کتاب شکست بن بست ها

کتاب «شکست بن‌بست‌ها» اثری است که با تدوین «فاطمه‌سادات سیدعسگری» و «محیا خانی‌جوی‌آباد» و با مصاحبه‌های «فرناز ایزدبین»، «صادق مراسلی»، «فاطمه‌سادات سیدعسگری» و «سیدحسین حسینی» گردآوری شده است. این کتاب توسط نشر مرکز پژوهشی آموزشی کوثر منتشر شده و به همت کانون خدمت‌رسانی دانشگاه تهران شکل گرفته است. «شکست بن‌بست‌ها» مجموعه‌ای از خاطرات دانشجویان جهادی دانشگاه تهران و علوم پزشکی تهران است که در قالب اردوهای خدمت‌رسانی به مناطق محروم کشور فعالیت داشته‌اند. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب شکست بن بست ها

این کتاب در قالب ناداستان و خاطره‌نگاری تدوین شده و به روایت تجربه‌های دانشجویان جهادی دانشگاه تهران و علوم پزشکی تهران در اردوهای خدمت‌رسانی به مناطق محروم ایران می‌پردازد. «شکست بن‌بست‌ها» دومین مجموعه‌ای است که با محوریت طرح‌های جهادی دانشجویی این دانشگاه‌ها منتشر شده و ادامه‌دهنده کتاب «بچه‌های قرن پانزدهم» است. ساختار کتاب بر پایه مصاحبه با بیش از ۷۰ نفر از دانشجویان شرکت‌کننده در این طرح‌ها شکل گرفته و خاطراتی از سال‌های ۱۳۸۲ تا ۱۳۹۹ را دربرمی‌گیرد. روایت‌ها از مناطق مختلفی چون بلده مازندران، بازفت چهارمحال و بختیاری، دیشموک کهگیلویه و بویراحمد، قوشخانه خراسان شمالی، سنقر کرمانشاه، چهل‌چشمه کردستان، سردشت آذربایجان غربی و شیرین‌سو خراسان شمالی گردآوری شده‌اند. کتاب با رویکردی مستند و با تکیه‌بر روایت‌های دست‌اول، تصویری از فرازونشیب‌های اردوهای جهادی، چالش‌ها، دستاوردها و تأثیرات این فعالیت‌ها بر دانشجویان و جوامع محلی ارائه می‌دهد. هر فصل به منطقه‌ای خاص اختصاص یافته و خاطرات و تجربه‌های دانشجویان را در مواجهه با مشکلات، کمبودها و تلاش برای بهبود شرایط زندگی مردم روایت می‌کند. این اثر نه‌تنها به جنبه‌های اجرایی و عملیاتی اردوها می‌پردازد، بلکه به ابعاد انسانی، اجتماعی و فرهنگی این تجربه‌ها نیز توجه دارد و تصویری چندلایه از مفهوم جهاد دانشجویی در ایران معاصر ترسیم می‌کند.

خلاصه کتاب شکست بن بست ها

«هشدار: این پاراگراف بخش‌هایی از داستان را فاش می‌کند!» در «شکست بن‌بست‌ها»، خواننده با مجموعه‌ای از خاطرات و روایت‌های دانشجویان جهادی روبه‌رو می‌شود که طی سال‌ها در قالب اردوهای خدمت‌رسانی به مناطق محروم ایران اعزام شده‌اند. کتاب با روایت‌هایی از نخستین طرح‌های جهادی در بلده مازندران و بازفت چهارمحال و بختیاری آغاز می‌شود؛ جایی که دانشجویان با کمترین امکانات و با انگیزه‌ای قوی، برای شناسایی نیازهای روستاها و ارائه خدمات آموزشی، بهداشتی، عمرانی و فرهنگی وارد عمل می‌شوند. روایت‌ها از چالش‌های ابتدایی، مانند نبود وسیله نقلیه، بی‌اعتمادی مسئولان محلی و دشواری‌های اسکان، تا تجربه‌های انسانی‌تر، مثل مواجهه با فرهنگ‌های متفاوت، مشکلات بهداشتی و آموزشی و حتی سوءتفاهم‌های دینی و اجتماعی پیش می‌رود. در ادامه، خاطرات دانشجویان از مناطق دیگر مانند دیشموک، قوشخانه، سنقر، چهل‌چشمه، سردشت و شیرین‌سو نقل می‌شود. هر منطقه با ویژگی‌های خاص خود، مشکلات و نیازهای متفاوتی را پیش روی گروه‌های جهادی قرار می‌دهد. دانشجویان در این مناطق با مسائلی چون کمبود آب، نبود امکانات بهداشتی، فقر آموزشی، مهاجرت مردان روستا و نقش پررنگ زنان و کودکان در اداره زندگی روستایی مواجه می‌شوند. روایت‌ها نشان می‌دهد که چگونه دانشجویان با کار گروهی، خلاقیت و پشتکار، بر موانع غلبه می‌کنند و گاه حتی با خطرات جانی و امنیتی روبه‌رو می‌شوند. کتاب به تأثیرات عمیق این تجربه‌ها بر خود دانشجویان نیز می‌پردازد؛ از تغییر نگرش نسبت به زندگی و مصرف‌گرایی تا رشد فردی و اجتماعی. خاطراتی از همدلی، شوخ‌طبعی در دل سختی‌ها، و تلاش برای ایجاد تغییرات کوچک اما مؤثر در زندگی مردم، در سراسر کتاب دیده می‌شود. در نهایت، «شکست بن‌بست‌ها» تصویری زنده از تلاش جمعی برای عبور از موانع و ساختن آینده‌ای بهتر ارائه می‌دهد، بی‌آنکه پایان‌بندی قطعی یا نتیجه‌گیری کلی ارائه کند.

