کتاب مقالات فقهی

کتاب الکترونیکی «مقالات فقهی» (مجموعه‌ای از پژوهش‌های فقهی معاصر) نوشتهٔ محسن عرفائی جهرمی و با همکاری نشر «میراث ماندگار» منتشر شده است. این اثر مجموعه‌ای از تک‌نگاری‌ها و مقالات فقهی است که به موضوعات نوپدید و مسائل سنتی فقه جعفری می‌پردازد. مباحثی مانند مصرف محصولات تراریخته، تغییر در خلقت الهی، تحلیل آیه محاربه و مسائل فقهی ازدواج موقت در این کتاب بررسی شده‌اند. نسخه الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب مقالات فقهی

«مقالات فقهی» مجموعه‌ای از پژوهش‌های فقهی است که در قالب چهار مقاله مستقل، به بررسی موضوعات نوظهور و چالش‌برانگیز در فقه امامیه می‌پردازد. این مقالات طی سالیان مختلف و در مناسبت‌های گوناگون توسط نویسنده نگاشته شده‌اند و برخی از آن‌ها پیش‌تر در نشست‌های تخصصی یا مجلات علمی ارائه شده‌اند. کتاب به موضوعاتی چون منع شرعی مصرف محصولات تراریخته، نسبت تغییر ژنتیکی با خلقت الهی، تحلیل فقهی آیه محاربه و بررسی فقهی یک استفتاء درباره ازدواج موقت می‌پردازد. دوره نگارش این مقالات عمدتاً معاصر است و نویسنده تلاش کرده با رویکردی تحلیلی و تطبیقی، دیدگاه‌های مختلف فقهی و تفسیری را در کنار هم قرار دهد. از ویژگی‌های جالب کتاب، استفاده از ترکیب تحلیل انسانی و هوش مصنوعی در بسط برخی مقالات و نیز پرداختن به اختلاف‌نظرهای فقهی معاصر است. این مجموعه تصویری از دغدغه‌های فقهی امروز و چالش‌های فقه سنتی در مواجهه با مسائل جدید را ارائه می‌دهد.

خلاصه کتاب مقالات فقهی

در «مقالات فقهی»، هر مقاله به یک مسئله خاص فقهی می‌پردازد. مقاله نخست، به بررسی امکان منع شرعی مصرف محصولات تراریخته بر اساس ادله ضرر می‌پردازد و با تحلیل قاعده لاضرر و قاعده دفع ضرر محتمل، نتیجه می‌گیرد که اثبات حرمت شرعی مصرف این محصولات با استناد به این ادله دشوار است. مقاله دوم، اشکال تغییر در خلقت الهی را در زمینه محصولات تراریخته بررسی می‌کند و با تحلیل آیات قرآن و دیدگاه مفسران و فقها، نشان می‌دهد که حرمت مطلق هرگونه تغییر در مخلوقات الهی قابل اثبات نیست و باید میان تغییرات مضر و تغییرات سازنده تمایز قائل شد. مقاله سوم، تحلیل فقهی و تفسیری آیه ۳۳ سوره مائده درباره محاربه و افساد فی‌الارض است. در این مقاله، نقش قید «فی الارض» و تفاوت سعی در افساد با تحقق افساد، همچنین نسبت محاربه با افساد و گستره مفهومی آن در فقه معاصر بررسی می‌شود. مقاله چهارم، به بررسی فقهی یک استفتاء درباره ازدواج موقت و مسائل مربوط به مهرالمثل در فرض بطلان عقد و وطی به شبهه می‌پردازد و با استناد به آرای فقها و روایات، به تحلیل دقیق مسئله می‌رسد. هر مقاله با رویکردی تحلیلی، به نقد و بررسی ادله و دیدگاه‌های مختلف می‌پردازد و تلاش می‌کند تصویری روشن از موضوعات مورد بحث ارائه دهد.

