کتاب کارنامه فرانچسکو رزی

چاپ دوم کتاب کارنامه فرانچسکو رزی نوشتهٔ میشل سیمان و ترجمهٔ قاسم روبین است. انتشارات ناهید این کتاب را منتشر کرده است؛ کتابی درمورد یک سینماگر ایتالیایی.

درباره کتاب کارنامه فرانچسکو رزی

از فیلم‌های «فرانچسکو رزی» (Francesco Rosi) می‌توان به «دست‌ها روی شهر»، «بیشتر از یک معجزه»، «مسیح در ابولی توقف کرد»، «وقایع‌نگاری یک مرگ از پیش‌ اعلام‌شده» و «سالواتوره جولیانو» اشاره کرد. کتاب کارنامه فرانچسکو رزی (چاپ دوم در ایران) را برآمده از نمایش فیلم «سالواتوره جولیانو» در فوریهٔ سال ۱۹۶۳ دانسته‌اند؛ رخدادی که سینمای سیاسی جدیدی را نوید داد و شیوهٔ ساختار آنْ سرمشق آموزنده‌ای شد برای دیگران. کتاب حاضر حاوی گفت‌وشنودی با فرانچسکو رزی، خلاصهٔ فیلم‌نامه و کارنامهٔ فعالیت‌های این فیلم‌ساز ایتالیایی است. او سینماگری بود تندخو و خون‌گرم که به ارزش‌های مشخصی دست یافت. این هنرمند را مانند یک گاوباز در میدان نبرد دانسته‌اند که کار را با احتیاط پیش می‌برد. احتیاط او بیش از همه ناشی از آگاهی و وقوف او بود به اینکه دسترسی به حقیقت ناب امری محال است. کتاب حاضر با هدف تصریح اصالتِ کار فرانچسکو رُزی به قلم میشل سیمان نوشته شده است.

خواندن کتاب کارنامه فرانچسکو رزی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران هنر و حرفهٔ سینما (سینمای ایتالیا) پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب کارنامه فرانچسکو رزی

«سینمای رُزی را تنها از طریق ارتباط دادن آن با این مشغله‌های فکری اساسی می‌توان درک کرد، نیز با همّ و غم هنرمندی که احساسات عام آن‌قدر برایش آشنا باشد که گویی از آنِ خودِ اوست، هنرمندی که به مسایل علمی و فرهنگی و ضرورت پیکار بی‌وقفه علیه جهل وقوف داشته باشد و خود را در آن سهیم بداند (گرامشی). سینما، به منزله یکی از عوامل بالفعل و بسیار مهم در قلمرو ارتباطات جمعی و روبنای اجتماعی، مهم‌ترین وسیله‌ای است که می‌تواند مردم را نسبت به نمایش تضادهای تاریخی و اجتماعی (تضادهایی که همچون خودِ مردم واقعی‌اند و با زندگی روزمره نیز عجین‌اند) از مرحله رضایت، به دیدی انتقادی بکشاند. البته این تضادها به‌رغم واقعی بودنشان گاه به دلیل وسواس هنرمند به قصد زدودن ابهامات و «بیشتر روشنی بخشیدن» به امور، ممکن است به درستی درک نشود. به همین دلیل به خوبی مشاهده می‌شود که چرا مافیا موضوع تحقیق رُزی شد و چرا او همواره در کارهایش به آن استناد می‌کندـ از فیلمِ ستیز گرفته تا سالواتوره جولیانو، ماجرای ماته‌ئی و به نحوی بارز در لوکی لوچیانو، موضوع مافیا را به عنوان مضمون اصلی و گاه در حاشیه به کار گرفته و به آن پرداخته است.

در کتابی که درباره مافیا به زبان آلمانی منتشر شده، لئوناردو شاشا در مقدمه کتاب می‌نویسد: «مافیا سازمانی است با نیات جنایی که قصد و غرضش این است تا اعضای خود را به طریق غیر قانونی آموزش دهد و با استفاده از حربه‌های خشونت‌بار، خود را مانند یک واسطه تحمیلی، بین مالکیت و کار، تولید و مصرف، شهروند و دولت حایل کند.» آیا در کارهای رُزی شاهد به نمایش گذاشتن جوهره این موضوع نیستیم؟

در فیلمهای گانگستری، با ترسیم مقوله فردپرستی که خاص این نوع فیلمهاست، شاهد پرداختن به رقابتهای اقتصادی، انباشت سود و همچنین سقوط ناگهانی این پولهای بادآورده هستیم که جملگی استعاره‌ای است از سرنوشت کشور امریکا تا ورشکستگی سال ۱۹۲۹. از این‌رو، چنین «جامعه شرافتمندانه‌ای» آیا معرّف بازتاب غیر مستقیم کجرویهای قدرت نیست؟ نیز افشاکننده همدستی در جرم، آن هم در بالاترین سطح؟ جامعه مزبور، با قانون سکوتش و رمز و رازهایش (که با تنگ‌نظری حفظ شده است) متن اصلی فیلمهای سینماگری را تشکیل می‌دهد که می‌خواهد برای مردمی که «حرف نمی‌زنند» سخن بگوید، و وظیفه خود می‌داند تا در برابر عامه تماشاگر به بازگو کردن این مطالب بپردازد. پافشاری رُزی به قصد برملا کردن اسرار پشت پرده از همین‌جا ناشی می‌شود ـ سکانس فرودگاه کاتانه در فیلم ماجرای ماته‌ئی، سکانسی که فیلمساز جزو گروه تحقیق در آن ظاهر می‌شود و به بازپرسی از شاهدی می‌پردازد که از پاسخ دادن امتناع می‌ورزد.»