کتاب تاریخ فشرده ترکیه

کتاب تاریخ فشرده ترکیه با عنوان اصلی Turkey: a short history نوشتهٔ «نورمن استون» و ترجمهٔ «مرجان رضایی»، توسط نشر مرکز در سال ۱۴۰۳ منتشر شده است. این اثر به بررسی تاریخ ترکیه از قرون اولیه تا دوران معاصر پرداخته و تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی این کشور را در بستری فشرده و تحلیلی مرور کرده است. نویسنده با نگاهی تاریخی و تطبیقی، مسیر شکل‌گیری امپراتوری عثمانی، سقوط آن و پیدایش جمهوری ترکیه را دنبال و به نقش عوامل مختلف در تحولات این سرزمین اشاره می‌کند. نسخهٔ الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب تاریخ فشرده ترکیه اثر نورمن استون

کتاب «تاریخ فشردهٔ ترکیه» اثری پژوهشی است که با رویکردی تحلیلی و تاریخی، سیر تحولات سرزمین ترکیه را از قرن یازدهم میلادی تا دوران معاصر دنبال کرده است. «نورمن استون»، تاریخ‌نگار بریتانیایی و نویسندهٔ این کتاب تلاش کرده با نگاهی جامع و موجز، فرازونشیب‌های سیاسی و اجتماعی و فرهنگی ترکیه را به تصویر بکشد. ساختار این کتاب به‌گونه‌ای است که ابتدا به ریشه‌های قومی و فرهنگی ترک‌ها و مهاجرت آن‌ها از آسیای مرکزی می‌پردازد و سپس به شکل‌گیری امپراتوری عثمانی، گسترش آن، سقوط و در نهایت تأسیس جمهوری ترکیه می‌رسد. نویسنده علاوه‌بر روایت تاریخی، به تأثیرات متقابل فرهنگ‌ها، نقش مذهب، اصلاحات زبانی و تحولات اقتصادی نیز توجه داشته است.

کتاب «تاریخ فشردهٔ ترکیه» با زبانی تحلیلی و گاه انتقادی، مخاطب را با پیچیدگی‌های تاریخ ترکیه و جایگاه آن در منطقه و جهان آشنا می‌کند. این اثر برای علاقه‌مندان به تاریخ، علوم سیاسی و مطالعات منطقه‌ای، تصویری کلی و درعین‌حال دقیق از روند تحولات ترکیه ارائه داده است. به‌گفتهٔ «نورمن استون» امپراتوری عثمانی همچون شبحی است که جهان معاصر را در سایهٔ خود گرفته است. این امپراتوری پس از پایان جنگ جهانی اول از نقشه‌های جغرافیایی محو شد، اما سرزمین‌های پهناوری که زمانی زیر سلطه‌اش بودند، همواره با مشکلات سیاسی و اجتماعی دست‌وپنجه نرم کرده‌اند. عثمانی‌ها از قرن ۱۴ میلادی از شمال غربی ترکیهٔ کنونی برخاستند و به‌تدریج به یک امپراتوری جهانی بدل شدند. در قرن ۱۸ برتری خود را بر دریای سیاه و قفقاز به روسیه واگذار کردند؛ در قرن ۱۹ بالکان به دولت - ملت‌های مستقل ازجمله یونان تجزیه شد و در قرن ۲۰ سرزمین‌های عربی نیز از دست رفت. از آن زمان، بالکان و خاورمیانه به کانون بحران‌های جهانی تبدیل شده‌اند؛ مسئله‌ای که سبب شکل‌گیری نوعی نوستالژی نسبت به امپراتوری عثمانی در دوران معاصر شده است.

این اثر با بخش «پس‌گفتار: جمهوری ترکیه» به پایان رسیده است.

خلاصه کتاب تاریخ فشرده ترکیه

کتاب با مرور ریشه‌های قومی ترک‌ها در آسیای مرکزی آغاز می‌شود و مسیر مهاجرت آن‌ها به آناتولی را شرح می‌دهد. نویسنده به شکل‌گیری امپراتوری عثمانی و عوامل موفقیت آن در قرون میانه می‌پردازد و نشان می‌دهد چگونه این امپراتوری توانست بر بخش‌های وسیعی از اروپا، آسیا و آفریقا سلطه پیدا کند. «نورمن استون» ساختار سیاسی و نظامی عثمانی‌ها، نقش جان‌نثاران، دیوان‌سالاری و تعامل با اقلیت‌های مذهبی و قومی را بررسی کرده است. تحولات قرون جدید ازجمله مواجهه با قدرت‌های اروپایی، اصلاحات داخلی و بحران‌های اقتصادی و نظامی، بخش دیگری از روایت را تشکیل می‌دهد. نویسنده به سقوط امپراتوری عثمانی پس از جنگ جهانی اول و شکل‌گیری جمهوری ترکیه تحت رهبری «مصطفی کمال آتاتورک» اشاره کرده و روند مدرن‌سازی، اصلاحات زبانی، جدایی دین از دولت و تلاش برای پیوستن به غرب را تحلیل کرده است. در بخش‌های پایانی، کتاب به چالش‌های معاصر ترکیه ازجمله مسائل قومی، نقش ارتش در سیاست، تحولات اقتصادی و جایگاه ترکیه در منطقه و جهان پرداخته است. «نورمن استون» با بررسی عوامل تاریخی و فرهنگی، تصویری چندلایه از هویت ترکیهٔ امروز ارائه می‌دهد.

