کتاب زمانه جادوگران

کتاب زمانه جادوگران با عنوان اصلی Zeit der Zauberer (ویتگنشتاین، بنیامین، کاسیرر، هایدگر و دهه‌ای که فلسفه از نو ابداع شد) نوشتهٔ ولفرام آیلنبرگر و ترجمهٔ شوان وایت‌ساید و حامد قدیری، توسط انتشارات ترجمان علوم انسانی منتشر شده است. این کتاب به بررسی زندگی و اندیشهٔ چهار فیلسوف بزرگ آلمانی‌زبان در نیمهٔ نخست قرن بیستم می‌پردازد: ویتگنشتاین، بنیامین، کاسیرر و هایدگر. این اثر در مجموعهٔ «بیرون برج عاج» قرار دارد و تلاش می‌کند با روایتی تحلیلی و تاریخی، تأثیر این متفکران را بر فلسفهٔ مدرن و تحولات فکری آن دوره نشان دهد. نسخه‌ٔ الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب زمانه جادوگران

فیلسوف‌ها افکارشان را با زبانی دشوار، بیانی جدی، و در قالب کتاب‌ها و مقاله‌های تخصصی بیان می‌کنند. از این رو، مواجههٔ خواننده با آن‌ها عمدتاً از طریق کلمات و ایده‌هایشان اتفاق می‌افتد. به همین دلیل، تا زمانی که اندیشهٔ یک فیلسوف زنده و پویا باشد، مرگ فیزیکی او برای خواننده پنهان و بی‌اهمیت می‌ماند. اما چه زمانی ممکن است از مرگ یک فیلسوف اندوهگین شد؟ شاید پاسخ این باشد: زمانی که از ورای کلمات به ژرفای وجود او راه یابیم و دریابیم که او نیز مانند همهٔ انسان‌ها، در لحظاتی که برای ساختن جهانی نو با افکارش تلاش می‌کرده، درگیر سختی‌ها و اندوه‌های عمیق انسانی بوده است؛ اندوه‌هایی چون غم غربت، فراق از یک عزیز، یا تزلزل در باورها. چه بسا همین اندوه‌های عمیق سرچشمهٔ اصلی ایده‌ها و کلمات ماندگار آن‌ها بوده‌اند.

کتاب زمانهٔ جادوگران می‌کوشد داستان اندیشهٔ چهار فیلسوف برجستهٔ آلمانی‌زبان را در نیمهٔ اول قرن بیستم، از همین منظر روایت کند. ولفرام آیلنبرگر در این کتاب، با تمرکز بر زندگی و افکار هایدگر، کاسیرر، بنیامین و ویتگنشتاین، تصویری دقیق از فضای فکری، اجتماعی و سیاسی اروپا پس از جنگ جهانی اول ارائه می‌دهد. هرچند این چهار فیلسوف در یک مکتب فکری مشترک قرار نمی‌گیرند، اما آشنایی با پشت‌صحنهٔ افکارشان به خواننده کمک می‌کند تا سرنخ‌ها و دغدغه‌های مشترک آن‌ها را کشف کند.

کتاب زمانهٔ جادوگران ساختاری روایی و گیرا دارد و با بهره‌گیری از منابع تاریخی، نامه‌ها، و آثار این متفکران، سیر تحول اندیشهٔ فلسفی را در بستر بحران‌های آن دوران دنبال می‌کند. این کتاب نه‌تنها به نظریات فلسفی این چهار نفر می‌پردازد، بلکه زندگی شخصی، دغدغه‌ها، شکست‌ها، و روابط آن‌ها را نیز به تصویر می‌کشد. کتاب در قالبی نزدیک به زندگی‌نامهٔ فکری و تاریخ‌نگاری فلسفه نوشته شده و تلاش دارد نشان دهد چگونه اندیشه‌های این متفکران، فلسفهٔ مدرن را در دهه‌ای پرآشوب از نو تعریف کردند. بخش‌های پایانی کتاب نیز مجموعه‌ای از عکس‌های این چهار فیلسوف و فهرستی از آثار آن‌ها را در خود جای داده است.

ترجمهٔ کتاب زمانهٔ جادوگران با دشواری‌های متعددی همراه بود. نخست، مترجم باید با دقت به اندیشهٔ این چهار فیلسوف و مفاهیم متفاوتشان نزدیک می‌شد؛ این دشواری زمانی بیشتر می‌شد که یک اصطلاح در آثار دو فیلسوف کاربردهای مختلفی داشت و نیاز به ظرافت بیشتری در ترجمه پیدا می‌کرد. دوم، متن اصلی کتاب آلمانی بود و در فرایند ترجمه به انگلیسی دچار ابهاماتی شده بود که متن را برای مخاطب عمومی دشوار و سنگین می‌کرد. سوم، فرایند طولانی ترجمه گاهی به از دست رفتن پیوستگی برخی عبارات می‌انجامید که مترجم را مجبور به بازسازی آن‌ها می‌کرد.