چرا باید کتاب شکست بن بست ها را بخوانیم؟

این کتاب با گردآوری روایت‌های واقعی از اردوهای جهادی دانشجویی، فرصتی فراهم می‌کند تا خواننده با واقعیت‌های کمتر دیده‌شدهٔ مناطق محروم ایران و تلاش‌های جوانان برای بهبود شرایط زندگی مردم آشنا شود. «شکست بن‌بست‌ها» نه‌تنها تجربه‌های عملی و چالش‌های اجرایی این اردوها را به تصویر می‌کشد، بلکه به ابعاد انسانی، اجتماعی و فرهنگی این فعالیت‌ها نیز می‌پردازد. خواندن این اثر می‌تواند نگاه تازه‌ای به مفهوم مسئولیت اجتماعی، کار جمعی و تأثیرگذاری فردی و گروهی در جامعه ایجاد کند. همچنین، کتاب نشان می‌دهد که چگونه مواجهه با مشکلات واقعی می‌تواند به رشد فردی و تغییر نگرش نسبت به زندگی منجر شود. برای کسانی که به دنبال شناخت عمیق‌تر از فعالیت‌های جهادی، مشارکت اجتماعی و تجربه‌های زیستهٔ دانشجویان هستند، این کتاب منبعی ارزشمند به‌شمار می‌آید.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

مطالعهٔ این کتاب به علاقه‌مندان حوزهٔ فعالیت‌های جهادی، دانشجویان، فعالان اجتماعی، پژوهشگران حوزهٔ توسعهٔ روستایی و کسانی که دغدغهٔ مشارکت اجتماعی و خدمت‌رسانی به مناطق محروم را دارند پیشنهاد می‌شود. همچنین برای افرادی که به دنبال شناخت واقعیت‌های زندگی در مناطق کمتر برخوردار ایران و تجربه‌های زیستهٔ دانشجویان هستند، مفید است.

بخشی از کتاب شکست بن بست ها

«پنج سال می‌گذرد. از آن روزی که تصمیم گرفتم از حال و هوای اردوهای جهادی بنویسم. نه تجربه کافی برای نوشتن داشتم، نه پیشنهادم برای اینکه خاطرات اردوهای جهادی در قالب یک کتاب جمع‌آوری بشود طرف‌دار خاصی داشت. اما مدت‌ها ایده‌اش را در گوشهٔ ذهنم نگه داشتم تا روزی که زمان مناسبش برسد و بشود از اردوهای جهادی حرف زد. راستش چند باری با بچه‌های دانشگاه تهران به اردوی جهادی رفته بودم و بار سنگین خاطرات تلخ‌وشیرین، طنز و غمگین را روی شانه‌هایم احساس می‌کردم. شبیخون کرونایی هم باعث شده بود که اردوها چند سالی تعطیل شود. تابستان ۱۴۰۰ بود که خبر خوش برگزاری دوبارهٔ اردوهای جهادی تمام خاطرات ریزودرشت اردوها را جلوی چشم‌هایم آورد. این بار تصمیم گرفتم پیشنهاد جمع‌آوری خاطرات را با آقای صادق علیاری، مسئول کانون خدمت‌رسانی دانشگاه تهران، در میان بگذارم. با ایشان در اردوهای جهادی، آن هم در روزهای خوش اردوی سردشت آشنا شده بودم و این موضوع سبب خیری شد که با انگیزه‌ای زیاد کار را شروع کنم. سختی‌های زیادی پیش‌روی آغاز این پروژه بود؛ ولی بازگو کردن آن‌ها جز سیاه کردن کاغذ آورده‌ای ندارد. ما دانشجویان جهادی دانشگاه تهران، در ارتفاعات مرزی کشور سختی‌های سنگین‌تر از این مسائل را تجربه کرده بودیم؛ کم‌خوابی‌ها در تاریکی شب‌های حیاط مدرسه محل اسکان برای برنامه‌ریزی اردو و پرکاری‌ها در زیر گرمای سوزان روز در روستاهای محروم، ما را برای روزهای سخت زندگی آماده کرده بود.»