کتاب گوش دادن تحلیلی

کتاب گوش دادن تحلیلی با عنوان اصلی Psychoanalytic listening: Methods, Limits and Innovations نوشتهٔ «سلمان اختر» و ترجمهٔ «فاطمه حسینی غفاری»، اثری تخصصی در حوزهٔ روانکاوی است که نشر ارجمند آن را منتشر کرده است. این کتاب به بررسی ابعاد مختلف گوش‌دادن در فرایند روانکاوی پرداخته و شیوه‌ها، محدودیت‌ها و نوآوری‌های مرتبط با این مهارت را واکاوی کرده است. اثر حاضر به‌عنوان منبعی برای روانکاوان، روان‌درمانگران و علاقه‌مندان به روانکاوی، به نقش کلیدی شنیدن و درک عمیق در جلسات درمانی پرداخته و با رویکردی تحلیلی، انواع سبک‌های گوش‌دادن و تأثیر آن‌ها بر رابطهٔ درمانگر و بیمار را بررسی کرده است. نسخهٔ الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب گوش دادن تحلیلی اثر سلمان اختر

کتاب «گوش‌دادن تحلیلی» (شیوه‌ها، محدودیت‌ها و نو‌آوری‌ها) به قلم «سلمان اختر»، نقش گوش‌دادن در روانکاوی را بررسی کرده است. این اثر در هفت فصل و به‌صورت نظام‌مند به موضوعاتی همچون تاریخچهٔ گوش‌دادن تحلیلی، مدل‌های مختلف گوش‌دادن، سکوت در جلسات درمان، موانع و محدودیت‌های شنیدن و نیز کاربردهای عملی این مهارت در موقعیت‌های مختلف پرداخته است. ساختار این کتاب بر پایهٔ تحلیل نظری و نمونه‌های بالینی استوار است و نویسنده تلاش کرده با تکیه بر منابع کلاسیک و معاصر، تصویری چندلایه از اهمیت شنیدن در فرایند درمان ارائه دهد. کتاب «گوش‌دادن تحلیلی» نه‌تنها به جنبه‌های فنی و تکنیکی گوش‌دادن می‌پردازد، بلکه به ابعاد روان‌شناختی و فرهنگی و رشدی این مهارت نیز توجه دارد. این کتاب می‌تواند برای کسانی که به‌دنبال درک عمیق‌تری از فرایند روانکاوی و نقش شنیدن در آن هستند، راهگشا باشد. چاپ دوم این کتاب در سال ۱۴۰۳ منتشر شده است.

خلاصه کتاب گوش دادن تحلیلی

کتاب با تمرکز بر مفهوم گوش‌دادن تحلیلی، چهار مدل اصلی گوش‌دادن را معرفی می‌کند؛ گوش‌دادن عینی، گوش‌دادن ذهنی، گوش‌دادن همدلانه و گوش‌دادن بین‌ذهنیتی. هر یک از این مدل‌ها ریشه‌های نظری و تکنیک‌های خاص خود را دارند و نویسنده با بررسی نقاط اشتراک و تفاوت آن‌ها نشان می‌دهد که چگونه ترکیب این رویکردها می‌تواند به بهبود فرایند درمان کمک کند. این اثر به نقش سکوت در جلسات روانکاوی می‌پردازد و هشت نوع سکوت را از منظر بالینی و روان‌شناختی تحلیل می‌کند. سکوت نه‌تنها به‌عنوان مانعی در درمان، بلکه به‌عنوان ابزاری برای کشف لایه‌های پنهان ذهن بیمار و حتی روانکاو مورد توجه قرار می‌گیرد. نویسنده تأکید دارد که سکوت و کلام، هر دو می‌توانند به پیشبرد یا توقف فرایند تحلیلی منجر شوند و باید با دقت و حساسیت به آن‌ها توجه شود. کتاب حاضر به موانع گوش‌دادن تحلیلی می‌پردازد؛ ازجمله ضعف شنوایی، مقاومت‌های شخصیتی، موانع انتقال متقابل، انعطاف‌ناپذیری نظری، تفاوت‌های فرهنگی و دوزبانه‌بودن طرفین. این عوامل می‌توانند کیفیت شنیدن را تحت‌تأثیر قرار دهند و لازم است روانکاو نسبت به آن‌ها آگاه باشد. در بخش‌های بعدی، نویسنده به اهمیت گوش‌دادن به خودِ روانکاو اشاره می‌کند و نشان می‌دهد که چگونه توجه به احساسات، تداعی‌ها و واکنش‌های درونی می‌تواند به درک بهتر بیمار و فرایند درمان کمک کند؛ همچنین به شرایطی اشاره می‌شود که در آن امتناع از گوش‌دادن می‌تواند به‌عنوان یک تکنیک درمانی به کار رود، اما این کار باید با احتیاط و پس از بررسی‌های لازم انجام شود. این کتاب به محدودیت‌های گوش‌دادن تحلیلی در موقعیت‌هایی همچون سوپرویژن، گفتمان عمومی و زندگی شخصی می‌پردازد و بر ضرورت تعدیل این مهارت در زمینه‌های مختلف تأکید می‌کند. پیام اصلی کتاب حاضر این است که گوش‌دادن تحلیلی، فرایندی پویا و چندوجهی است که نیازمند آگاهی، انعطاف و حساسیت بالینی است.

