کتاب خسی در میقات

کتاب خسی در میقات نوشتۀ جلال آل احمد در انتشارات ارس منتشر شده است. این کتاب سفرنامهٔ حج آل احمد است که در آن تجربه معنوی و اجتماعی خود را از سفر به مکه و انجام مناسک حج روایت می‌کند. آل احمد در این سفرنامه، به شکلی ادبی و شخصی، تجربیات خود را از مکان‌های مقدس و احساسات معنوی‌اش به تصویر می‌کشد.

درباره کتاب خسی در میقات

خسی در میقات یکی از مهم‌ترین و مشهورترین سفرنامه‌های فارسی است که به شرح سفر حج جلال آل احمد در سال ۱۳۴۳ خورشیدی می‌پردازد. آل احمد در این کتاب، با نثری دقیق و صمیمانه، ماجراهای سفر خود به مکه و مدینه را روایت می‌کند و هم‌زمان به تأملات فلسفی و اجتماعی خود درباره جهان اسلام، مدرنیته، و غرب‌زدگی می‌پردازد. او در این اثر به وضعیت مسلمانان جهان و تقابل بین سنت و مدرنیته در جوامع اسلامی توجه دارد.

عنوان کتاب اشاره‌ای است به مفهوم کوچک بودن خود نویسنده در مقابل عظمت مکان و موقعیت معنوی‌ای که در آن قرار گرفته است. او در توصیف تجربه حج به تحلیل‌های اجتماعی و روان‌شناختی نیز می‌پردازد و از دیدگاه‌های انتقادی خود نسبت به وضعیت جامعه مسلمانان و شکل مناسک دینی صحبت می‌کند. این کتاب علاوه بر ارزش ادبی، به دلیل نگاه تیزبینانه آل احمد به مسائل سیاسی، فرهنگی و اجتماعی زمان خود، مورد توجه قرار گرفته است.

خسی در میقات از جمله آثار مهم جلال آل احمد است که نگاهی عمیق به تجربه معنوی حج و همچنین جایگاه فرد در میان جمعیت مسلمانان ارائه می‌دهد. این کتاب به‌خاطر سبک خاص نویسندگی آل احمد، همراه با انتقادها و تأملات شخصی‌اش، به‌عنوان یکی از سفرنامه‌های برجسته و ماندگار در ادبیات معاصر ایران شناخته می‌شود.

خسی در میقات را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب برای کسانی که به سفرنامه‌ها، تحلیل‌های اجتماعی و دینی، و همچنین به ادبیات معاصر ایران علاقه‌مند هستند مناسب است. افرادی که به تأملات فلسفی و معنوی درباره حج و تجربیات دینی تمایل دارند نیز از مطالعه این کتاب لذت خواهند برد.

درباره جلال آل احمد

سید جلال‌الدین سادات آل‌احمد در ۱۱ آذر ۱۳۰۲ در خانواده‌ای مذهبی و روحانی در محلهٔ سید نصرالدین شهر تهران به دنیا آمد. جلال آل احمد نویسنده، روشنفکر سوسیالیست، منتقد ادبی و مترجم ایرانی، پسرعموی سید محمود طالقانی و همسر سیمین دانشور بود. در دههٔ ۱۳۴۰ به شهرت رسید و در جنبش روشنفکری و نویسندگی ایران تأثیر بسزایی گذاشت. دانش‌آموختهٔ رشتهٔ زبان و ادبیات فارسی در دانشسرای عالی تهران بود. تحصیل را تا دورهٔ دکترای ادبیات فارسی ادامه داد، اما سرانجام از ادامهٔ آن صرف‌نظر کرد. در جوانی (با حفظ گرایش‌های مذهبی)، به‌نوعی به روحانیت پشت کرد و نیز به جریان توده پیوست. تأثیری گسترده بر جریان روشنفکری دوران خود داشت و افزون بر نگارش داستان، به نوشتن مقالات اجتماعی، پژوهش‌های مردم‌شناسی، سفرنامه‌ها و ترجمه‌های متعدد می‌پرداخت. می‌توان مهم‌ترین ویژگی ادبی آل‌احمد را نثر او دانست؛ نثری فشرده، موجز و درعین‌حال عصبی و پرخاشگر که نمونه‌های خوب آن را در سفرنامه‌های «خسی در میقات» یا ناداستان «سنگی بر گوری» می‌توان دید و خواند.

