کتاب خرد رنج آموخته

کتاب خرد رنج آموخته نوشته زانیار ابراهیمی، اثری پژوهشی و تحلیلی درباره‌ی سه‌گانه‌ی اورستیا اثر آیسخولوس [نمایشنامه‌نویس یونان باستان] است که با روایتی از هیوبرت دریفوس، فیلسوف معاصر به مخاطب پارسی‌زبان عرضه شده است. این کتاب که توسط انتشارات شرکت کتاب هرمس منتشر شده، مفاهیم فلسفی، ادبی و فرهنگی نهفته در اورستیا را بررسی کرده است. نویسنده با بهره‌گیری از ترجمه‌های مختلف و مقایسه‌ی آن‌ها کوشیده تصویری روشن از روایت دریفوس ارائه دهد و جایگاه سه‌گانه‌ی اورستیا را در میان دیگر آثار کلاسیک و مدرن غربی نشان دهد. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب خرد رنج آموخته اثر زانیار ابراهیمی

کتاب خردِ رنج‌آموخته (اورستیا به روایت هیوبرت دریفوس) با تمرکز بر سه‌گانه‌ی اورستیا نوشته‌ی آیسخولوس یا اِشیل، نمایشنامه‌نویس یونان باستان، به روایت و تحلیل هیوبرت دریفوس از این اثر کلاسیک یونانی پرداخته است. این کتاب هم به شرح نمایشنامه‌های آگاممنون، نیازآوران و الهگان انتقام می‌پردازد و هم آن‌ها را در بستر فلسفی و فرهنگی گسترده‌تر قرار می‌دهد. نویسنده باتکیه‌بر درس‌گفتارهای دریفوس، مفاهیمی همچون تقابل عقل و عاطفه، نقش خدایان به‌عنوان نیروهای فرهنگی و گذار از چندخدایی به‌سوی ارزش‌های جمعی را بررسی کرده است. ساختار کتاب به‌گونه‌ای است که ابتدا زمینه‌ی تاریخی و فلسفی اورستیا را ترسیم می‌کند و سپس با مقایسه‌ی این سه‌گانه با دیگر آثار ادبی و فلسفی، جایگاه ویژه‌ی آن را در سنت اندیشه‌ی غربی نشان می‌دهد. زانیار ابراهیمی با اشاره به تأثیر ترجمه‌ها و تفاوت‌های آن‌ها، خواننده را با چالش‌های فهم متون کلاسیک و اهمیت روایت‌های مختلف آشنا می‌کند. این کتاب تلاشی است برای پیونددادن ادبیات، فلسفه و فرهنگ و نشان‌دادنِ اینکه چگونه رنج و خردِ حاصل از آن می‌تواند به شکل‌گیری هویت جمعی و فرهنگی منجر شود.

اما هیوبرت دریفوس کیست؟

هیوبرت دریفوس (Hubert Dreyfus)، فیلسوف برجسته‌ی آمریکایی (متولد ۱۵ اکتبر ۱۹۲۹ در ایندیانا، درگذشته‌ی ۲۲ آوریل ۲۰۱۷ در کالیفرنیا بر اثر سرطان) به‌عنوان استاد فلسفه در دانشگاه کالیفرنیا و فارغ‌التحصیل دکتری از دانشگاه هاروارد شناخته می‌شود. حوزه‌های اصلی تحقیقات او شامل پدیدارشناسی، اگزیستانسیالیسم، فلسفه‌ی روان‌شناسی و ادبیات بود و در سال‌های پایانی فعالیتش به بررسی مفاهیم فلسفی مرتبط با هوش مصنوعی روی آورد. دریفوس شهرت اصلی خود را مدیون تفسیرهای دقیقش از آثار مارتین هایدگر، فیلسوف آلمانی است؛ تفاسیری که برخی ناقدان از آن با عنوان «دریدگر» یاد می‌کنند. آثار درسی او در این زمینه از معتبرترین منابع دانشگاهی محسوب شده است. همچنین شماری از شاگردان دریفوس به مقام استادی در دانشگاه‌های مهم فلسفه رسیده‌اند.

خلاصه کتاب خرد رنج آموخته

دغدغه‌ی اصلی کتاب، فهم چگونگی تبدیل رنج فردی و خانوادگی به خرد جمعی و فرهنگی است. نویسنده با مرور پیشینه‌ی اسطوره‌ای و تاریخی خاندان آترئوس، زمینه‌ی وقوع تراژدی‌های حاضر در سه‌گانه‌ی اورستیا را فراهم می‌کند و سپس به تحلیل نقش خدایان، به‌ویژه الهگان انتقام و المپ‌نشینان در شکل‌گیری نظام‌های ارزشی و عدالت می‌پردازد. تقابل عقل و عاطفه، سنت و پیشرفت و عدالت خانوادگی و عدالت کلی از محورهای اصلی اثر است. دریفوس در روایت خود بر اهمیت مهرپروردگی و تبدیل نیروی انتقام به عاطفه‌ی میهن‌دوستی تأکید کرده و نشان می‌دهد که چگونه فرهنگ یونان کلاسیک از دل تراژدی و رنج به وحدت و هویت جمعی دست می‌یابد. کتاب با مقایسه‌ی اورستیا با دیگر آثار کلاسیک و مدرن مانند اودیسه، کمدی الهی و موبی‌دیک، جایگاه ویژه‌ی این اثر را در تاریخ اندیشه و هنر غربی برجسته می‌سازد. این اثر نشان می‌دهد که چگونه مواجهه‌ی صادقانه با رنج و بحران می‌تواند به زایش ارزش‌های نو و شکل‌گیری فرهنگ‌های پایدار منجر شود.

