کتاب پان تورانیسم از سیاست شرقی بریتانیا تا ابزار توسعه طلبی ترکیه

کتاب پان‌تورانیسم از سیاست شرقی بریتانیا تا ابزار توسعه‌طلبی ترکیه نوشته‌ی ولادیمیر مینورسکی، آرنولد جی توینبی و دیگر پژوهشگران، با ترجمه‌ی کاوه بیات، اثری پژوهشی و چندوجهی درباره‌ی ریشه‌ها، تحولات و کارکردهای سیاسی و فرهنگی پان‌تورانیسم است. این کتاب مجموعه‌ای از مقالات و اسناد تاریخی را گردآوری کرده که هرکدام از زاویه‌ای متفاوت به موضوع پان‌تورانیسم و تأثیر آن بر تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی می‌پردازند. موضوع اصلی کتاب بررسی چگونگی شکل‌گیری ایده‌ی توران و پان‌تورانیسم، نقش آن در سیاست‌های قدرت‌های بزرگ به‌ویژه بریتانیا، و تبدیل‌شدنش به ابزاری برای توسعه‌طلبی ترکیه در دوره‌های مختلف است. انتشارات شیرازه کتاب ما آن را منتشر کرده است. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب پان تورانیسم از سیاست شرقی بریتانیا تا ابزار توسعه طلبی ترکیه

کتاب پان‌تورانیسم از سیاست شرقی بریتانیا تا ابزار توسعه‌طلبی ترکیه با گردآوری مقالاتی از پژوهشگران مختلف، تصویری چندلایه از مفهوم توران و جنبش پان‌تورانیسم ارائه داده است. این کتاب به بررسی تاریخی و مفهومی واژه‌ی توران، از ریشه‌های اسطوره‌ای و جغرافیایی آن در متون ایرانی تا برداشت‌های زبان‌شناختی و سیاسی قرن نوزدهم و بیستم می‌پردازد. نویسندگان، از جمله مینورسکی و توینبی، با تحلیل اسناد و نوشته‌های شرق‌شناسان، سیاستمداران و مردم‌شناسان، نشان داده‌اند که چگونه توران از یک مفهوم زبانی و قومی به ابزاری سیاسی بدل شد و در رقابت‌های قدرت‌های جهانی، به‌ویژه بریتانیا و روسیه، نقش‌آفرینی کرد. ساختار کتاب شامل مقالاتی درباره‌ی زبان‌های تورانی، زمینه‌های سیاسی توران‌پژوهی، تأثیرات پان‌تورانیسم بر سیاست‌های عثمانی و ترکیه، و اسناد تاریخی مرتبط با این جنبش است. هر مقاله بخشی از روند تاریخی و فکری پان‌تورانیسم را روشن می‌کند و به ارتباط آن با ناسیونالیسم ترک و تحولات منطقه‌ای می‌پردازد. این اثر، با رویکردی تحلیلی و انتقادی، به ابعاد نظری، عملی و پیامدهای اجتماعی و سیاسی پان‌تورانیسم پرداخته است.