نخستین مجموعهٔ داستان او «دیدوبازدید» نام داشت. در سال ۱۳۲۶ دومین کتابش، «از رنجی که می‌بریم» را هم‌زمان با کناره‌گیری از حزب توده چاپ کرد؛ کتابی که بیانگر داستان‌های شکست مبارزاتش در این حزب است. پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ به‌عنوان ضربه‌ای سنگینی بر پیکر آزادی‌خواهان، آل‌احمد نیز افسرده شد. در این سال‌ها کتابی را تحت‌عنوان «سرگذشت کندوها» به چاپ رساند. کتاب‌های «اورازان»، «تات‌نشین‌های بلوک زهرا» و «مدیر مدرسه» در همین دوران نوشته شدند. جلال آل‌احمد را ادامه‌دهندهٔ راهی می‌دانند که پیش از او، محمدعلی جمالزاده و صادق هدایت در ساده‌نویسی و استفاده از زبان و لحن عموم مردم در محاوراتْ آغاز کرده بودند؛ استفاده از زبان محاوره‌ای به‌وسیلهٔ جلال به اوج رسید و گسترش یافت.

برخی از داستان‌ها و ناداستان‌های آل احمد: پنج داستان (۱۳۵۰)، نفرین زمین (۱۳۴۶)، سنگی بر گوری (نوشتهٔ ۱۳۴۲، چاپ ۱۳۶۰)، نون والقلم (۱۳۴۰)، مدیر مدرسه (۱۳۳۷)، سرگذشت کندوها (۱۳۳۷)، زن زیادی (۱۳۳۱)، سه تار (۱۳۲۷)، از رنجی که می‌بریم (۱۳۲۶)، دید و بازدید (۱۳۲۴) و...

مقاله‌ها: «گزارش‌ها» (۱۳۲۵)، «حزب توده سر دو راه» (۱۳۲۶)، «هفت مقاله» (۱۳۳۲)، «غرب زدگی» (۱۳۴۱)، «کارنامه سه ساله» (۱۳۴۱)، «ارزیابی شتاب‌زده» (۱۳۴۳)، «یک چاه و دو چاله» (۱۳۵۶)، «در خدمت و خیانت روشنفکران» (۱۳۵۶)، «اسرائیل، عامل امپریالیسم» و...

مشاهدات و سفرنامه‌ها: اورازان (۱۳۳۳)، تات‌نشین‌های بلوک زهرا (۱۳۳۷)، جزیرهٔ خارک درّ یتیم خلیج فارس (۱۳۳۹)، خسی در میقات (۱۳۴۵)، سفر به ولایت عزرائیل (۱۳۶۳)، سفر روس (۱۳۶۹) و...

ترجمه‌ها: تشنگی و گشنگی اثر اوژن یونسکو (۱۳۵۱ - با همکاری منوچهر هزارخانی)، چهل طوطی، قصه‌های کهن هندوستان (با سیمین دانشور، ۱۳۵۱)، عبور از خط اثر ارنست یونگر (با محمود هومن، ۱۳۴۶)، مائده‌های زمینی اثر آندره ژید (با پرویز داریوش، ۱۳۴۳)، کرگدن اثر اوژن یونسکو (۱۳۴۵)، بازگشت از شوروی اثر آندره ژید (۱۳۳۳)، دست‌های آلوده اثر ژان پل سارتر (۱۳۳۱)، سوءتفاهم اثر آلبر کامو (۱۳۲۹)، بیگانه اثر آلبر کامو (با خبره‌زاده، ۱۳۲۸)، قمارباز اثر فئودور داستایوفسکی (۱۳۲۷)، محمد و آخرالزمان اثر پل کازانوا (۱۳۲۵) و... .

از میان خدمات دیگرِ این نویسنده و متفکر به ادبیات فارسی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: معرفی آلبر کامو به جامعهٔ ادبی، معرفی بیشتر شعر نو نیمایی و کمک به گسترش آن، حمایت از شاعرانی چون احمد شاملو و نصرت رحمانی، ایجاد جهشی بی‌سابقه در نثر فارسی با نثر خودش، ایجاد تشکل‌های ادبی و صنفی (از جمله کانون نویسندگان ایران و انتشار مقالات گوناگون).

جلال آل احمد ۱۸ شهریور ۱۳۴۸ درگذشت.