کتاب اظهارنامه‌ها

«اظهارنامه» معمولا ما را یاد اظهارنامه‌های اداری و مالیاتی می‌اندازد. اظهارنامه‌ها همیشه چیزهایی دربارهٔ سوابق، املاک، درآمد، شغل و شرایط خانوادگی و اطلاعاتی از این دست می‌پرسند اما اظهارنامه‌های ماکس فریش شما را به کندوکاو دنیای درون دعوت می‌کنند و در برابر بازجویی از نفس و روح قرار می‌دهند. ماکس فریش در کاری جسورانه از اظهارنامه، این صورت خشک اداری، یک گونه ادبی ساخته است.

«اظهارنامه‌ها» یازده مجموعه پرسش را درموضوعات مشخص زناشویی، زنان، امید، طنز، پول، پدر بودن، وطن، دارایی، مرگ و بقای نوع بشر مطرح می‌کنند که هر کس بسته به احوال خود آنچه باید از آنها دریابد، در آنها می‌یابد.

ویژگی‌ای که به اظهارنامه‌های ماکس فریش اصالت ادبی می‌بخشد، این است که پرسش‌هایش، از بنیاد رودرروی کارکرد اظهارنامه می‌ایستند. کار اظهارنامه بازجویی رویدادها و اوضاع آفاقی و عینی است؛ اظهارنامه‌های ماکس فریش، برعکس، حالات انفسی و وجودی را بازمی پرسند. اظهارنامه جهان را چهارچوب بندی می‌کند تا پاسخگو را در قفسهٔ مناسبش قرار دهد.

اظهارنامه‌های ماکس فریش اما، پاسخگو را به چهارچوب‌هایش بی‌اعتماد و او را به کشف ناامنی جهان دعوت می‌کنند.

ماکس فریش در سال ۱۹۱۱ در زوریخ به دنیا آمد و در سال ۱۹۹۱ همانجا زندگی را بدرود گفت. او نویسنده و معمار بود. چند باری تصمیم گرفت نوشتن را، برای پرداختن به معماری رها کند. تعدادی از آثار ادبی‌اش اینک ارزش و شهرت جهانی دارند. نمایشنامه‌های «بیدرمن و آتش افروزان» و «آندورا»، رمان‌های «استیلر،»«هومو فابر» و «فرض کنیم نام من گنتن باین است»، ماکس فریش را به شهرت جهانی رساندند. از او همچنین نمایشنامه های رادیویی، کتابهای قصّه و دو اثر منثور، یادداشتهای ۱۹۴۶ تا ۱۹۴۹ و یادداشتهای ۱۹۶۶ تا ۱۷۹۱ و آثار خرد و بزرگ فراوانی جز اینها به یادگار مانده. «اظهارنامه ها،» که ترجمهٔ آن را پیش چشم دارید، به دومین مجموعهٔ یادداشت‌هایش تعلقّ دارد و یادگار دروان کهولت او است.

فریش با برشت دوست و تحت تاثیر او بود، مسئولیت پذیریِ سیاسی را از او آموخت؛ گو این که هرگز روحیهٔ انقلابی برشت را نداشت.

او در پاسخ به این پرسش که «چرا مینویسی؟»، گفته بود: «مینویسم، چون بالأخره هرکس باید از راهی نان بخورد؛ اما این هم هست که احساس می‌کنم، زندگی را بدون بیان کردن خویش، نمی‌شود تاب آورد»

بیرته کهرینگ، روزنامه نگار و سردبیر مجلهٔ اینترنتی بنتو درباره اظهارنامه‌های فریش نوشته است:

«هر کس لازم دارد که یک شب با اظهارنامه‌های ماکس فریش خلوت کند. با اینکه پنجاه سال از نوشتنش گذشته، با اینکه آدم را از خودش به تردید می‌اندازد، با اینکه سؤالاتش مایهٔ جرّوبحث با دوستان می‌شوند؛ یا شاید دقیقا به همین دلیل.»