کتاب سیستم تفکر و تفکر سیستمی

کتاب سیستم تفکر و تفکر سیستمی نوشتهٔ سیدیعقوب حسینی است. نشر سنجاق این کتاب را به‌صورت الکترونیک منتشر کرده است. نسخهٔ الکترونیکی این کتاب را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب سیستم تفکر و تفکر سیستمی

سیدیعقوب حسینی در مقدمهٔ کتاب سیستم تفکر و تفکر سیستمی به دشواری ذاتی نگارش درباره مفهوم «تفکر» اشاره می‌کند. او بیان کرده است که تفکر به قدری با وجود انسان عجین شده که اغلب بدیهی انگاشته می‌شود و پرسشگری در مورد آن عجیب به نظر می‌رسد، مانند صدای چشمه‌ای که ساکنان کنار آن به تدریج دیگر نمی‌شنوند. از نظر او، نوشتن این کتاب، به‌ویژه بخش مرور تاریخی تفکر سیستمی به شیوه‌ای ساده و جذاب، چالش‌برانگیزتر از آثار پیشینش بوده است. او توضیح می‌دهد که تمرکز بر تفکر از آن جهت ضروری است که انسان تنها موجودی است که به طور کامل می‌اندیشد و از این قابلیت برای مواجهه با چالش‌ها، حل مسائل و پاسخ به پرسش‌های بی‌شمار (مانند علل نارضایتی کارکنان، شهرت یک برند، یا توسعه‌یافتگی یک کشور) استفاده می‌کند. تفکر اساساً یک فرآیند «مدل‌سازی ذهنی» است؛ انسان برای درک پدیده‌ها یا برنامه‌ریزی برای آینده، تصویری ساده‌شده و ذهنی از واقعیت یا ایده‌ها می‌سازد. این مدل‌ها می‌توانند به شکل‌های مختلفی مانند کلام، نوشتار، فرمول ریاضی یا نقاشی «بازارائه» شوند تا با دیگران به اشتراک گذاشته شوند. نویسنده سپس پرسش مهم‌تری را مطرح می‌کند: چگونه می‌توان درستی و اعتبار یک تفکر یا مدل ذهنی را سنجید؟ او با اشاره به تبعات فاجعه‌بار مدل‌های ذهنی نادرست، مانند جنگ جهانی دوم، بر اهمیت این پرسش تأکید می‌کند. در پاسخ به این پرسش، او چارچوب کلی کتاب را معرفی می‌کند. به باور او، تفکر معتبر و قابل اتکا باید سه ویژگی کلیدی داشته باشد:

۱. علمی باشد: مبتنی بر شواهد و تجربه بشری.

۲. سیستمی باشد: پدیده‌ها را به عنوان یک کل درهم‌تنیده ببیند و از جزئی‌نگری پرهیز کند.

۳. استراتژیک باشد: آینده‌نگر و ناظر بر پیامدهای بلندمدت باشد.

کتاب در بخش اول (فصل ۱ تا ۶) به واکاوی خود مفهوم تفکر و مدل‌سازی ذهنی می‌پردازد («تفکر درباره تفکر»). این بخش به کارکردهای ذهن، نسبت ذهن با واقعیت، تفاوت تفکر واگرا و همگرا، ابزارهای مدل‌سازی (مانند درک شباهت/تفاوت، علت/معلول، جزء/کل) و نحوه ارائه و بازارائه مدل‌های ذهنی می‌پردازد.

بخش دوم کتاب (فصل ۷ تا ۹) مشخصاً بر «تفکر سیستمی» متمرکز است و تاریخچه، چیستی و ویژگی‌های یک متفکر سیستمی را تشریح می‌کند.

نشر سنجاق زیرمجموعهٔ «طاقچه» برای ناشر- مؤلفان است. نشر سنجاق از صفر تا صد انتشار کتاب کنار مؤلفان و مترجمان است و آن‌ها را با ارائهٔ باکیفیت تمام خدمات لازم، پشتیبانی و همراهی می‌کند. این نشر سفارش انتشار کتاب و اثر در هر حوزه‌ای (داستان و رمان، کتاب‌های علمی، کتاب شعر، تبدیل پایان‌نامه به کتاب و…) را می‌پذیرد. کتاب‌ها با این انتشارات، منتشر می‌شوند، می‌توانند به‌دست میلیون‌ها مخاطب برسند و نویسنده می‌تواند با فروش کتابش درآمدی ماهانه کسب کند. این انتشارات برای افرادی است که می‌خواهند کتاب جدیدی منتشر کنند و برای افرادی است که پیش از این، کتابی منتشر کرده‌اند و اکنون می‌خواهند نسخهٔ الکترونیکی آن را منتشر کنند.

خواندن کتاب سیستم تفکر و تفکر سیستمی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب به خوانندگان کمک کند تا با درک بهتر فرآیند تفکر و مدل‌سازی، تصمیمات بهتری بگیرند، نگاه سازنده‌تری به خود و جهان داشته باشند و در نهایت، از طریق به‌کارگیری مدل‌های ذهنی بهتر، به ساختن دنیایی زیباتر و شادتر کمک کنند. او تأکید می‌کند که گرچه یادداشت‌های اولیه برای مدیران نوشته شده بود، اما محتوای کتاب برای هر فردی که علاقه‌مند به تغییر و بهبود از طریق تفکر است، مفید و خواندنی خواهد بود.

بخشی از کتاب سیستم تفکر و تفکر سیستمی

«تجربه‌اندوزی بدون دانش و دانش بدون تجربه، هر دو در دنیای پیرامونی ما وجود دارد و هر دو هم کارکرد دارند ولی با در کنارهم قرار دادن دانش و مهارت، توانایی انسان‌ها در حل مشکلات افزایش یافته و افراد از قابلیت بیشتری برای حل پیچیدگی‌های دنیای پیرامونی برخوردار می‌شوند. دانش، به افراد چارچوب فکر کردن در مورد آن پدیده می‌دهد و مهارت، آدمیان را در بکارگیری نظریات و حل مشکلات دنیای عمل، تواناتر می‌سازد.

اگر دانش را محصول تجربه نظری و مهارت را محصول تجربه عملی بدانیم، این پرسش مطرح می‌شود که شایستگی چیست؟ شایستگی در فرم آموزشی آن عبارت است از قابلیتی که در صورت تغییر شرایط و ماهیت مسئله، فرد باز هم بتواند خود را با تغییرات و شرایط جدید وفق دهد و راه‌حل‌های مناسب را پیدا کند. به عنوان مثال، دانشجویی با طی دوره آموزشی تربیت‌معلم، دانش آموزگاری را کسب می‌کند. زمانی که فرد به عنوان معلم وارد مدرسه می‌شود و فضای مدرسه را تجربه می‌کند، به تدریج مهارت معلمی را کسب می‌کند، حال اگر دانش و مهارت این فرد در معلمی آن‌چنان توسعه یابد که اگر او از محیط رسمی آموزش به محیطی غیررسمی انتقال داده شده و یا مقطع تدریسی که در آن مهارت دارد عوض شود، در صورتی که فرد بتواند خود را با این تغییر محیط و شرایط سازگار کند و موفق شود، می‌توان از وجود شایستگی معلمی در وجود وی نام برد.»