کتاب اشک

کتاب الکترونیکی «اشک؛ تأملی بر حقیقت و آثار گریه بر سیدالشهداء علیه‌السلام» نوشتهٔ کارگروه محتوایی موسسه خدمات مشاوره‌ای و پژوهش‌های اجتماعی آستان قدس رضوی، اثری پژوهشی در حوزهٔ معارف دینی و عاشورایی است که به بررسی فلسفه، حقیقت و آثار گریه بر امام حسین علیه‌السلام می‌پردازد. این کتاب با تکیه بر روایات، حکایات و تحلیل‌های معرفتی، به پرسش‌های رایج دربارهٔ ارزش و جایگاه اشک در فرهنگ شیعه پاسخ می‌دهد. نسخه الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب اشک

این کتاب در فضایی پژوهشی و با رویکردی تحلیلی، به موضوع اشک و گریه بر سیدالشهداء علیه‌السلام می‌پردازد و تلاش می‌کند از سطح احساسات عمومی فراتر رفته و به لایه‌های عمیق‌تر معنوی و معرفتی این پدیده بپردازد. اثر حاضر در قالب چندین مجلس و گفتار، با استناد به روایات و حکایات بزرگان، به بررسی ابعاد مختلف اشک و گریه، فلسفهٔ لقب «قتیل العبرات» برای امام حسین علیه‌السلام، و ارتباط اشک با تحول درونی انسان می‌پردازد. کتاب در دوره‌ای معاصر و با توجه به دغدغه‌های نسل جوان نگاشته شده و سعی دارد با زبانی روشن، مفاهیم بنیادین عزاداری و اشک را برای مخاطب امروز تبیین کند. نویسندگان، ضمن اشاره به جایگاه ویژهٔ امام حسین علیه‌السلام در میان اهل بیت و آثار تربیتی و معنوی گریه بر ایشان، به پرسش‌هایی مانند تفاوت اشک و گریه، مراتب اشک، و نقش آن در اصلاح نفس و حرکت به سوی خداوند پاسخ می‌دهند. کتاب همچنین به ارتباط اشک با دیگر مخلوقات و انعکاس حزن حسینی در عالم هستی می‌پردازد و با نقل حکایات و روایات، فضای ملموسی از این حقیقت معنوی را ترسیم می‌کند.

خلاصه کتاب اشک

این کتاب با محوریت بررسی حقیقت اشک و گریه بر سیدالشهداء علیه‌السلام، ابتدا به تبیین معنای لقب «قتیل العبرات» می‌پردازد و با استناد به روایات، جایگاه منحصر به فرد امام حسین علیه‌السلام را در میان اهل بیت و عالم هستی شرح می‌دهد. نویسندگان، اشک را نه صرفاً واکنشی احساسی، بلکه نشانه‌ای از تحول درونی و اتصال قلبی به امام معرفی می‌کنند. کتاب توضیح می‌دهد که اشک بر امام حسین علیه‌السلام می‌تواند از دو منشأ برخیزد: یکی از قوهٔ خیال و دیگری از اتصال حقیقی به حزن و عشق حسینی که در عالم جاری است. اثر، تفاوت اشک و گریه، مراتب و انواع آن، و نقش اشک در تطهیر نفس و اصلاح باطن را با نقل روایات و حکایات شرح می‌دهد. همچنین به این نکته می‌پردازد که اشک بر سیدالشهداء علیه‌السلام نه تنها در انسان، بلکه در سایر مخلوقات نیز انعکاس دارد و حزن حسینی در سراسر عالم هستی جاری است. کتاب، اشک را پلی برای اتصال به دریای نور و رحمت امام حسین علیه‌السلام و راهی برای دریافت فیوضات الهی معرفی می‌کند و بر اهمیت تکرار و استمرار این ارتباط تأکید دارد.