چرا باید کتاب گوش دادن تحلیلی را بخوانیم؟

«گوش‌دادن تحلیلی» اثری است که به یکی از بنیادی‌ترین مهارت‌های روانکاوی می‌پردازد. این کتاب با ارائهٔ مدل‌های متنوع گوش‌دادن و تحلیل نقش سکوت، به مخاطب کمک می‌کند تا ابعاد پنهان و پیچیدهٔ شنیدن در فرایند درمان را بشناسد. «سلمان اختر» با بهره‌گیری از منابع کلاسیک و تجربیات بالینی نشان می‌دهد که گوش‌دادن صرفاً دریافت کلمات نیست؛ بلکه فرایندی چندلایه است که به درک عمیق‌تر بیمار و رابطهٔ درمانی منجر می‌شود. مطالعهٔ این کتاب می‌تواند برای روانکاوان، روان‌درمانگران و دانشجویان این حوزه، دریچه‌ای تازه به‌سوی فهم بهتر فرایندهای ذهنی و ارتباطی بگشاید و مهارت‌های حرفه‌ای آن‌ها را ارتقا دهد.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای روانکاوان، روان‌درمانگران، مشاوران، دانشجویان روان‌شناسی و روان‌پزشکی و همچنین علاقه‌مندان به مباحث روانکاوی و فرایند درمان تحلیلی مناسب است. «گوش‌دادن تحلیلی» به‌ویژه برای کسانی که به‌دنبال ارتقای مهارت‌های شنیداری و درک عمیق‌تر از رابطهٔ درمانگر - بیمار هستند، پیشنهاد می‌شود.