چرا باید کتاب خرد رنج آموخته را بخوانیم؟

کتاب خردِ رنج‌آموخته اثری است که با رویکردی تحلیلی و تطبیقی به لایه‌های پنهان اسطوره، تراژدی و فلسفه در سه‌گانه‌ی اورستیا می‌پردازد. این کتاب برای کسانی که به‌دنبال فهم پیوند میان ادبیات، فلسفه و فرهنگ هستند، فرصتی فراهم می‌کند تا با روایت‌های چندوجهی و مقایسه‌ای آشنا شوند. ویژگی شاخص این اثر، توجه به نقش ترجمه‌ها، روایت‌های مختلف و تأثیر آن‌ها بر درک متون کلاسیک است. همچنین کتاب با بررسی تقابل عقل و عاطفه و نقش نیروهای فرهنگی در شکل‌گیری هویت جمعی به پرسش‌های بنیادین درباره‌ی ریشه‌های رنج، عدالت و خرد می‌پردازد. مطالعه‌ی این کتاب می‌تواند نگاه تازه‌ای به آثار کلاسیک و جایگاه آن‌ها در جهان معاصر ارائه دهد و مخاطب را به تأمل درباره‌ی معنای رنج و امکان تبدیل آن به خرد جمعی دعوت کند.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

خواندن کتاب خردِ رنج‌آموخته به علاقه‌مندان فلسفه، ادبیات کلاسیک، مطالعات فرهنگی و کسانی که دغدغه‌ی فهم ریشه‌های رنج، عدالت و هویت جمعی را دارند، پیشنهاد می‌شود. همچنین این کتاب برای پژوهشگران حوزه‌ی ترجمه و کسانی که به تحلیل تطبیقی متون علاقه‌مند هستند، مناسب است.

درباره زانیار ابراهیمی

زانیار ابراهیمی که در سال ۱۳۶۷ در سنندج زاده شده، مترجم و پژوهشگر در حوزه‌ی اندیشه‌ی سیاسی است. زانیار ابراهیمی مدرک دکتری علوم سیاسی خود را از دانشگاه تهران دریافت کرد. فعالیت‌های او بر ترجمه و شرح مهم‌ترین آثار مرتبط با مناقشات سیاسی به‌ویژه در قلمرو اندیشه و الهیات سیاسی متمرکز بوده است. این نویسنده با ترجمه و تألیف بیش از ۲۰ اثر، سهمی چشمگیر در غنی‌سازی منابع فکری داشته است. ازجمله آثار مکتوب او می‌توان اشاره کرد به کتاب‌های «خردِ رنج‌آموخته؛ اورستیا به روایت هیوبرت دریفوس»، «زئوس غریبه‌نواز (اودیسه به روایت هیوبرت دریفوس)»، «اندرونی علیا؛ ترس‌ولرز به روایت هیوبرت دریفوس» و «کسب‌وکار اعجاب (نیچه به روایت هیوبرت دریفوس)» اشاره کرد.

بخشی از کتاب خرد رنج آموخته

«فصل سوم: آگاممنون؛ تراژدی جمعی

آگاممنون، اولین نمایش‌نامهٔ اورستیا، که در این فصل بدان می‌پردازیم، از حیث روایی به سه بخش تقسیم می‌شود: نخست- ماجرای توقف سپاهیان یونان و تنگنای آگاممنون، که به قربانی کردن ایفیگنیا دختر او می‌انجامد؛ دوم- ورود آگاممنون به کاخ خود در آرگوس، مجادله با کلوتمنسترا و قتل او؛ و سوم- تلاش کلوتمنسترا و آیگیستوس برای اقناع همسرایان (یا شهروندان) در باب عادلانه بودن قتل. این سه بخش به تفکیکِ یادشده در خود نمایش‌نامه نیامده است، بلکه دریفوس آن‌ها را بر حسب خوانش خود در این اثر مستتر می‌یابد.

هلن با پاریس گریخته و یونانیان به فرماندهی آگاممنون و همراهی برادر او، منلائوس، با هزار کشتی به تروا لشکر می‌کشند، اما در جزیرهٔ ائولیس از پیشروی بازمی‌مانند. توقف سپاه یونان در این جزیره طولانی می‌شود، تا آنجا که به سخن دریفوس، بیمِ آن می‌رود که سپاهیان بر آگاممنون بشورند و دست از جنگ بدارند. همسرایان وضع سپاه یونان در ائولیس را از منظر آگاممنون چنین توصیف می‌کنند:

آن‌گاه که مردان خویش را دید

که مانده در زنجیر لنگرگاه

نیش گرسنگی خورده، وامانده و فرسوده

چشم به دریا دوخته بودند

آنجا که خیزابه‌های خستگی‌ناپذیر ائولیس

برمی‌خاست و فرومی‌نشست

و طوفان همچنان می‌توفید از کوه‌های شمالی

لنگرگاه‌ها روفته در باد

و جاشوان گرسنه مانده در کشتی‌های پوسیده

ریسمان‌ها گسیخته و الوارها آب‌چکان.

روزها به‌هرزه می‌گذشت و زمان بس کُندگام بود

و این، چندان به درازا کشید

که شور مردانگی در یونانیان بیش‌وکم فرونشست.»