خلاصه کتاب پان تورانیسم از سیاست شرقی بریتانیا تا ابزار توسعه طلبی ترکیه

کتاب پان‌تورانیسم از سیاست شرقی بریتانیا تا ابزار توسعه‌طلبی ترکیه مجموعه‌ای از مقالات و اسناد است که هرکدام به بخشی از تاریخ و تحولات پان‌تورانیسم می‌پردازند. در ابتدای کتاب، مینورسکی به بررسی مفهوم زبان‌های تورانی و سیر تحول آن در زبان‌شناسی قرن نوزدهم پرداخته است. او نشان داده که چگونه اصطلاح توران ابتدا برای دسته‌بندی زبان‌هایی به‌کار رفت که در گروه‌های هندواروپایی و سامی نمی‌گنجیدند و سپس به‌تدریج معنایی سیاسی یافت. این تغییر معنا، زمینه‌ساز شکل‌گیری ایده‌ی پان‌تورانیسم شد که بعدها در سیاست‌های عثمانی و ترکیه نقش مهمی ایفا کرد. در ادامه، مقالاتی به بررسی نقش شرق‌شناسانی چون مکس مولر و یوریو کاسکینن در برساختن مفهوم توران و تأثیر آن بر هویت‌سازی ملی در کشورهای مختلف می‌پردازند. این پژوهش‌ها نشان می‌دهند که چگونه مطالعات زبان‌شناسی و قوم‌شناسی، به‌ویژه در بریتانیا و فنلاند، به ابزاری برای سیاست‌گذاری و رقابت با روسیه تبدیل شد. مقاله‌ای از مارلن لاروئل نیز به بررسی جدل‌های سیاسی میان آلمان، فرانسه و روسیه درباره‌ی تورانیسم و تأثیر آن بر مرزبندی‌های فرهنگی و سیاسی اروپا می‌پردازد. در بخش‌های دیگر، اسناد و گزارش‌هایی از دوره‌ی جنگ جهانی اول و پس از آن ارائه شده که نشان می‌دهد چگونه پان‌تورانیسم به سیاست رسمی برخی دولت‌ها، به‌ویژه عثمانی و سپس ترکیه، بدل شد. این اسناد، از جمله گزارشی که احتمالاً توسط توینبی نوشته شده، به تحلیل نقش پان‌تورانیسم در تحرکات نظامی، لشکرکشی‌ها و سیاست‌های اتحاد و ترقی می‌پردازند. همچنین، تفاوت دیدگاه‌ها درباره‌ی پان‌تورانیسم، از نگاه مثبت بریتانیا در مهار روسیه تا نگاه انتقادی مردم‌شناسانی چون چاپلیسکا، در کتاب بازتاب یافته است. در مجموع، کتاب با ارائه‌ی اسناد تاریخی، تحلیل‌های زبان‌شناختی و بررسی‌های سیاسی، نشان داده که پان‌تورانیسم نه‌تنها یک ایده‌ی زبانی یا قومی، بلکه ابزاری برای سیاست‌ورزی و رقابت‌های ژئوپولیتیک بوده است. این جنبش در دوره‌هایی به‌ویژه در سال‌های پایانی عثمانی و آغاز جمهوری ترکیه، به سیاست رسمی بدل شد و تأثیرات آن تا امروز در تحولات منطقه‌ای قابل مشاهده است.

چرا باید کتاب پان تورانیسم از سیاست شرقی بریتانیا تا ابزار توسعه طلبی ترکیه را بخوانیم؟

این کتاب با گردآوری مقالات و اسناد متنوع، فرصتی فراهم کرده تا خواننده با لایه‌های مختلف یک ایده‌ی سیاسی-فرهنگی آشنا شود که تأثیرات آن هنوز در سیاست و هویت‌سازی منطقه‌ای دیده می‌شود. یکی از ویژگی‌های شاخص کتاب، پرداختن به سیر تحول یک مفهوم از حوزه‌ی زبان‌شناسی و اسطوره به ابزاری برای سیاست‌گذاری و رقابت قدرت‌های جهانی است. همچنین، کتاب با ارائه‌ی دیدگاه‌های متفاوت و گاه متضاد درباره‌ی پان‌تورانیسم، امکان مقایسه و تحلیل انتقادی را فراهم آورده است. خواندن این اثر به درک بهتر ریشه‌های برخی تنش‌ها و سیاست‌های معاصر در منطقه قفقاز، آسیای میانه و خاورمیانه کمک می‌کند و نشان می‌دهد که چگونه مفاهیم تاریخی و زبانی می‌توانند به ابزارهای سیاسی بدل شوند.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

خواندن این کتاب به پژوهشگران تاریخ، علوم سیاسی، مطالعات منطقه‌ای، زبان‌شناسی و علاقه‌مندان به تحولات فکری و سیاسی قفقاز و آسیای میانه پیشنهاد می‌شود. همچنین برای کسانی که دغدغه‌ی شناخت ریشه‌های ناسیونالیسم، سیاست‌های هویتی و رقابت‌های ژئوپولیتیک در منطقه را دارند، مفید خواهد بود.