خلاصه کتاب زمانه جادوگران

کتاب زمانهٔ جادوگران با تمرکز بر دههٔ ۱۹۲۰، به روایت زندگی و اندیشهٔ چهار فیلسوف آلمانی‌زبان می‌پردازد که هر یک به‌نوعی فلسفه را در عصر خود دگرگون کردند. آیلنبرگر با روایت‌هایی از جلسات، مناظره‌ها و زندگی روزمرهٔ این متفکران، نشان می‌دهد که چگونه بحران‌های سیاسی، اجتماعی و شخصی بر شکل‌گیری اندیشه‌های آن‌ها اثر گذاشت. 

 ویتگنشتاین پس از تجربهٔ جنگ و بحران‌های شخصی، با نگارش «رسالهٔ منطقی - فلسفی» تلاش می‌کند مرزهای زبان و معنا را روشن کند و به این پرسش بپردازد که دربارهٔ چه چیزهایی می‌توان به‌معنا سخن گفت. او پس از دوره‌ای انزوا و فقر، دوباره به فلسفه بازمی‌گردد و نقش مهمی در شکل‌گیری فلسفهٔ تحلیلی ایفا می‌کند. 

هایدگر با انتشار کتاب «هستی و زمان»، مفهوم اصیل‌بودگی و ترس‌آگاهی را به مرکز توجه می‌آورد و بر اهمیت مواجههٔ فرد با تناهی و موقعیت تاریخی خود تأکید می‌کند. مناظرهٔ مشهور او با کاسیرر در داوس، نقطهٔ عطفی در تاریخ فلسفهٔ قرن بیستم به‌شمار می‌آید و دو رویکرد متفاوت به انسان و فرهنگ را برجسته می‌سازد. 

کاسیرر، با پروژهٔ «فلسفهٔ صورت‌های نمادین»، انسان را حیوان نمادساز معرفی می‌کند و بر نقش زبان، اسطوره و فرهنگ در شکل‌گیری معنا و شناخت تأکید دارد. او نمایندهٔ رویکردی است که به پیوستگی و تنوع فرهنگی باور دارد. 

بنیامین، با زندگی پر فرازونشیب و شکست‌های پی‌درپی در عرصهٔ دانشگاهی، به‌عنوان منتقد، روزنامه‌نگار و فیلسوف مستقل، به دنبال راهی برای تلفیق تجربهٔ زیسته و اندیشهٔ فلسفی است. او با رویکردی نمادین و تفسیرگر، به بحران‌های مدرنیته و امکان رستگاری در جهان معاصر می‌پردازد. 

در مجموع، کتاب زمانهٔ جادوگران نشان می‌دهد که چگونه این چهار متفکر، هر یک با دغدغه‌ها و روش‌های خاص خود، به پرسش‌های بنیادین دربارهٔ انسان، معنا، فرهنگ و تاریخ پاسخ داده‌اند و فلسفه را در عصر بحران از نو ابداع کرده‌اند.

چرا باید کتاب زمانه جادوگران را بخوانیم؟

مطالعهٔ کتاب زمانهٔ جادوگران فرصتی است برای آشنایی عمیق‌تر با یکی از مهم‌ترین دوره‌های تحول فلسفهٔ مدرن. این کتاب با روایتی تحلیلی و تاریخی، نشان می‌دهد که چگونه اندیشه‌های ویتگنشتاین، بنیامین، کاسیرر و هایدگر در بستر بحران‌های اجتماعی و سیاسی شکل گرفت و چه تأثیری بر فلسفهٔ معاصر گذاشت. خواننده با مطالعهٔ این اثر، نه‌تنها با نظریات فلسفی این متفکران آشنا می‌شود، بلکه با زندگی شخصی، چالش‌ها و فرازونشیب‌های آن‌ها نیز روبه‌رو می‌شود. این کتاب به‌ویژه برای کسانی که به تاریخ اندیشه، فلسفهٔ قاره‌ای و تحولات فکری قرن بیستم علاقه دارند، دریچه‌ای تازه به روی فهم فلسفه و نقش آن در زندگی و جامعه می‌گشاید. به این ترتیب، کتاب زمانهٔ جادوگران خواننده را قادر می‌سازد تا حرف‌های پیچیده و جدی این فیلسوف‌ها را در بستر زندگی و زمانهٔ آن‌ها درک کرده و نگاهی روشن‌تر به آن‌ها داشته باشد. این کتاب به ما یادآوری می‌کند که بزرگ‌ترین اندیشه‌ها اغلب در دل سخت‌ترین تجربه‌های انسانی شکل می‌گیرند و شناخت یک فیلسوف بدون درک زندگی و رنج‌هایش، ناقص خواهد بود.

