کتاب اسرار فیزیک مدرن؛ زمان

کتاب اسرار فیزیک مدرن؛ زمان نوشتهٔ شون کارول و ترجمهٔ جمیل آریایی است و انتشارات مازیار آن را منتشر کرده است.

درباره کتاب اسرار فیزیک مدرن؛ زمان

بیش از هزار سال پیش از آگوستین قدیس پرسیدند که «زمان چیست؟» او در پاسخ چنین گفت: «اگر کسی از من این سوال را نکند، جواب آن را می‌دانم، لیکن اگر بخواهم جواب آن را بدهم، نمی‌دانم.» زمان بر زندگی ما حکمرانی می‌کند و در بافت جهان هستی تنیده شده است، از طلوع و غروب خورشید گرفته تا چرخه‌های طبیعت، فرآیندهای فکری در مغزهای ما و ریتم‌های زیستی در روزهای ما. چیزی نیست که تا این حد بر هستی ما چنگ انداخته و توضیحش به این اندازه مشکل باشد. با وجود این، در این دوره‌ٔ ۲۴ درسی جذاب، شون کارول، نویسنده‌ٔ نام‌آشنا و دانشمند، راهنمای ما در سفری هیجان‌انگیز به گذشته، حال و آینده است. او در این درس‌ها نشان می‌دهد که چگونه یکی از جنبه‌های جهان هستی که ما تجربه می‌کنیم، به نام آنتروپی، ما را با لحظه‌ٔ تشکیل جهان و امکان هستی چندجهان پیوند می‌دهد که به مراتب پیچیده‌تر و متنوع‌تر از کیهانی است که ما می‌شناسیم. در این دوره‌ٔ درسی پروفسور کارول از سیاهچاله‌ها، تورم کیهانی و انرژی تاریک سخن می‌گوید و به پرسشی پاسخ می‌دهد که تا این اواخر بی‌پاسخ بود و آن این است که قبل از مهبانگ چه رخ داده است؟ تمرکز او بر فیزیک زمان است، لیکن بعضی از نگرش‌های فلسفی، مفهوم زمان را توضیح می‌دهد. افزون بر آن، در این درس‌ها او از ادراک ما از زمان، سازوکار حافظه و امکان سفر در زمان به گذشته و آینده نیز بحث می‌کند.

خواندن کتاب اسرار فیزیک مدرن؛ زمان را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران فیزیک و کسانی که می‌خواهند با مفاهیم این علم آشنا شوند پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب اسرار فیزیک مدرن؛ زمان

«علم و فلسفه رابطهٔ دیرینه‌ای با هم دارند که نوعی رابطهٔ رقابتی دوستانه‌ای است. این دو رشته اهداف متفاوتی را دنبال می‌کنند، لیکن به موضوعاتی می‌پردازند که اغلب هم‌پوشانی دارند و مطالعهٔ زمان قلمرویی است که در آن دیدگاه‌های فلسفی، حتی برای فیزیکدان‌ها، فوق‌العاده سودمند هستند. فلاسفه تلاش می‌کنند تا سازوکار منطقی پدیده‌ای را درک کنند، حال آن که فیزیکدان‌ها فقط به پرداختن نظریه‌ای بسنده می‌کنند، چه بسا که معنی‌دار هم نباشد. ما سازوکار فیزیکی زمان را در شرایط خوش‌تعریف خاصی درک می‌کنیم، اما پرسش‌های فلسفی را نه. در این درس، بعضی از این پرسش‌ها را در نظر می‌گیریم که به ما کمک می‌کنند تا جنبه‌های علمی‌ای را درک کنیم که در مابقی این دورهٔ درسی از آن‌ها رونمایی خواهیم کرد.

زمان و فضا در جهان هستی

به جهان هستی که فکر می‌کنیم، بیشتر به یاد فضا می‌افتیم، آن هم نه فضای فرامنظومه‌ای، بلکه فضای اطراف‌مان که اجسام مختلف در کجاها قرار دارند. به این نیز فکر می‌کنیم که جهان هستی رویدادی است که مدام اتفاق می‌افتد. از همان آغاز، میان فضا و زمان فرق می‌گذاریم.

ـ به نظر می‌رسد که فضا مهم‌تر باشد یا برای توصیف جهان هستی مناسب‌تر باشد، حال آن که زمان را برچسبی می‌پنداریم که به لحظه‌ای از جهان هستی می‌زنیم که داریم درباره‌اش صحبت می‌کنیم.

ـ در درس ۱، گفتیم که جهان هستی نوعی حلقه فیلم سینمایی را می‌ماند. مهم است اشاره کنیم که آنچه را ما جهان هستی می‌پنداریم، چیزی است که هم تک‌تک قاب‌ها و هم کل رشتهٔ قاب‌ها، یعنی این فیلم سینمایی، تعریف می‌کنند و این جهان هستی چهار بُعدی است که هم فضا را دارد و هم زمان را.

بر خلاف فضا، جهان هستی خود را بازآرایی نمی‌کند.

ـ در فضا، هر اتفاقی که در یک نقطه می‌افتد، کم و بیش هیچ رابطه‌ای با اتفاقی که در نقطهٔ دیگری می‌افتد ندارد. فضا قاعده‌ای ندارد که چه چیزی باید بعد از چیزی دیگر اتفاق بیافتد.

ـ از سوی دیگر، زمان بر آنچه بعد از یک لحظه در لحظهٔ دیگر رخ می‌دهد، حاکم است. سازوکار قوانین فیزیک چنین است: اگر هر چیزی را که جهان در یک لحظه انجام می‌دهد بدانیم، قوانین فیزیک به ما خواهند گفت که در لحظه‌ای بعد چه اتفاق می‌افتد. از آن لحظه به بعد هم قوانین فیزیک خواهند گفت که بعد چه اتفاقی خواهد افتاد، و همین‌طور الی‌آخر.

ـ قوانین فیزیک از لحظه‌ای شروع می‌کنند - حالت جهان هستی در لحظهٔ مفروضی در زمان - و با استفاده از معادلاتی که قوانین فیزیک هستند، به ما می‌گویند که در هر لحظه‌ای بعدی از زمان چه اتفاق می‌افتد.»