کتاب تاریخ آتروپاتن
معرفی کتاب تاریخ آتروپاتن
کتاب تاریخ آتروپاتن نوشتهٔ اقرار علی یف و ترجمهٔ مهناز صدری توسط گروه انتشاراتی ققنوس منتشر شده است. نویسنده در این اثر به بررسی تاریخ پادشاهی آتروپاتن می‌پردازد که در ربع آخر قرن چهارم پیش از میلاد در منطقهٔ آذربایجان و کردستان ایران و بخش‌هایی از جمهوری آذربایجان کنونی تأسیس شد و حدود سه قرن و نیم پابرجا بود. این کتاب با ارائهٔ جزئیات تاریخی و تحلیل‌های مستند، منبع ارزشمندی برای شناخت یکی از کمتر شناخته شده‌ترین دوره‌های تاریخ ایران و منطقه قفقاز جنوبی است. نسخهٔ الکترونیکی این کتاب را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.
درباره کتاب تاریخ آتروپاتن
کتاب تاریخ آتروپاتن (آذربایجان باستان) نوشتهٔ اقرار علی یف، اثری است که به‌صورت تخصصی به بررسی و تحلیل تاریخ پادشاهی آتروپاتن می‌پردازد. این دولت باستانی در ربع آخر قرن چهارم پیش از میلاد، پس‌از فروپاشی امپراتوری هخامنشی و در پی فتوحات اسکندر مقدونی، در سرزمین آذربایجان و بخش‌هایی از کردستان کنونی ایران و مناطقی از جمهوری آذربایجان امروزی شکل گرفت و برای دوره‌ای بالغ بر سه قرن و نیم، به حیات سیاسی و فرهنگی خود ادامه داد. نویسنده در این کتاب تلاش دارد تا با تکیه بر منابع مکتوب یونانی و رومی، یافته‌های باستان‌شناسی و تحلیل‌های زبان‌شناختی، تصویری روشن از جنبه‌های مختلف حیات آتروپاتن ارائه دهد. این دوره از تاریخ منطقه، مصادف با دوران هلنیستی است؛ دورانی که شاهد تعامل و امتزاج فرهنگ‌های یونانی و شرقی بود و آتروپاتن نیز به عنوان یکی از بازیگران این عرصه، نقش قابل توجهی ایفا کرد. کتاب به این موضوع می‌پردازد که چگونه آتروپاتن به عنوان یک واحد سیاسی مستقل ظهور کرد، چگونه در برابر قدرت‌های بزرگ آن زمان مانند سلوکیان، اشکانیان و رومیان مقاومت یا تعامل نمود و چه تأثیری بر تحولات منطقه گذاشت. علی یف در این اثر، به تفصیل به ساختار اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی آتروپاتن می‌پردازد. موضوعاتی نظیر نظام شهری و شهرنشینی، کشاورزی، دامپروری، تجارت و روابط خارجی این پادشاهی مورد بررسی قرار می‌گیرند. یکی از محورهای اصلی کتاب، تأکید بر اهمیت آیین زرتشت در حیات معنوی و فرهنگی ساکنان آتروپاتن است و نقش آن در شکل‌گیری هویت مردمان این سرزمین بررسی می‌شود. نویسنده همچنین به ترکیب قومی و زبانی آتروپاتن توجه ویژه‌ای دارد و معتقد است که در این دوره، اقوام مختلف، به ویژه مادها، با یکدیگر همگون شده و در نهایت قوم جدیدی را پدید آوردند که نام «آتروپاتکان» (ریشهٔ نام آذربایجان) از آن گرفته شده است. علی یف بر این باور است که آتروپاتنی‌های باستان، ایرانی‌زبان بوده و نیاکان آذربایجانی‌های کنونی محسوب می‌شوند که در قرون بعدی زبان ترکی را پذیرفته‌اند. این دیدگاه یکی از نکات کلیدی و شاید بحث‌برانگیز کتاب است که در تحلیل‌های نویسنده بازتاب یافته است. اقرار علی یف برای نگارش این کتاب از طیف وسیعی از منابع بهره برده است. علاوه بر آثار مورخان کلاسیک یونان و روم مانند هرودوت، گزنفون، استرابون، پلوتارک و دیودور سیسیلی، او به کتیبه‌ها، سکه‌ها و دیگر شواهد باستان‌شناختی نیز استناد می‌کند. رویکرد کتاب تاریخی و تحلیلی است و نویسنده سعی دارد با کنار هم قرار دادن شواهد مختلف، روایتی منسجم از تاریخ آتروپاتن ارائه دهد. کتاب با یک پیشگفتار از نویسنده آغاز می‌شود که در آن به اهمیت موضوع و چارچوب کلی بحث اشاره شده است. سپس در فصول مختلف، به ترتیب زمانی و موضوعی، به مباحثی چون جغرافیا و ساکنان آتروپاتن، زمینه های شکل‌گیری دولت مستقل، روابط با دولت‌های هلنیستی، جنگ‌ها و منازعات، یادمان‌های فرهنگی و وضعیت دین و آیین زرتشت پرداخته می‌شود. کتاب تاریخ آتروپاتن اثری است که تلاش می‌کند با نگاهی پژوهشی و بر اساس مستندات تاریخی، یکی از دوره‌های مهم اما کمترشناخته‌شدهٔ تاریخ شمال غرب ایران و قفقاز جنوبی را روشن سازد و نقش آن را در تحولات تاریخی و فرهنگی منطقه تبیین نماید.
