کتاب ستیز فلسفه و شعر

کتاب ستیز فلسفه و شعر نوشته استنلی روزن است که با ترجمه غلام‌رضا اصفهانی منتشر شده است. پژوهش‌های گِرد آمده در این کتاب در مقاطع گوناگونی طی سی سالِ گذشته نوشته شده است.

درباره کتاب ستیز فلسفه و شعر

این پژوهش‌ تلاشی مستمر در جهتِ فهم این مسئله پدید آمده‌اند که: آیا فلسفه ممکن است؟ نویسنده آن‌ها از شعر به فلسفه‌ورزیِ آکادمیک روی آورد. او در قامتِ یک نوجوان قانع شده بود که مدعایِ تی.اس.الیوت مبنی بر این‌که فلسفه و شعر دو زبانِ متفاوت در باب یک جهانند حقیقت دارد. این کتاب سعی دارد با نگاهی دقیق و با توجه به جزئیات به فلسفه و شعر در ابعاد گوناگون آن بپردازد.

خواندن کتاب ستیز فلسفه و شعر را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به تمام علاقه‌مندان به فلسفه پیشنهاد می‌کنیم

بخشی از کتاب ستیز فلسفه و شعر

فلسفه صورت‌بندیِ فراگیر مسئله‌گونگی بوده و هست. از این رو هم درست و هم نادرست است اگر بگوییم ریشه‌ای برای وحدت بخشیدن به دو شاخهٔ ظرافت و هندسه وجود ندارد: درست است، در صورتی که کسی در جست‌وجویِ همسازِ سومی برای نفْس باشد، اما نادرست است، در صورتی که کسی دریافته باشد که فلسفه، و نه چیزی جز فلسفه، همان ریشه است.

بنابراین ستیزِ فلسفه و شعر حالت ثانویهٔ وحدتِ آغازینِ فلسفه و شعر است. ستیز آن‌گاه رخ می‌دهد که می‌کوشیم خودِ اصلِ وحدت را شناسایی و توصیف کنیم؛ و این تلاش همواره به پیروزمندی شعر می‌انجامد، این پیروزمندی در سطحی ثانویه رخ می‌دهد که در حکم سطحی اولیه تلقی می‌شده‌است. به‌بیانی اندک متفاوت‌تر، ستیزِ فلسفه و شعر، فنی و روش‌شناختی است: و زمانی رخ می‌دهد که پنداشته شود تخنه نقش عمده را در فلسفه بر عهده دارد، یعنی وقتی که فلسفه پیشاپیش ماهیت خود را به شعر تغییر داده باشد. از این روی ستیز غلط‌انداز است، نه صرفاً ثانوی، زیرا پیشاپیش آشکار است که ستیزی حقیقی در میان نیست. ستیز خودِ پیروزمندی شعر است.

تا این‌جا باید به‌منزلهٔ توضیحی کلی از رهیافتِ اساسی جستارهای مجلد حاضر کافی باشد. باید تأکید شود که این جستارها خود مستقیماً در کارِ بسط رهیافتِ مذکور نیستند، بلکه قصد دارند پژوهش‌هایی باشند در باب عناصر ویژهٔ از درون مفصل‌بندی‌شدهٔ یک سلسلهٔ گشوده. کارکردِ دیباچه حل‌کردنِ مسئلهٔ وحدت نیست، بلکه طرحِ چیستیِ مسئله است.

شاید نمونه‌ای تاریخی از مسئله برای حسن ختام این اشارات مقدماتی مفید باشد. چنان‌که ارسطو می‌گوید انسان به‌طبع جان‌داری شهرگرا (= سیاسی) است. در هیچ‌کجایِ دیالوگ‌های افلاطونی چنین گزاره‌ای به چشم نمی‌خورد. برعکس، استعارهٔ بافتن، که مکرراً برای معرفیِ هنر سیاست به‌کار گرفته می‌شود، حاکی از این تزِ افلاطونی است که پولیس اثری هنری است. سلامتِ سیاسی تنها وقتی طبیعی است که پیامد هنر فلسفی باشد. اما طبیعت موانع بسیاری در راه ورزیدن این هنر ایجاد می‌کند تا جایی که کامیابی آن را اگر نه غیر ممکن، بس بعید می‌کند.