چرا باید کتاب تاریخ فشرده ترکیه را بخوانیم؟

این کتاب با ارائهٔ روایتی موجز و تحلیلی از تاریخ ترکیه، امکان درک بهتر ریشه‌های تحولات سیاسی و اجتماعی این کشور را فراهم می‌کند. با مطالعهٔ این اثر می‌توانید پیوندهای تاریخی میان امپراتوری عثمانی و جمهوری ترکیه را بشناسید و نقش عوامل فرهنگی، مذهبی و جغرافیایی را در شکل‌گیری هویت معاصر ترکیه دنبال کنید؛ همچنین این کتاب به بررسی تعاملات ترکیه با همسایگان و قدرت‌های جهانی پرداخته و برای کسانی که به‌دنبال فهم عمیق‌تر مسائل منطقه‌ای و تاریخی هستند، منبعی سودمند به شمار می‌رود.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

مطالعهٔ این اثر به دوستداران تاریخ، علوم سیاسی، مطالعات خاورمیانه و کسانی که به‌دنبال شناخت ریشه‌های تحولات معاصر ترکیه هستند، پیشنهاد می‌شود؛ پژوهشگران، دانشجویان و افرادی که دغدغهٔ فهم روابط منطقه‌ای و تاریخ تحولات اجتماعی و سیاسی را دارند، می‌توانند از این اثر بهره ببرند.

درباره نورمن استون

نورمن استون (Norman Stone) نویسنده و تاریخ‌نگاری بریتانیایی بود که در سال ۱۹۴۱ در اسکاتلند به دنیا آمد و در ۲۰۱۹ در بوداپست درگذشت. پدر او، یک خلبان نیروی هواییْ زمانی که این نویسنده تنها یک‌ساله بود در جریان آموزش پروازی کشته شد و همین امر باعث شد نورمن استون با بهره‌مندی از بورسیهٔ فرزندان نظامیانِ درگذشته، تحصیلات خود را در کالج گانویل و سپس دانشگاه کمبریج ادامه دهد و مدرک کارشناسی بگیرد. او تحصیل در مقطع دکتری را نیمه‌کاره رها کرد و به تدریس روی آورد. نورمن استون در سال ۱۹۸۴ به مقام استادی تاریخ معاصر در دانشگاه آکسفورد رسید. در سال ۱۹۹۷ آکسفورد را ترک کرد و به ترکیه رفت. ابتدا در دانشکدهٔ روابط بین‌الملل دانشگاه بیلکنت در آنکارا و سپس از سال ۲۰۰۵ در دانشگاه‌های کوچ و بغازیچی در استانبول به تدریس پرداخت. در سال‌های پایانی عمرش در مجارستان زندگی کرد. یکی از آثار مهم او کتاب «تاریخ فشردهٔ ترکیه» است که در سال ۲۰۱۰ منتشر شد؛ اثری که حاصل سال‌هایی است که میان انگلستان و ترکیه در رفت‌وآمد بود.

نظر افراد یا مجله‌های مشهور درباره این کتاب چیست؟

- The Guardian اثر حاضر را تحسین‌آمیز خوانده و گفته اگر واقعاً نمی‌دانید چرا تصویر «آتاتورک» در فروشگاه‌های ترکیه آویزان است، این کتاب را بخوانید.

- Financial Times این کتاب را دارای روایتی بی‌پروا دربارهٔ قدرتی فراموش‌شده توصیف کرده؛ قدرتی که نقشی محوری در تاریخ اروپا داشته است.

- The Sunday Times کتاب حاضر را محرک و معتبر می‌خواند و می‌گوید این اثر، خوانندگان را به جهانی فراتر از پیش‌فرض‌های رایج راهنمایی می‌کند.

بخشی از کتاب تاریخ فشرده ترکیه

«تقریباً یک قرن پس از روزی که عهدنامهٔ کوچوک قینارجه منعقد شد، امپراتوری با فاجعهٔ بزرگ دیگری مواجه شد. ورشکستگی سال ۱۸۷۵ صاحبان اوراق قرضهٔ بریتانیایی و فرانسوی را همسو کرد، اگرچه در واقع آن‌ها معاملهٔ بسیار سختگیرانه‌ای را ترتیب داده بودند و امپراتوری بهرهٔ چندین برابری را بازپرداخت کرده بود، بی‌آن که اصل وام را پرداخته («مستهلک» کرده) باشد. اما وضع از این هم بدتر بود. برای پرداخت این پول اضافی، مالیات‌ها را بالا بردند، و مسیحیان شورشی را آغازکردند. ریشهٔ شورش به کرِتِ عثمانی بازمی‌گشت، جایی که یونانیان ملی‌گرا مشتاقانه خواستار اتحاد با یونان بودند و در ۱۸۶۶ قیام کرده و کشته‌های زیادی هم داده بودند، اگرچه دست‌کم یک‌سوم جمعیت آنجا مسلمان بود. سپس در ۱۸۷۵ دهقانان هرزگوین علیه مالیات‌ها قیام کردند ــ یا شاید علیه تلاش‌هایی که برای توقف قاچاق تنباکو انجام گرفته بود، که مال‌التجارهٔ اصلی آن نواحی بود. آن شورش از مرز عبور کرد و به صربستان رسید، و از آنجا هم وارد سرزمین‌های بلغارستان شد. مسئله در این‌جا بغرنج شد. بلغارستان در قرون وسطا یک امپراتوری بالکانی داشت، که شامل یونان هم می‌شد و تا آدریاتیک می‌رسید، اما قبل از آمدن ترک‌ها، که عملاً از طریق یونانی‌ها آن‌جا را اداره می‌کردند و بر کلیسا مسلط شده بودند، فروپاشیده بود.