چرا باید کتاب تاریخ آتروپاتن را بخوانیم؟
مطالعه این کتاب به دلیل اهمیت دوره آتروپاتن در تاریخ منطقه و نقش آن در شکل‌گیری هویت اقوام ساکن در شمال غرب فلات ایران حائز اهمیت است. این کتاب به بررسی این دوره مهم تاریخی و تحولات اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و مذهبی آن می‌پردازد و نیاکان آذربایجانی‌های کنونی را از بازماندگان آتروپاتنی‌های ایرانی‌زبان باستان می‌داند که در قرون میانه زبان ترکی را پذیرفتند. این موضوع عامل اصلی علاقه و توجه به تاریخ آتروپاتن است.
خواندن کتاب تاریخ آتروپاتن را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟
درباره اقرار علی یف
اقرار علی یف، نویسندهٔ کتاب «تاریخ آتروپاتن»، تاریخ‌نگار بوده و در سال‌های ۱۹۲۴ تا ۲۰۰۴ میلادی می‌زیسته است. او متخصص تاریخ آذربایجان باستان بوده و کتاب تاریخ آتروپاتن یکی از آثار او در این زمینه است.
فهرست کتاب تاریخ آتروپاتن
پیشگفتار نویسنده: این بخش به معرفی کلی آتروپاتن، اهمیت تاریخی آن و انگیزه نویسنده از نگارش کتاب می‌پردازد.
آتروپاتن سرزمین و ساکنان: این بخش به جغرافیای آتروپاتن و اقوام ساکن در این منطقه اختصاص دارد.
عصر پیش از هلنیسم در شرق، فتوحات اسکندر مقدونی، فروپاشی امپراتوری هخامنشی: این فصل به بررسی وضعیت منطقه پیش از ظهور آتروپاتن در بستر تحولات ناشی از حملات اسکندر و پایان کار امپراتوری هخامنشی می‌پردازد.
آتروپات ساتراپ هخامنشی در ماد، تشکیل دولت مستقل ماد آتروپاتن (ماد کوچک) در آذربایجان: در این بخش، چگونگی تأسیس دولت مستقل آتروپاتن توسط آتروپات، ساتراپ ماد در دوره هخامنشی، شرح داده می‌شود.
آتروپاتن در نظام دولت‌های هلنیستی: این فصل به جایگاه و تعاملات آتروپاتن در میان دولت‌های هلنیستی پس از فروپاشی امپراتوری اسکندر می‌پردازد.
آتروپاتن در ابتدای قرن اول میلادی، جنگ با استیلاگران اجنبی: این بخش مبارزات آتروپاتن با نیروهای خارجی در اوایل قرن اول میلادی را بررسی می‌کند.
یادمان‌های فرهنگی آتروپاتن: این فصل به آثار و شواهد فرهنگی باقی‌مانده از دوره آتروپاتن می‌پردازد.
دین، اوستا، آیین زرتشتی: این بخش به وضعیت دین در آتروپاتن، نقش اوستا و اهمیت آیین زرتشتی در این سرزمین اختصاص دارد.
