کتاب سیاست خارجی و قانون اساسی

معرفی کتاب سیاست خارجی و قانون اساسی

کتاب الکترونیکی «سیاست خارجی و قانون اساسی» (مجموعه مقالات پژوهشی) به کوشش پژوهشکده شورای نگهبان و با گردآوری محمد سلیمانی‌درچه منتشر شده است. این اثر مجموعه‌ای از مقالات نویسندگان مختلف را دربرمی‌گیرد که هر یک به ابعاد گوناگون سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران و نسبت آن با قانون اساسی می‌پردازند. موضوعات کتاب عمدتاً در حوزه حقوق عمومی، روابط بین‌الملل و تحلیل حقوقی سیاست خارجی ایران قرار می‌گیرد. نسخه الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب سیاست خارجی و قانون اساسی

این کتاب مجموعه‌ای از مقالات پژوهشی است که به بررسی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران از منظر قانون اساسی می‌پردازد. مقالات گردآوری‌شده در این اثر، هر یک به جنبه‌ای از سیاست خارجی ایران در چارچوب حقوق اساسی و موازین بین‌المللی توجه دارند. دوره انتشار مقالات عمدتاً پس از انقلاب اسلامی و با تمرکز بر تحولات حقوقی و سیاسی ایران در دهه‌های اخیر است. نویسندگان تلاش کرده‌اند با رویکردی تحلیلی، اصول و الزامات سیاست خارجی را بر اساس قانون اساسی و با توجه به مبانی دینی و انقلابی نظام جمهوری اسلامی ایران تبیین کنند. این مجموعه، علاوه بر تحلیل حقوقی، به چالش‌ها و ابهامات موجود در اجرای سیاست خارجی و نقش نهادهایی مانند مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان نیز می‌پردازد. کتاب حاضر برای دانشجویان، پژوهشگران و علاقه‌مندان به حقوق عمومی و روابط بین‌الملل، تصویری کلی از روندها و دغدغه‌های سیاست خارجی ایران در بستر قانون اساسی ارائه می‌دهد.

خلاصه کتاب سیاست خارجی و قانون اساسی

این کتاب با گردآوری مقالات متعدد، به بررسی اصول و مبانی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در چارچوب قانون اساسی می‌پردازد. نویسندگان ابتدا جایگاه قانون اساسی را به‌عنوان سند بالادستی و تعیین‌کننده جهت‌گیری‌های سیاست خارجی تبیین می‌کنند. سپس به اصولی مانند تنظیم سیاست خارجی بر اساس معیارهای اسلام، حفظ استقلال همه‌جانبه کشور، حفاظت از تمامیت ارضی، عدم مداخله در امور داخلی سایر کشورها و مسئولیت حمایت از مستضعفان و مسلمانان تحت ستم اشاره می‌شود. در ادامه، نسبت این اصول با موازین بین‌المللی و چالش‌های ناشی از اجرای آن‌ها بررسی می‌شود. برای مثال، اصل حمایت از مستضعفان و مسلمانان در کنار اصل عدم مداخله، به‌عنوان دو اصل متمایز تحلیل شده و تلاش می‌شود نسبت آن‌ها با نظریه‌های حقوق بین‌الملل مانند «دکترین مسئولیت حمایت» روشن شود. کتاب همچنین به نقش نهادهای مختلف در سیاست خارجی، از جمله مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان، و ابهامات موجود در حدود صلاحیت آن‌ها می‌پردازد. در نهایت، توسعه روابط صلح‌آمیز با دول غیرمحارب و تحقق وحدت جهان اسلام به‌عنوان اهداف کلان سیاست خارجی ایران معرفی می‌شود.

چرا باید کتاب سیاست خارجی و قانون اساسی را خواند؟

این کتاب با گردآوری مقالات تخصصی، امکان آشنایی با ابعاد حقوقی و فقهی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران را فراهم می‌کند. خواننده با مطالعه این اثر می‌تواند با اصول و الزامات سیاست خارجی ایران در قانون اساسی، چالش‌های حقوقی و اجرایی آن، و نسبت این اصول با موازین بین‌المللی آشنا شود. همچنین، تحلیل نقش نهادهای تصمیم‌گیر و نظارتی در سیاست خارجی، برای پژوهشگران و دانشجویان حقوق عمومی و روابط بین‌الملل مفید خواهد بود.

