کتاب جامعه شناسی رنج

کتاب جامعه شناسی رنج؛ بررسی مطالعات جامعه‌شناختی و انسان‌شناختی رنج نوشتهٔ احمد غلامی است و انتشارات اندیشه احسان آن را منتشر کرده است.

درباره کتاب جامعه شناسی رنج

امروزه مفهوم رنج تحت استیلای گفتمان پزشکی و گزاره‌های علمی مندرج در آن به مثابهٔ یک سمپتوم پزشکی، علامت بیماری و هشداری به نظر می‌رسد که از تغییرات بدن و شرایط جسمی/روحی نشئت می‌گیرد که طی آن بدن از وضعیت مطلوب و عادی به سوی شرایط نامناسب ناشی از بیماری یا حادثه و صدمه تغییر وضعیت می‌دهد. بر این اساس رنج و یا همان درد، هم یک نشانهٔ بیماری و ناخوش احوالی است مبنی بر وضعیتی نامناسب که بر بدن و روان حادث شده و هم هشداری است به فرد برای رویارویی و یا فرار از این وضعیت. 

تا زمانی که چنین تصوری از رنج وجود نداشته باشد، تفکیک دیگر مفاهیم اعم از درد اجتماعی، مشقت، رنج و ... از معنای فردی/پزشکی شدهٔ درد غیرممکن خواهد بود. زیرا رنج از این جهت معادل یک احساس یا سیگنال عصبی/روانی محسوب می‌شود که همراه با آسیبی در بافت بدن شکل می‌گیرد. 

در حول مفهوم رنج، مجموعه‌ای از حوزه‌ها همانند تاریخ، زبان‌شناسی، جامعه‌شناسی و اقتصاد سیاسی گرد آمده و به این تقدیر رنج را به مسئله‌ای بینارشته‌ای و در عین حال منظومه‌گون تبدیل کرده است. درک تاریخی رنج، شناخت شرایط و ساختار روایت‌شناختی آن، انسان‌شناسی درد و رنج و در پایان اقتصاد سیاسی آن، از جمله مقولاتی‌اند که به سرعت درد و رنج را از یک سمپتوم صرف پزشکی/آناتومیک به مفهومی اجتماعی/زیستی مبدل می‌کند که درد و رنج در این بستر قابل مطالعه و فهم است.

در کتاب جامعه شناسی رنج با بررسی مفهوم رنج و در بعضی موارد با تفکیک آن از درد، سیر تاریخی مفهوم درد و رنج و جایگاه آنها در عصر مدرن و به ویژه در حوزهٔ جامعه‌شناسی، تلاش شده تا این مفهوم از تقلیل یافتگی ناشی از استیلای مفهوم پزشکی شدن رهایی یافته و در حوزه‌های دیگری همچون ادبیات، تاریخ، فلسفه، روانکاوی، اقتصادی، سیاسی و انسان‌شناسی به جریان درآید. به همین دلیل نوشتهٔ حاضر همزمان مطالعات مربوط به هر دو مفهوم را در چهار حوزه تاریخ، زبان‌شناسی، اقتصاد/سیاسی و انسان‌شناسی مورد توجه قرار داده است. شرایط زمانی و تاریخی‌ای که درد و رنج در آن تعریف و تفسیر و همچنین به کار گرفته شده، در آن تقدیس و یا تقبیح شده و یا مدیریت شده است در این نوشته تحت عنوان تاریخ درد و رنج بررسی شده است. تاریخی که به شکل تبارشناختی درد و رنج را همچون یک ابزار در جهت استیلاء، رستگاری، آمرزش، توجیه فجایع و تهدید علیه دیگری به کار گرفته و در نهایت تاریخی از بدن را عرضه نموده که حول مفهوم درد و رنج باز صورتبندی شده است.

خواندن کتاب جامعه شناسی رنج را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به پژوهشگران جامعه‌شناسی پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب جامعه شناسی رنج

«درد و رنج در این آراء نه وسیله‌ای صرف برای رستگاری است و نه عامل دوری از جاودانگی؛ بلکه آنچه درد و رنج را از میان برمی‌دارد لذات عقلانی است. لذت از نظر یونانیان همان غیاب و فقدان رنج بود. خود رنج و به ویژه دردهای بدنی هیچگاه راهی به سوی خوشبختی و لذت نیستند، بلکه خود حامل غیاب آن محسوب می‌شد. یونانیان معتقد بودند، تأکید بیشتر بر لذت‌های عقلانی ملاک است، زیرا دردهای بدنی هرچه سخت‌تر باشند، مدتش کوتاه‌تر است. دردهای کمتر جدی را می‌توان به وسیلهٔ لذات عقلانی از میان بُرد یا تحمل‌پذیر گردانید و تحمل رنج ناشی از درد یا ناتوانی می‌تواند فرد را در راه رسیدن به خیر یاری رساند. فوکو در تاریخ جنسیت (۱۹۸۵) "به رفتارهای یونانیان به ویژه در دوران پلوتارک اشاره می‌کند که پس از تمرین‌های بسیار برای افراد میزهایی با ظرف و غذای آراسته آماده می‌شد، اما آنها تنها می‌توانستند به غذاها نگاه کنند و در عوض غذا به مستخدمین داده می‌شد. به نظر فوکو چنین رفتاری حس کسی را که از قحطی رنج می‌برد به شکلی سرسختانه به فرد القاء می‌کرد" (فوکو، ۱۹۸۵:۷۵).»