کتاب هشیاری

هُشیاری کتابی در حوزه روان‌شناسی اثر الن لنگر، استاد روان‌شناسی اجتماعی دانشگاه هاروارد است.او از سال ۱۹۷۷ درباره هشیاری تحقیق کرده و کتاب ها مقالات زیادی نوشته است.

مطالبی که لَنگر در این کتاب درباره هشیاری مطرح می‌کند با آنچه اکنون درباره هشیاری با منشاء شرقی در بسیاری از کشورها، نشریات و کتاب‌ها و یا دوره‌هایی با عنوان هشیاری ارائه می‌شود، متفاوت است.

هشیاری موردنظر خانم لَنگر از شیوه تفکر علمی-تحلیلی غربی نشات گرفته است و حال آنکه هشیاری که با مراقبه و توجه به تنفس، بدن، ذهن و محیط اطراف امروزه ترویج می‌شود، ریشه در مکتب شرقی-بودایی دارد. این دو نوع هشیاری شرقی و غربی اگرچه بعضاً وجوه مشترکی دارند امّا تفاوت‌های اساسی دارند.

درباره کتاب هشیاری

الن لنگر در این کتاب در دو بخش با نام‌های ناهشیاری و هشیاری، این دو پدیده را بر اساس اصول علمی و تحلیلی غربی تشریح کرده است. در بخش اول او درباره ناهشیاری، رفتار خودکار، ریشه‌های ناهشیاری و پیامدها و هزینه‌های ناهشیاری صحبت کرده است و در بخش هشیاری درباره طبیعت هشیاری، رابطه سالمندی با هشیاری، هشیاری در کار، کاهش پیشداوری‌ها با کمک هشیاری و رابطه هشیاری و سلامتی سخن گفته است.

در وضعیت هشیاری مورد نظر خانم لنگر، شخص هشیار نسبت به زمینه (موقعیت) مرتبط با هر مورد، آگاه و حساس است. او به اندیشه‌های نو خوش‌آمد می‌گوید و جهت ادراک موثرتر، دسته‌بندی های جدید خلق می کند و همچنین برای حل مسئله به راهکارها و نقطه نظرهای متفاوت توجه دارد. گرایش به اطلاعات و نظرات نو و توجه به راهکارهای گوناگون موجب وسعت نظر و ارتقاء دامنه تفکّر، تامل و تعامل شخص هشیار می‌شود.

هشیاری منافع متعددی در بر دارد، از جمله در زمینه بهزیستی، ارتباط موثر، کسب و کار و فعالیت های هنری. اشخاصی که هشیاری بالایی داشته اند از کیفیت زندگی و سلامت روانی بیشتری برخوردار شده‌اند و در اجتماع از نظر دیگران جذّاب بوده اند. هشیاری همچنین با طول عمر بیشتر در ارتباط است. به طور کلی هشیاری با عملکرد بهتر در حیطه های مختلفی از جمله آموزش، کارآفرینی، رهبری، موسیقی، ورزش و حیطه‌های دیگر در ارتباط است.

شخص هشیار نسبت به نیازهای واقعی و مبرم زندگی خویش و الویت و اهمیت هر یک از آن‌ها در هر لحظه، زمان و موقعیت هشیار است.

خواندن کتاب هشیاری را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

علاقه‌مندان به مباحث روان‌شناسی، حوزه ناخوداگاه و خوداگاه و ذهن، همچنین پژوهشگران این حوزه را به خواندن کتاب هشیاری دعوت می‌کنیم.

درباره الن لنگر

خانم لَنگر استاد روانشناسی اجتماعی دانشگاه هاروارد است. او درباره هشیاری تحقیقات و مقالات متعددی دارد و همانطور که اشاره شد از سال ۱۹۷۷ این کار را شروع کرده است. در آمریکا به ایشان لقب مادر هشیاری داده‌اند.

جملاتی از کتاب هشیاری

بطورکلی، زمانی که درباره خلاقیت بحث می شود ویژگی‌های هشیاری تحت نام‌های گوناگون ظاهر می‌شوند. «شهود» را به عنوان مثال در نظر بگیرید. یک دانشمند که از شهود استفاده می‌کند به احتمال زیاد خود را از قید و بند ذهنیت ها و دسته بندی های قدیمی رها می سازد و یا توجه خود را معطوف به معنی یک نتیجه شگفت انگیز می کند.

همانطور که برای درک هشیاری بهتر است ابتدا مفهوم مخالف آن را بیان کنیم، شهود نیز بسادگی در مقایسه با افکار عقلانی و منطق قابل تعریف است. "هِنری پوانکاره" ریاضی دان گفت «با استفاده از منطق ما اثبات می کنیم و با استفاده از شهود کشف می کنیم».

با رویکردی صرفاً منطقی به جهان هستی ما آن را به واسطه دسته بندی‌های قبلی ثابت می اِنگاریم. از طرف دیگر به واسطه شهود، جهان را در کُل به صورت فرآیندی جاری ادراک می کنیم. تصور کنید می‌خواهید یک نهر را توصیف کنید. یک نهر جاری هیچگاه یکسان نمی ماند. هر لحظه آب های تازه‌ای از آن نهر می گذرند و بدون وقفه اندک، اندک به سواحل می رسند. در واقع هر لحظه با نهری متفاوت سرو کار داریم. برای آنکه بتوانیم درباره یک نهر صحبت کنیم لازم است ویژگی ثابتی از آن را بیابیم.

در هر رویکرد منطقی در رابطه با نهر باید آن را بدون تغییر در نظر بگیریم و فرض کنیم آن نهر بدون تغییر باقی می‌ماند. زبان و رویکردهای منطقی هر دو، تجربه را بدون تغییر فرض می کنند. در یک رویکرد منطقی شخص از دسته بندی های شکل گرفته در گذشته، استفاده می کند. «من شما را کنار نهری که دیروز با هم بودیم ملاقات خواهم کرد.» در هر زمان ما آن را به صورت همان جویبار کاملاً معین و بدون تغییر می نگریم.

فهرست کتاب هشیاری

یادداشت مترجم

پیشگفتار

بخش اول: ناهشیاری

۱: مقدمه

۲: زمانی که چراغ‌ها روشن‌اند و کسی در خانه نیست

۳: ریشه های ناهشیاری

۴: هزینه‌های ناهشیاری

بخش دوم: هشیاری

۵: طبیعت هشیاری

۶: سالمندی و هشیاری

۷: عدم قطعیت خلاق

۸: هشیاری در کار

۹: کاهش پیشداوری با تشخیص تمایزات

۱۰: هشیاری و سلامتی

پس‌گفتار

یادداشت‌ها