خواندن کتاب سیاست خارجی و قانون اساسی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای دانشجویان و پژوهشگران حقوق عمومی، علوم سیاسی و روابط بین‌الملل، فعالان حوزه سیاست خارجی و قانون اساسی، و افرادی که به تحلیل حقوقی سیاست خارجی ایران علاقه‌مند هستند، مناسب است. همچنین برای کسانی که به دنبال فهم دقیق‌تر نسبت میان قانون اساسی و سیاست خارجی ایران‌اند، کاربردی خواهد بود.

فهرست کتاب سیاست خارجی و قانون اساسی

- الزامات سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران مبتنی بر قانون اساسی و موازین بین‌الملل: بررسی اصول سیاست خارجی ایران، ویژگی‌ها و الزامات آن‌ها و نسبت با حقوق بین‌الملل.- استقلال قوا و سیاست خارجی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران: تحلیل نقش قوای سه‌گانه و نهادهای تصمیم‌گیر در سیاست خارجی.- رابطه قاعده نفی سبیل با استراتژی‌های مطرح در سیاست خارجی: بررسی فقهی و حقوقی قاعده نفی سبیل و تأثیر آن بر سیاست خارجی.- جایگاه قاعده «نبذ» در فقه روابط بین‌الملل و سیاست خارجی حکومت اسلامی: تحلیل فقهی قاعده نبذ و کاربرد آن در روابط خارجی.- ایدئولوژی جهان‌وطنی و نقش آن در تاریخ تحولات حقوق بین‌الملل با تأکید بر اصل ۱۵۴ قانون اساسی: بررسی تأثیر ایدئولوژی جهان‌وطنی بر سیاست خارجی ایران.- نیروهای مسلح و صلاحیت مقابله با تروریسم تکفیری منطقه براساس قانون اساسی: تحلیل نقش نیروهای مسلح در سیاست خارجی و مقابله با تهدیدات منطقه‌ای.- رویه نظارت اساسی بر معاهدات بین‌المللی در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران: بررسی فرآیند نظارت بر معاهدات و نقش شورای نگهبان.- چالش نظام حقوقی ایران در مواجهه با آثار قهری معاهدات بین‌المللی و عدم ترتب: تحلیل چالش‌های حقوقی ناشی از معاهدات بین‌المللی.- بررسی ابهامات صلاحیت مجلس شورای اسلامی در تصویب موافقت‌نامه‌های بین‌المللی: تحلیل نقش و صلاحیت مجلس در سیاست خارجی.- تحلیل حقوقی ماهیت و اعتبار برنامه‌ی اقدام مشترک با تأکید بر اصل حاکمیت قانون: بررسی حقوقی برنامه‌های اقدام مشترک و اصل حاکمیت قانون.

بخشی از کتاب سیاست خارجی و قانون اساسی

«سیاست خارجی؛ تجلی تعاملات نظام حاکمیتی با سایر دولت‌ها و ملت‌ها است و از این رو پیوندی ناگسستنی با اصول و ارزش‌های بنیادین مندرج در قانون اساسی دارد. رویکرد قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به سیاست خارجی، در اصول متعددی همچون بند «ج» اصل دوم، بند ۱۶ اصل سوم، اصل یازدهم، اصول یکصد و پنجاه و دوم تا یکصد و پنجاه و چهارم به‌وضوح تبیین شده است. این اصول راهبردهای کلان و چارچوب‌های حقوقی سیاست خارجی را مشخص می‌کنند. بر این اساس سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران بر اصولی استوار است که از مبانی دینی و آرمان‌های انقلابی کشور نشأت می‌گیرند. این مبانی شامل تلاش برای برقراری روابط صلح‌آمیز متقابل با دولت‌های غیرمحارب، تعهد برادرانه به همه مسلمانان و حمایت بی‌دریغ از مستضعفان جهان است. همچنین، نفی هرگونه ستمگری و سلطه‌پذیری، حفظ استقلال و تمامیت ارضی، و دفاع از حقوق مسلمانان در سراسر جهان از دیگر محورهای این مبانی هستند. این رویکرد نه تنها بر تقویت اتحاد و همبستگی در میان ملت‌های اسلامی تأکید دارد، بلکه تلاش دارد از طریق راهبردهایی نظیر حمایت از عدالت و آزادی‌خواهی، نقش فعال و معناداری در نظام بین‌الملل ایفا کند.»