چرا باید کتاب اشک را خواند؟

این کتاب با رویکردی تحلیلی و مستند به منابع روایی، به یکی از مهم‌ترین و پرپرسش‌ترین موضوعات فرهنگ عاشورا می‌پردازد و تلاش می‌کند ابعاد ناشناخته و عمیق اشک و گریه بر سیدالشهداء علیه‌السلام را روشن کند. خواننده با مطالعهٔ این اثر، با فلسفهٔ اشک، مراتب و آثار آن، و نقش گریه در تحول معنوی و اصلاح نفس آشنا می‌شود. همچنین کتاب به پرسش‌های رایج دربارهٔ ارزش و حقیقت گریه بر امام حسین علیه‌السلام پاسخ می‌دهد و با نقل حکایات و روایات، فضای ملموسی از این حقیقت معنوی را ارائه می‌دهد.

خواندن کتاب اشک را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای علاقه‌مندان به معارف دینی، پژوهشگران حوزهٔ عاشورا، مداحان، مبلغین، و هر کسی که دغدغهٔ فهم عمیق‌تر فلسفهٔ عزاداری و اشک بر سیدالشهداء علیه‌السلام را دارد، مناسب است. همچنین برای کسانی که به دنبال پاسخ به پرسش‌های معرفتی دربارهٔ گریه و آثار آن در زندگی معنوی هستند، مطالعهٔ این اثر مفید خواهد بود.

فهرست کتاب اشک

- مجلس اول: حسین علیه‌السّلام؛ کشته اشک‌ها بررسی معنای لقب «قتیل العبرات»، فلسفهٔ اشک و تفاوت اشک و گریه، مراتب اشک و نقش آن در تحول درونی. - مجلس دوم: کلید چشمهٔ چشم اهمیت اشک در تقرب به خدا، موانع اشک، نقش گناه و قساوت قلب، و جایگاه اشک در سلوک معنوی. - مجلس سوم: تنها راه درمان نفوس ارتباط اشک با اصلاح نفس، دلدادگی به امام، اشک شوق و حزن، و نقش محبت در تحول باطن. - مجلس چهارم: گوهر بیکران اشک آثار و فواید اشک بر سیدالشهداء علیه‌السلام، مغفرت گناهان، یاری پیامبر و اهل بیت، و اهمیت استمرار در عزاداری. - مجلس پنجم: حزن عالم هستی انعکاس حزن حسینی در عالم، گریهٔ مخلوقات، و جایگاه امام به عنوان واسطهٔ فیض در هستی. - کتابنامه و یادداشت‌ها منابع روایی و پژوهشی مورد استفاده در کتاب و توضیحات تکمیلی.

بخشی از کتاب اشک

«اشک کلید حرکت به سمت خدا اشک، کلید نجات و حرکت به سمت خداوند و کلید اتصال به اهل بیت علیهم‌السّلام است؛ اما چه فلسفه و حکمتی در این اشک ریختن نهفته است که تا این حد در روایات نسبت به اشک بر سیّدالشهداء علیه‌السّلام، اشک از خوف خدا و اشک بر محبّت خدا تأکید شده است؟ چه فلسفه‌ای در آن نهفته است که این مقدار در کلمات بزرگان نسبت به ضرورت اشک ریختن در خلوت نیمه‌شب و مجالس عزا بلکه در صبح و شام به یاد و محبّت سیّدالشهداء علیه‌السّلام سفارش شده است؟ تفاوت اشک و گریه و مراتب آن اشک در معنای عام به رطوبتی گفته می‌شود که خداوند متعال به شکل طبیعی آن را در چشم انسان قرار داده و براساس حکمت الهی مدام ترشح شده و چشم را شست‌وشو داده و مرطوب نگه می‌دارد. گاهی در اثر واکنش نسبت به یک پدیدهٔ مادی و طبیعی، اشک انسان بیشتر ترشح می‌شود، مثلاً براثر دود یا پوست کردن پیاز اشک انسان جاری می‌گردد اما به هیچ کدام از این حالات گریه اطلاق نمی‌شود. منظور بکاء است یعنی گریه گریه از جایی آغاز می‌شود که اشکِ انسان براثر یک انقلاب و انفعال درونی جاری گردد. به عبارت دیگر، اگر روح و روان انسان به هم بریزد و در اثر این تحوّل درونی به چشم انسان فشار وارد شده و اشک او جاری شود، می‌گویند «گریه کرد» و در زبان عربی «بکاء» صدق می‌کند. بنابراین آنچه محل بحث ماست، اشکی است که در اثر انفعالات روحی و روانی انسان جاری می‌شود.»