خواندن کتاب زمانه جادوگران را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای علاقه‌مندان به فلسفهٔ مدرن، دانشجویان و پژوهشگران رشته‌های فلسفه، علوم انسانی و تاریخ اندیشه مناسب است. همچنین کسانی که دغدغهٔ فهم تحولات فکری قرن بیستم، فلسفهٔ قاره‌ای و زندگی‌نامهٔ متفکران بزرگ را دارند، از مطالعهٔ این اثر بهره خواهند برد.

درباره ولفرام آیلنبرگر

ولفرام آیلنبرگر، متولد سال ۱۹۷۲، نویسنده و فیلسوف آلمانی است. او در رشته‌های فلسفه، روان‌شناسی و مطالعات رمانتیک در دانشگاه‌های هایدلبرگ، تورکو و زوریخ تحصیل کرد و در سال ۲۰۰۸ موفق به دریافت مدرک دکتری فلسفه از دانشگاه زوریخ شد.

آیلنبرگر از سال ۱۹۹۹ فعالیت روزنامه‌نگاری خود را آغاز کرد و با نشریاتی مانند «سایت» و «زوددویچه» همکاری داشت. از سال ۲۰۰۳ نیز به‌عنوان خبرنگار برای مجله «سیسرو» می‌نویسد. علاوه بر این، او چندین کتاب فلسفی منتشر کرده که به زبان‌های مختلف ترجمه شده‌اند.

یکی از آثار او، کتاب «فنلاندی‌ها با اندیشه‌ها – از کسی که رهسپار می‌شود تا با یک زن فنلاندی ازدواج کند» است که در سال ۲۰۱۰ به چاپ رسید. این کتاب به مدت ۱۷ هفته در فهرست پرفروش‌ترین کتاب‌های غیرداستانی مجلهٔ «اشپیگل قرار» داشت و در سال ۲۰۱۱ به زبان فنلاندی نیز منتشر شد. او از سال ۲۰۱۰، آیلنبرگر به تدریس فلسفه در دانشگاه تورنتو کانادا مشغول بوده است.

بخشی از کتاب زمانه جادوگران

«نگران نباشید، می‌دانم که هرگز متوجه آن نمی‌شوید». این جملهٔ پایانی جلسه‌ای بود که احتمالاً عجیب‌ترین آزمون شفاهی در تاریخ فلسفه بود. کسی که در تاریخ ۱۸ ژوئن ۱۹۲۹ برای جلسهٔ دفاع دکتری‌اش در کیمبریج در برابر هیئتی متشکل از برتراند راسل و جی. ای. مور حاضر شد مردِ اتریشیِ چهل‌سالهٔ سابقاً میلیاردری بود که ده سالِ گذشته را عمدتاً در قامتِ معلمِ مدرسهٔ ابتدایی کار کرده بود. اسمش لودویگ ویتگنشتاین بود. این‌طور نبود که ویتگنشتاین دانشجوی گمنامی باشد که بعد از مدت‌ها به کیمبریج برگشته. برعکس، از ۱۹۱۱ تا درست پیش از آغاز جنگ جهانی اول، در معیتِ راسل آنجا درس خوانده بود و، ازآنجاکه هم به ذکاوتِ بارز شُهره بود و هم به کله‌شقی، خیلی زود به شمعِ محفل بدل گشته بود. جان مینارد کینز در نامه‌ای به تاریخ ۱۸ ژانویهٔ ۱۹۲۹ نوشته بود «خب، خدا رسیده، در قطار ساعت ۵:۱۵ او را ملاقات کردم». کینز، که در آن زمان احتمالاً مهم‌ترین اقتصاددانِ جهان بود، ویتگنشتاین را تصادفاً روز بعد از بازگشتش به انگلستان ملاقات کرد. دوستِ قدیمیِ ویتگنشتاین، جی. ای. مور، هم در همان قطارِ لندن به کیمبریج بود که همین جوّ صمیمی زندگی دانشگاهی در آن زمان را نشان می‌دهد، جوی که شایعات به‌راحتی دهان‌به‌دهان می‌چرخید.»