بخشی از کتاب تاریخ آتروپاتن
«به طور کلی زمان مورد نظر ما تنها عصر تلاطم‌های سیاسی نبود، بلکه دوران تغییرات اجتماعی ـ اقتصادی، فرهنگی، دینی و غیره نیز بوده است. این عصر، دوران تضادهای اجتماعی، تغییرات بارز در وضعیت اقتصادی نواحی شرقی و غربی منطقه، گسترش قابل ملاحظه تجارت خارجی که پارت‌ها نقش عمده در آن داشتند و همچنین ایجاد بازارهای جدید و از بین رفتن بازارهای قدیمی به شمار می‌آید. از هندوستان و چین ابریشم، کتان، ادویه، جواهرات، الماس، عاج فیل و اجناس فراوان دیگر به کشورهای خاورنزدیک حمل می‌شد. همچنین از پادشاهی اشکانی به چین انار، انگور، «یونجه مادی»، اسب‌های مشهور مادی «نسایی» که در چین به نام «اسب‌های آسمانی» معروف بودند، برده می‌شد.
دوره مورد نظر ما دوران جستجوها، تشددها، تزلزل‌ها، اختلاف‌نظرها، جهان‌وطنی و تضادهای باورنکردنی و همچنین دوران برقراری ارتباطات جدید، ظهور اندیشه‌های اخلاقی و خدایان جدید و فرهنگ و دین التقاطی و بالاخره ظهور هنر جدید بوده است. در چنین وضعیتی بود که هر دو خصم یعنی روم و پارت جنگ خونینی را آغاز کردند.
پارت‌ها پس از تحکیم وضعیت خود در شرق، متوجه غرب شدند و در سال‌های نخست پادشاهی مهرداد دوم (۱۲۳ ــ ۸۷ پ.م) بر خاراسنای قدرتمند مسلط شدند و گیمر ساتراپ بابل را تابع خود کردند. پارت‌ها سپس به دخالت در امور داخلی ارمنستان و والیان بازمانده از امپراتوری بزرگ سلوکیان، که در آن زمان تبدیل به حکومت‌های پادشاهی کوچک شده بودند و دائم با یکدیگر در زد و خورد بودند، پرداختند. پارت‌ها حضور فعالی در ماورای قفقاز به‌ویژه در آلبانی داشتند که سکه‌ها، مجسمه‌ها و قبور سفالی یافت‌شده در نزدیکی دهکده ملاّ ایساکلا در منطقه اسماعیلی دلیل آن هستند. این قبور سفالی بدون تردید متعلق به پارت‌هایی بوده‌اند که به آلبانی رفته و در آن‌جا سکنی گزیده بودند.
موقعیت پارت‌ها در آتروپاتن نیز در قرن اول پ.م بدون تردید در حال تحکیم شدن بود و جز در موارد بسیار نادر که به سبب اتفاقات سیاسی متوقف می‌گردید، دائمی و پایدار بود. در حقیقت در قرن اول میلادی روند «پارتی شدن» در آتروپاتن به اندازه‌ای قوی و همه‌سویه، هم در زندگی و هم در هنر و معماری (شباهت مجموعه قلعه ضحاک با شهر فاناسا (فَنَسه) در آتروپاتن)، بود که مشکل می‌توان گفت همه این روند به یکباره و بدون یک دوره آمادگی صورت گرفته بوده است. بر اساس اطلاعات به دست آمده از سکه‌شناسی می‌توان گفت تأثیرهای پارت بر آتروپاتن شروع قدیم‌تری داشته است، زیرا که سکه‌های پارتی در قرن اول پ.م به واقع رواج گسترده‌ای در آتروپاتن داشتند. ضمنا بر اساس شواهدی چند می‌توان چنین تصور کرد که سکه‌های نقره‌ای پارتی که در اکباتان ضرب می‌شد از طریق آتروپاتن به ماورای قفقاز برده می‌شد.»
حجم
۱۹۸٫۲ کیلوبایت
سال انتشار
۱۳۹۱
تعداد صفحه‌ها
۱۸۴ صفحه
حجم
۱۹۸٫۲ کیلوبایت
سال انتشار
۱۳۹۱
تعداد صفحه‌ها
۱۸۴ صفحه