کتاب گ‍ی‍ت‍ا

کتاب گ‍ی‍ت‍ا نوشتهٔ محمدعلی موحد (بهگود گیتا، سرود خدایان) است. انتشارات خوارزمی این کتاب را منتشر کرده است.

درباره کتاب گ‍ی‍ت‍ا

بهَگَوَد گیتا یا سرود خدا جزئی است از مجموعهٔ عظیم مهابهارات، بزرگترین حماسهٔ شعری جهان که داستان جنگ فرزندان بهارات بزرگ است. میدان رزم در پیرامون شهر دهلی کنونی است. شاهزادگان بهارات در این سرزمین فرمان می‌رانند. پس از مرگ پاندوشاه برادر نابینای او دریتراشترا به‌جای او می‌نشیند. او ۱۰۰ فرزند دارد. از پاندوشاه نیز پنج پسر به جای‌ مانده‌ است که در میان آنان و فرزندان دریتراشترا خلاف و نفاق است. دریودهن بزرگترین فرزندان دریتراشترا نقشهٔ قتل پسران پاندو را می‌کشد و به‌بهانهٔ برگزاری جشن مذهبی آنان را به‌کاخ خود فرامی‌خواند. افراد او کاخ را آتش می‌زنند. لیکن پسران پاندو با مادر خود کنتی جان بدر می‌برند و به‌سوی جنگل می‌گریزند و در آنجا سالها به سختی سر می‌کنند. تا آنگاه که یکی از شهریاران آن نواحی می‌خواهد جوانی را برای همسری دختر خود برگزیند. این افتخار نصیب کسی خواهد بود که بتواند کمان بزرگ آن شهریار را بکشد. از میان پسران پاندو بهیما پهلوانی سترگ و ارجونا (سومین فرزند) کمانداری نیرومند است. هنگام آزمایش فرامی‌رسد. ارجونا بآسانی کمان بزرگ را می‌کشد و تیر به‌هدف می‌خورد. بدین گونه دروپادی شاهدخت زیبا نصیب پسران پاندو می‌شود که او را به‌جنگل نزد مادر خود کنتی می‌برند و بانگ می‌زنند: «مادر ببین چه گنجی آورده‌ایم». مادر بی‌آنکه مقصود آنان را دریابد می‌گوید: «هر چه هست یکسان میان خود قسمت کنید». سخن کنتی مقدس است و بی‌هیچ چون و چرا باید به کار بسته‌ شود. گرچه او پس از دیدن دختر از گفتهٔ خود پشیمان می‌شود لیکن تیر از کمان جسته‌ است و چاره نمی‌توان‌کرد. دروپادی را هر پنج برادر به‌ زنی می‌گیرند. این بخشی از ماجرای زمینهٔ داستان و چگونگی گردآوری گیتا است. برای اینکه پیام گیتا را بدرستی دریابیم باید نخست خود را با اعتقادات دوران ودائی و اندیشه‌های مصنفان اوپانیشاد آشنا سازیم. گفتیم که محققان، گیتا را اوج جریان فکریی می‌دانند که مصنفین اوپانیشاد آغاز نهاده‌اند. پیش از اوپانیشادها باید بهوداهای چهارگانه که مجموعهٔ کتابهای مقدس هندویان است نگریست. از وداها (یا در اصطلاح نویسندگان اسلامی «بید» ها) دو تا اصل است و دو تای دیگر فرع. بدین معنی که سرودهای دو ودای اخیر بیشتر به‌سرودهای دو ودای نخستین وابسته است. تاریخ سروده‌شدن وداها را از هزار تا شش‌هزار سال پیش از میلاد تخمین می‌زنند.

برای اینکه پیام گیتا را به درستی دریابیم باید نخست خود را با اعتقادات دوران ودائی و اندیشه‌های مصنفان اوپانیشاد آشنا سازیم. محققان، گیتا را اوج جریان فکریی می‌دانند که مصنفین اوپانیشاد آغاز نهاده‌اند. پیش از اوپانیشادها باید بهوداهای چهارگانه که مجموعهٔ کتابهای مقدس هندویان است نگریست. از وداها (یا در اصطلاح نویسندگان اسلامی «بید» ها) دو تا اصل است و دو تای دیگر فرع. بدین معنی که سرودهای دو ودای اخیر بیشتر به‌سرودهای دو ودای نخستین وابسته است. تاریخ سروده‌شدن وداها را از هزار تا شش‌هزار سال پیش از میلاد تخمین می‌زنند. کتاب گ‍ی‍ت‍ا را بخوانید تا با جزئیات بیشتری در باب این موضوع آشنا شوید.

خواندن کتاب گ‍ی‍ت‍ا را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران مطالعه در باب ادیان پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب گ‍ی‍ت‍ا

«کرشنا

۱. آن که وظایف خود را بی‌اندیشهٔ سود و پاداش انجام‌دهد

سنیاسی (متجرد۱۱۶) و یوگی راستین است

نه آن که آتش مقدس نیفروزد

و مناسک شرع بجای‌نیاورد.

***

۲. ای فرزند پاندو مقام ترک (سنیاسا) بحقیقت همان یوگا است

چه؛ کسی از طریق یوگا نتواندرفت جز آنکه هوسهای خود را ترک کند.

۳. و آن را که رهرو منزل یوگا و طالب تصفیهٔ باطن باشد عمل یگانه راه است

ولی چون به‌این مقام رسید از عمل فارغ آید

و به‌مرحلهٔ سکون و آرامش مطلق برسد.

۴. و براستی آنگاه به‌اوج یوگا۱۱۷ توان‌رسید

که به‌محسوسات یا به‌اعمال تعلقی در میان نماند

و هوسها۱۱۸ دور ریخته‌شود.

***

۵. آدمی باید که خود، خود را رهایی بخشد

و مبادا که خود را زبون و خوار سازد

چه دوست و دشمن آدمی خود او است.

۶. هر که نفس خویش را رام کرده‌باشد نفس وی یار او است

و آن که عنان خود به‌دست نفس سرکش داده‌باشد نفس دشمن او است.»