درباره سلمان اختر

«سلمان اختر» (Salman Akhtar) زادهٔ ۳۱ ژوئیهٔ ۱۹۴۶ میلادی، روان‌پزشک، روان‌کاو و نویسنده‌ای هندی - آمریکایی است که در ایالات‌متحدهٔ آمریکا فعالیت می‌کند و استاد روان‌پزشکی و رفتار انسانی در «کالج پزشکی جفرسون» در فیلادلفیا بوده است. او در خانواده‌ای مسلمان در خیرآباد، اوتار پرادش متولد شد. پدرش «جان نثار اختر» شاعر سرشناس اردو و مادرش «صفیه اختر» خواننده و نویسنده بود و برادرش «جاوید اختر» شاعر پیشکسوت اردو بوده است. این نویسنده طیف وسیعی از موضوعات ازجمله اختلالات شخصیت، روان‌درمانی، روان‌پزشکی فرهنگی و ارتباط میان روان‌پزشکی و مذهب را در آثار خود بررسی کرده و بیش از ۴۰۰ اثر شامل کتاب و مقاله منتشر کرده است. او به‌عنوان شاعر چندین جلد کتاب به زبان‌های انگلیسی و اردو منتشر کرده است. از مهم‌ترین آثار علمی او می‌توان به کتاب «موضوع‌های میل: بررسی ارتباطات صمیمی ما با مسائل اطرافمان» اشاره کرد که در آن به بررسی تأثیر اشیا و موضوعات روزمره بر شکل‌گیری شخصیت و تجربهٔ انسانی پرداخته است؛ همچنین این نویسنده به مطالعات پیش‌گامانه در زمینهٔ اختلالات شخصیت نارسیسیستیک و روان‌درمانی تراوما پرداخته و در ارتقای درک بالینی و پژوهشی این حوزه‌ها نقش مهمی ایفا کرده است. «سلمان اختر» جوایز و افتخارات متعددی ازجمله جایزهٔ «سیگورنی» برای مشارکت برجسته در روان‌کاوی را دریافت کرده و میراثی ماندگار در روان‌پزشکی و روان‌کاوی بر جای گذاشته است. برخی دیگر از آثار مکتوب او عبارتند از «مادر و کودکش؛ جنبه‌های بالینی دلبستگی، جدایی و فقدان»، «طلاق؛ تأثیرات هیجانی و مداخلات درمانی از منظر روانکاوی»، «آن‌سوی اعتیاد اولیه؛ غذا، اینترنت، قمار، آمیزش، خرید و کار»، «شرم: حیطه‌های تحولی،‎ ‎فرهنگی و بالینی ‏» و «گوش‌دادن تحلیلی».

بخشی از کتاب گوش دادن تحلیلی

«بهارِ سال ۱۹۸۷ است. من عضو هیئت‌علمی گروه روان‌پزشکی دانشکده پزشکی دانشگاه ویرجینیا هستم. به دوره‌های روانکاوی می‌اندیشم و می‌خواهم برای تحصیل در یک مؤسسه آموزشی روانکاوی درخواست بدهم. امّا مردد هستم. چیزی که مرا آزار می‌دهد، فشار مالی و کمبود زمان نیست. من از رد شدن می‌ترسم، انواع سناریوهای ممکن در ذهنم شکل می‌گیرند که در آنها مؤسسه از پذیرفتن من خودداری می‌کنند. به دلیل سردرگمی با سوپروایزرم دَن جوزفتال مشورت می‌کنم. او مردی خونگرم است که لبخند گیرایی بر لب دارد و برقی در چشمانش دیده می‌شود. او کاملاً واقع‌گرا و متواضع است. دلسوز است و پر از شفقت. در یک‌کلام او یک انسان شریفی است.

روز بعد به یک رستوران ایتالیایی در نزدیکی محل کارش می‌رویم. بعد از اینکه غذایمان را سفارش می‌دهیم و کمی خوش‌وبش می‌کنیم، با اشتیاق به من نگاه می‌کند و می‌گوید: «بگو ببینم چرا برای دوره روانکاوی درخواست نمی‌دهی؟» من زیر لب در مورد اینکه می‌ترسم رد شوم، چیزی می‌گویم. هاج‌وواج به من نگاه می‌کند و از من می‌پرسد: «چرا؟» تا می‌آیم که جوابش را بدهم، دستش را بالا می‌برد و اشاره می‌کند که حرفم را متوقف کنم و می‌گوید: «من علاقه‌ای به گوش‌دادن آن دلایل ندارم.» صمیمیت و رفتار دوستانه‌اش به من می‌گوید که نیت او از قطع کلام من گستاخی و بی‌ادبی نیست، بلکه در واقع نوعی عطوفت پدرانه است، تلنگری برای اینکه لحظه‌ای مرا از بازداری‌های روان‌رنجوری بی‌معنی بیرون بکشد. منظورش را می‌فهمم. با امتناع از گوش‌دادن به (آنچه او به‌درستی پیش‌بینی می‌کند) سرزنشگری بی‌مورد من، او ایگوی مرا به دو بخش تجربه‌کننده و مشاهده‌کننده تقسیم می‌کند. در واقع او به من می‌گوید که نباید اجازه بدهم اضطراب‌های روان‌رنجورانهٔ من مانع پیشرفت تحصیلی‌ام شوند. دو روز بعد درخواستم را به مؤسسه روانکاوی ایمیل می‌کنم.»