چرا باید کتاب مقالات فقهی را خواند؟

این کتاب برای کسانی که به دنبال فهم عمیق‌تر مسائل فقهی نوپدید و چالش‌های فقه سنتی در مواجهه با موضوعات معاصر هستند، منبعی قابل توجه است. نویسنده با رویکردی تحلیلی و تطبیقی، به بررسی دقیق ادله فقهی و اختلاف‌نظرهای موجود می‌پردازد و تلاش می‌کند مباحث را از منظرهای مختلف فقهی و تفسیری واکاوی کند. پرداختن به موضوعات روز مانند محصولات تراریخته، تحلیل آیات کلیدی قرآن و مسائل حقوقی ازدواج موقت، این اثر را برای پژوهشگران و علاقه‌مندان به فقه کاربردی و معاصر جذاب می‌کند.

خواندن کتاب مقالات فقهی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

مطالعه این کتاب به دانشجویان و پژوهشگران رشته فقه و حقوق اسلامی، طلاب حوزه‌های علمیه، و علاقه‌مندان به مباحث فقهی معاصر توصیه می‌شود. همچنین برای کسانی که با مسائل نوپدید فقهی مانند زیست‌فناوری، حقوق جزا و احکام ازدواج مواجه‌اند، این کتاب می‌تواند راهگشا باشد.

فهرست کتاب مقالات فقهی

- مقدمه: معرفی کلی مجموعه و توضیح درباره نحوه نگارش و انتشار مقالات. - مقاله اول: بررسی منع شرعی مصرف محصولات تراریخته بر اساس ادله ضرر. در این بخش، قاعده لاضرر، قاعده دفع ضرر محتمل و آیه تهلکه تحلیل می‌شود و امکان استناد به این ادله برای اثبات حرمت مصرف محصولات تراریخته بررسی می‌گردد. - مقاله دوم: تراریخته و تغییر در خلقت الهی. این مقاله به اشکال تغییر در مخلوقات الهی می‌پردازد و با تحلیل آیات قرآن و دیدگاه‌های مفسران، امکان حرمت شرعی هرگونه تغییر را نقد می‌کند. - مقاله سوم: بحثی فقهی در تحلیل آیه ۳۳ سوره مائده. این مقاله به نقش قید «فی الارض»، تفاوت سعی در افساد با تحقق افساد، مفهوم محاربه و گستره آن در فقه معاصر می‌پردازد و اختلاف‌نظرهای فقهی درباره این آیه را بررسی می‌کند. - مقاله چهارم: تحقیق درباره پاسخ به یک استفتاء در باب ازدواج موقت. در این بخش، مسئله مهرالمثل در فرض بطلان عقد و وطی به شبهه با استناد به آرای فقها و روایات تحلیل می‌شود. - فهرست منابع و مآخذ: ارائه منابع فقهی و تفسیری مورد استفاده در مقالات.

بخشی از کتاب مقالات فقهی

«یکی از دلایلی که ممکن است مستند منع شرعی مصرف محصولات تراریخته قرار گیرد، ادله مرتبط با ضرر است. این نوشتار ابتدا صورت‌های کلی مساله را بیان می‌کند و سپس با تمرکز بر مصرف، قاعده شرعی لاضرر و قاعده عقلی دفع ضرر محتمل و دلیل نهی از هلاکت (آیه تهلکه) را در ارتباط با مصرف این محصولات مورد بررسی قرار می‌دهد تا روشن شود این ادله می‌توانند سند منع شرعی مصرف تراریخته قرار گیرند یا خیر. در ارتباط با محصولات تراریخته می‌توانیم از حکم شرعی فعل مصرف‌کننده، تولیدکننده و نیز دولت (حاکمیت) سخن بگوییم. اگر بپذیریم که ادله مربوط به ضرر توانایی اثبات منع شرعی را دارد، آن‌گاه باید ببینیم که در این میان وظیفه دولت، تولیدکننده و مصرف‌کننده چیست؟ در این نوشتار بحث را با تمرکز بر فعل مصرف‌کننده پیگیری می‌کنیم و خواهیم گفت که اثبات منع شرعی استفاده از این محصولات با دشواری‌های زیادی روبروست و بنابراین نظریه این مقاله چنانچه خواهد آمد این است که منع شرعی با استناد به ادله ضرر ممکن نیست. بنابراین با روشن شدن وضعیت حکم شرعی مصرف‌کننده به این طریق، بحث از وظیفه شرعی دولت و تولیدکننده نیز روشن می‌شود.»