کتاب سراب مذاکره

کتاب سراب مذاکره نوشتهٔ «مسعود براتی»، «حسین حاجیلو» و «سیدحامد ترابی» را انتشارات مرکز کوثر منتشر کرده است. این کتاب اثری پژوهشی است که به تحلیل تجربهٔ مذاکرات هسته‌ای ایران و رویکرد مذاکره برای رفع تحریم‌ها پرداخته و ابعاد مختلف سیاست خارجی ایران در مواجهه با تحریم‌های اقتصادی و مذاکرات با قدرت‌های جهانی پرداخته است. نسخهٔ الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب سراب مذاکره

کتاب «سراب مذاکره» (بررسی دلایل شکست رویکرد مذاکره برای رفع تحریم) در سال ۱۴۰۰ منتشر شده و به یکی از مهم‌ترین موضوعات سیاست خارجی ایران پرداخته است؛ یعنی مذاکره برای رفع تحریم‌ها و تجربهٔ برجام. «مسعود براتی»، «حسین حاجیلو» و «سیدحامد ترابی»، نویسندگان کتاب باتکیه‌بر منابع رسمی، گزارش‌های بین‌المللی و تحلیل‌های کارشناسی روند مذاکرات هسته‌ای ایران با گروه ۱+۵ و به‌ویژه ایالات‌متحده را بررسی کرده‌اند. 

مسعود براتی، حسین حاجیلو و سیدحامد ترابی به جایگاه تحریم‌ها در سیاست خارجی آمریکا، راهبردهای مذاکره‌کنندگان ایرانی و پیامدهای توافق برجام پرداخته و تلاش کرده‌اند تصویری جامع از دلایل ناکامی رویکرد مذاکره برای رفع تحریم‌ها ارائه دهند. در این مسیر به نقش ساختار تحریم‌ها، سیاست‌های داخلی و خارجی ایران و همچنین رفتار طرف‌های مقابل در مذاکرات پرداخته شده است. این کتاب با رویکردی تحلیلی تجربهٔ مذاکرات هسته‌ای را از منظر سیاست‌گذاری و روابط بین‌الملل واکاوی می‌کند و به پرسش‌هایی دربارهٔ چرایی تداوم تحریم‌ها و ناکامی در رفع آن‌ها پاسخ می‌دهد.

خلاصه کتاب سراب مذاکره

این کتاب با بررسی تجربهٔ مذاکرات هسته‌ای ایران به تحلیل راهبرد «مذاکره برای رفع تحریم» می‌پردازد و نشان می‌دهد که چرا این رویکرد نتوانست به هدف اصلی خود یعنی لغو تحریم‌ها دست یابد. نویسندگان ابتدا به شعارها و وعده‌های انتخاباتی دربارهٔ مذاکره با آمریکا و رفع تحریم‌ها اشاره و سپس روند مذاکرات از سال‌های پیش از برجام تا توافق نهایی را مرور می‌کنند. در این مسیر به این نکته پرداخته می‌شود که راهبرد مذاکره‌کنندگان ایرانی عمدتاً بر اصل «هر توافقی بهتر از عدم توافق است» استوار بود و همین موضوع باعث شد امتیازات بیشتری به طرف مقابل داده شود. کتاب توضیح می‌دهد که ساختار تحریم‌ها به‌گونه‌ای طراحی شده بود که حتی پس از توافق، بخش عمده‌ای از تحریم‌های بانکی و اقتصادی پابرجا ماند و بانک‌ها و شرکت‌های خارجی به‌دلیل ریسک بالا حاضر به همکاری با ایران نشدند؛ همچنین تفکیک موضوع هسته‌ای از سایر مسائل مورد اختلاف با آمریکا باعث شد ساختار تحریم‌ها حفظ شود و امکان بهره‌برداری کامل از توافق فراهم نشود. نویسندگان با استناد به شواهد و گزارش‌های رسمی نشان می‌دهند که آمریکا با حفظ زیرساخت‌های تحریمی و توسعهٔ ابزارهای جدید توانست فشار اقتصادی را ادامه دهد و حتی پس از توافق تحریم‌های جدیدی وضع کند. در نهایت نویسندگان نتیجه می‌گیرند که رویکرد مذاکره برای رفع تحریم نه‌تنها به لغو تحریم‌ها منجر نشد، بلکه ساختار تحریم‌ها را تثبیت و حتی تقویت کرد.

چرا باید کتاب سراب مذاکره را خواند؟

این کتاب با رویکردی تحلیلی تجربهٔ مذاکرات هسته‌ای ایران و پیامدهای آن را از زاویه‌ای متفاوت بررسی می‌کند. خواننده با مطالعهٔ این اثر می‌تواند با ابعاد پنهان و آشکار سیاست تحریم و مذاکره آشنا شود و درک عمیق‌تری از چالش‌های سیاست خارجی ایران در مواجهه با قدرت‌های جهانی به دست آورد؛ همچنین کتاب به بررسی نقاط ضعف و قوت راهبردهای مذاکره‌کنندگان ایرانی می‌پردازد و برای علاقه‌مندان به سیاست، روابط بین‌الملل و اقتصاد سیاسی نکات آموزنده‌ای دارد.

خواندن کتاب سراب مذاکره را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای پژوهشگران، دانشجویان و علاقه‌مندان به سیاست خارجی، روابط بین‌الملل و اقتصاد سیاسی مناسب است؛ همچنین مطالعهٔ این کتاب برای کسانی که درمورد چرایی تداوم تحریم‌ها و ناکامی در رفع آن‌ها پرسش دارند، مفید خواهد بود.

بخشی از کتاب سراب مذاکره

«یکی از شعارهای حسن روحانی در فضای انتخاباتی سال ۱۳۹۲ مذاکره با آمریکا برای دستیابی به حقوق خود و شکستن تحریم‌ها بود. بسیاری از نامزدهای انتخابات سال ۱۳۹۲ راه‌حل‌های گذشته را نفی می‌کردند. به طور مثال قالیباف در مناظرات انتخاباتی گفت: «در سیاست خارجی ما کارنامهٔ قابل‌قبولی در حوزهٔ دیپلماسی که تحقق برنامه ماست نداریم و نداشتیم.» این ایده را دیگران نیز تقویت کردند؛ مثلاً علی‌اکبر ولایتی در سال ۱۳۹۵ مدعی شد: «گزینهٔ دیگر غیر از مذاکره جنگ بود.» نزدیک به دولت مانند سیدحسین موسویان رئیس کمیته روابط خارجی عضو تیم مذاکراتی به ریاست روحانی نیز همواره از عواقب تحریم‌ها و نیاز به مذاکره برای رفع آن سخن می‌گفتند. مذاکره مسئلهٔ نوپدیدی نبود؛ چنان‌که در فاصلهٔ سال‌های ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۲ نیز مذاکراتی با کشورهای ۵+۱ در زمینهٔ پروندهٔ هسته‌ای در جریان بود. علی لاریجانی و پس از او سعید جلیلی، به‌عنوان دبیران شورای‌عالی امنیت ملی، در آن سال‌ها مسئولیت اصلی مذاکره را برعهده داشتند.»