن صحبت، مرد دلال فهمید که اسم مشتری «اصلان» است و وی از خوانین آنتالیه می‌باشد و طبق دستور سلطان‌سلیم پادشاه عثمانی به استانبول آمده و عده‌ای دیگر از خوانین آنتالیه نیز احضار شده‌اند. دلال فهمید که هنوز اصلان و سایر خوانین آنتالیه که به استانبول احضار شده‌اند نمی‌دانند که سلطان با آنها چه‌کار دارد ولی حدس می‌زنند که مسئلهٔ احضار آنها می‌باید مربوط به جنگ آینده باشد.

اصلان از مرد دلال پرسید: چه خبر است؟

دلال گفت: درست نمی‌دانم ولی حدس می‌زنم که سر می‌آورند.

اصلان وقتی این حرف را شنید گفت: این منظره شاید برای تو تازگی نداشته باشد لیکن برای من تازگی دارد و من هنوز آن را ندیده‌ام و می‌روم و آن را تماشا می‌کنم و بعد از مراجعت اسب را از تو خواهم خرید.

دلال برای این‌که مشتری خود را وادار به خرید اسب نماید گفت: اگر دیر مراجعت کنی من اسب را خواهم فروخت و آن وقت حق نداری از من گله نمایی.

اصلان گفت: زود مراجعت خواهم کرد؛ و برای تماشا به راه افتاد. دلال هم که بی‌میل نبود آن منظره را تماشا کند، درِ اصطبل را بست و برای رسیدن به آن طرف میدان به حرکت درآمد. میدان مال‌فروش‌ها در چند لحظه خالی شد و جز کسانی که مجبور بودند برای نگاهداری اسب و استر و الاغ در آن میدان بمانند، همه از میدان بیرون رفتند.