کتاب راهنمای کدگذاری برای پژوهشگران کیفی

کتاب راهنمای کدگذاری برای پژوهشگران کیفی نوشتهٔ جانی سالدنا و ترجمهٔ عبدالله گیویان است. انتشارات علمی و فرهنگی این کتاب در حوزهٔ روش تحقیق را منتشر کرده است.

درباره کتاب راهنمای کدگذاری برای پژوهشگران کیفی

جانی سالدنا کتاب راهنمای کدگذاری برای پژوهشگران کیفی را در شش فصل نگاشته است. کتاب حاضر از زمرهٔ کتاب‌های مطرح و شناخته‌شده‌ای است که توصیه‌های آن در عرصه‌ها و مناطق مختلف جغرافیایی به‌کار گرفته شده است. کتاب‌های روش‌شناسی را می‌توان به دو دستهٔ کلی تقسیم کرد: دسته‌ای که بیشتر بر مباحث معرفت‌شناختی تمرکز می‌کنند تا جایگاه پارادایمی روش‌ها را آشکار کنند و دسته‌ای که بر جنبه‌های کاربردی و عملیاتی روش‌ها متمرکز می‌شوند تا چگونگی و قابلیت‌های آن‌ها را در عمل روشن سازند. کتاب حاضر در زمرهٔ دستهٔ دوم جای می‌گیرد. این کتاب با تمرکز بر حوزه‌ای خاص و ضروری از کاربرد روش‌های کیفی، یعنی تجزیه و تحلیل نظام‌مند داده‌ها و استفاده از مثال‌های متفاوت، کاربرد این روش‌ها را در مطالعات متنوع نشان می‌دهد. استفاده از نمونه‌های مناسب و ارجاعات مکرر و مفید به پژوهش‌هایی که با به‌کارگیری این روش‌ها کدگذاری و تجزیه و تحلیل شده‌اند، این کتاب را به نمونه‌ای مفید تبدیل کرده است. عنوان فصل‌های کتاب حاضر عبارت است از «درآمدی بر کد و کدگذاری»، «نگارش یادداشت‌های تحلیلی»، «روش‌های دور اول کدگذاری»، «پس از دور اول کدگذاری»، «روش‌های دور دوم کدگذاری» و «پس از دور دوم کدگذاری».

در این کتاب، به موضوعاتی مانند طراحی پژوهش کیفی، چگونگی اجرای مصاحبه و مشاهدهٔ مشارکتی در کار میدانی اشاره نمی‌شود. کتاب راهنمای حاضر به‌طور اختصاصی بر کدها و کدگذاری و چگونگی ایفای نقش آن‌ها در فرایندهای تحلیل یافته‌های کیفی تمرکز می‌کند.

خواندن کتاب راهنمای کدگذاری برای پژوهشگران کیفی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به پژوهشگران علوم انسانی و علاقه‌مندان به مطالعه در باب کدگذاری در روش تحقیق پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب راهنمای کدگذاری برای پژوهشگران کیفی

«توصیهٔ حکیمانهٔ میلز و هوبرمان (۱۹۹۴) به «نمایش دادن اندیشه»، در کدگذاری، مقوله‌بندی و تلاش برای نگارش یادداشت‌های تحلیلی مفید است. دی (۱۹۹۳) می‌گوید وقتی «با داده‌های پیچیده و فراوان سروکار داریم، نمودارها به ما کمک خواهد کرد تا رشته‌های درهم‌گوریدهٔ تحلیل را باز و نتایج را به‌شکل منسجم و قابل فهمی ارائه کنیم» (p. ۱۹۲). فریز (۲۰۱۲, p. ۲۱۴) اضافه می‌کند که نمودارها نه‌تنها مقوله‌های تحلیلی ما، بلکه پاسخ به پرسش‌های پژوهش را نیز به‌نمایش درمی‌آورند. گذشته‌از طراحی دستی با استفاده از مداد و کاغذ که می‌توان نسخهٔ اولیه را به این ترتیب آماده کرد، برنامه‌های رایانه‌ای تحلیل داده‌های کیفی این امکان را برایتان فراهم می‌کند که به‌شکلی دقیق توالی‌ها یا شبکه‌هایی از کدها و مقوله‌های درحال شکل‌گیری را در قالب نقشه یا نمودار درآورید و به شما کمک می‌کند که نظرها و یادداشت‌های تحلیلی‌تان را به نمادهای دیداری پیوند دهید و از آن‌ها به‌عنوان ارجاعات توضیحی استفاده کنید.

در این کتاب چند نمودار الگوی عملیاتی گنجانده شده است (نگاه کنید به شکل‌های ۱-۱، ۱-۲، ۲-۲، ۳-۳، ۵-۳ و ۵-۵). در این بخش، یک نمودار الگوی عملیاتی پیچیده‌تر (نگاه کنید به شکل ۳-۴) از مطالعهٔ مردم‌نگارانهٔ مؤلف دربارهٔ معلم زن سفیدپوستی آمده است که در مدرسه‌ای هنری واقع در بخش مرکزی شهر، به آموزش تئاتر اشتغال داشت و به بچه‌های کلاس هشتم درس می‌داد (Saldaña, ۱۹۹۷). این نمودار در اینجا آورده شده است تا نشان دهم چگونه مشارکت‌کنندگان، کدها، مقوله‌ها، پدیده‌ها، فرایندها و مفهوم‌ها را می‌توان برای نتیجه‌گیری تحلیلی پژوهشگر و درک دیداری خواننده از مطالعه، نقشه‌برداری کرد. توجه کنید که چگونه اجزا یا گروه‌ها (چه ساده و چه پررنگ‌شده و با شکل‌ها یا دسته‌جات مختلف)، خط‌های اتصال یا پیوندها (چه خط‌های مستقیم و چه نقطه‌چین) و پیکان‌ها (چه یک‌طرفه و چه دوطرفه) نه‌تنها فضا و جریان، و مسیر مستقل یا هم‌گرایی کنش/ واکنش/ کنش متقابل را نشان می‌دهد؛ بلکه حسی از کیفیت و شدت را نیز منتقل می‌کند.

در این نمودار، مشارکت‌کنندگان کلیدی در مستطیل قرار داده شده‌اند: دانش‌آموزان و کارکنان مدرسهٔ مارتینز (یک گروه فرهنگی) و نانسی معلم تئاتر. ترکیب این جماعت با هم پدیدهٔ شوک فرهنگی (DeWalt & DeWalt, ۲۰۱۱; Winkelman, ۱۹۹۴) را برای نانسی به‌دنبال می‌آورد. مقوله‌های اصلی فرهنگ مدرسهٔ مارتینز که بیشترین مشکلات را برای نانسی در مقام معلمی تازه‌کار به‌وجود می‌آورد، عبارت بودند از: اخلاق کودکان اسپانیایی‌تبار (ارزش‌ها، نگرش‌ها و نظام‌های اعتقادی)، خرده‌فرهنگ تبهکاری و زبان اسپانیایی. نانسی در مقام آموزگاری تازه‌کار، ناگزیر از پیروی از کارکنان پیش‌کسوت و سابقه‌داری بود که به‌نظر می‌رسید بر او تقدم دارند.»