کتاب ترک های روی دیوار

کتاب تَرَک های روی دیوار نوشتهٔ کیوان میرمحمدی است و انتشارات روزنه آن را منتشر کرده است. این کتاب هفت جستار در باب سینمای اصغر فرهادی است.

درباره کتاب ترک های روی دیوار

اصغر فرهادی ۱۷ اردیبهشت ۱۳۵۱ در خمینی‌شهر اصفهان به دنیا آمد. او مشهورترین کارگردان، فیلم‌نامه‌نویس و تهیه‌کنندهٔ فیلم ایرانی است. در سال ۲۰۱۲ فیلم جدایی نادر از سیمین او برندهٔ جایزهٔ اسکار بهترین فیلم خارجی‌زبان شد و هم‌زمان، نامزد دریافت جایزهٔ اسکار بهترین فیلم‌نامهٔ غیراقتباسی برای این فیلم شد. او همچنین در سال ۲۰۱۲ برنده جایزهٔ بهترین فیلم خارجی گلدن گلوب به خاطر کارگردانی و نویسندگی فیلم جدایی نادر از سیمین شد. فرهادی در جشنوارهٔ فیلم کن ۲۰۱۶، جایزهٔ بهترین فیلم‌نامهٔ جشنوارهٔ فیلم کن را برای نگارش فیلم‌نامهٔ فیلم فروشنده دریافت کرد. همچنین در هشتاد و نهمین دورهٔ جوایز اسکار، فروشنده به نویسندگی و کارگردانی او توانست جایزهٔ اسکار بهترین فیلم خارجی‌زبان را کسب کند. او برای فیلم قهرمان توانست جایزهٔ بزرگ هیئت داوران را از جشنواره فیلم کن ۲۰۲۱ دریافت کند.

فرهادی برندهٔ سه جایزهٔ سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی جشنواره فیلم فجر در سال‌های ۱۳۸۴، ۱۳۸۷ و ۱۳۸۹ شده‌ است. خرس نقره‌ای جشنوارهٔ فیلم برلین به عنوان بهترین کارگردان برای فیلم درباره الی و خرس طلایی جشنوارهٔ فیلم برلین به خاطر فیلم جدایی نادر از سیمین از دیگر دستاوردهای اوست. او اولین فیلم‌ساز ایرانی است که توانسته این جایزه را به خود اختصاص دهد.

کتاب ترک‌ های روی دیوار هفت جستار خطوطی از آناتومی سینمای اصغر فرهادی را ترسیم می‌کند. جستارها در عین بررسی مضامین مشترک و تحلیل سیر تکاملی سینمای فرهادی به وجود تفاوت‌­های زیبایی­‌شناسی در نظام کارگردانی و تغییر نگرش این سینماگر نسبت به جامعه و پیچیدگی‌های آن نیز می‌پردازد. 

در بررسی کارنامهٔ یک کارگردان روش‌های مختلفی وجود دارد. یکی از روش‌ها، بررسی فیلم به فیلم است که منتقد هر اثر را جداگانه تحلیل و نقد می‌کند و روش دوم تحلیل موضوعی است که در واقع بر اساس مضامین مشترک، نقد بر نوعی نگاه تطبیقی‌مقایسه‌ای میان فیلم‌ها استوار می‌گردد؛ روشی بازیگوشانه‌تر که بر رفت‌وآمدها و سرک‌کشیدن‌های مداوم منتقد در میان تمام فیلم‌های کارگردان شکل می‌گیرد. در این شیوه، نقد می‌تواند به هر فیلمی آزادانه سرک بکشد و خود را به یک فیلم محدود نکند. در این روش، تم‌ها و نشانه‌های تصویری هستند که منتقد را به دنبال خود می‌کشانند. الگوها، شباهت‌ها و موتیف‌های تکرارشونده و تکرارپذیر راهنمای اصلی منتقدان‌اند. کتاب ترک های روی دیوار روشی میان این دو راه را برگزیده است. یعنی اساس کتاب استوار بر تحلیل فیلم به فیلم است و هر فیلم به یک فیلم اختصاص داده شده؛ اما هر هنگام که به تم‌ها، مفاهیم مشترک و یا عناصر مشابه در میزانسن آثار فرهادی رسیده برای حفظ انسجام موضوع، بسط نگاه تطبیقی و کشف اشتراک‌ها و افتراق‌ها به دیگر فیلم‌ها نیز اشاره شده است. این نگاه مقایسه‌ای فصل به فصل کم‌رنگ‌تر می‌شود؛ به طوری که در فصل پایانی به کمترین حد خود می‌رسد؛ چراکه بسیاری از این مفاهیم در فصل‌های پیشین تحلیل شده است.

خواندن کتاب ترک های روی دیوار را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به پژوهشگران حوزهٔ سینما و نقد فیلم و دوستداران آثار اصغر فرهادی پیشنهاد می‌کنیم.

درباره کیوان میرمحمدی

کیوان میرمحمدی متولد ۱۳۶۲، کارشناسی ارشد کارگردانی تئاتر از دانشکدهٔ هنرهای زیبا دانشگاه تهران و همچنین کارشناسی ادبیات نمایشی از دانشگاه آزاد اسلامی واحد تنکابن دارد.

آثار او از این قرار هستند:

نمایشنامهٔ «اسب آبنوس»، برندهٔ‏ جایزهٔ دوم نمایشنامه‌‏نویسی، نهمین جشنوارهٔ بین‌‏المللی تئاتر عروسکی دانشجویان، فروردین ۱۳۸۵

نویسندگی و کارگردانی نمایش میدانی «عید مردماست دیب گله داره»، اجرا شده در حیاط مرکزی دانشگاه تهران، اسفند ۱۳۸۸

نمایشنامهٔ «هفت»، اجرای عمومی در تئاتر شهر، سالن قشقایی، آذر ۱۳۸۹

نمایشنامهٔ «ما به هم دروغ نمی‏گیم»، نامزد جایزهٔ ویژهٔ اکبر رادی، سیزدهمین جشنوارهٔ بین‌‏المللی تئاتر دانشگاهی ایران، اردیبهشت ۱۳۸۹، برگزیدهٔ جایزهٔ بخش نمایشنامه‌‬نویسی افراز، بهمن ۱۳۸۹

نمایشنامهٔ «راز جم»، برندهٔ جایزهٔ ویژهٔ تماشاگران، نخستین مسابقهٔ نمایشنامه‌‏نویسی و نمایشنامه‏‌خوانی، دانشگاه آزاد اسلامی تنکابن

نمایشنامه‌های «دزدها به چه می اندیشند؟» و «کمد دیواری»

کتاب «جستاری در تراژدی یونان»، انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۹۳

مقالهٔ «آرش؛ چرخهٔ ناتمام زندگی دوباره»، مجلهٔ فردوسی

مقالهٔ «آیین اژدهاکشی؛ بازآفرینی مداوم زمان»، مجلهٔ فردوسی

مقالهٔ «وقتی همه خوابیم و رسم شهرزادکشی»، مجلهٔ فردوسی

مقالهٔ «پرومته، خلق یک معنا»، مجلهٔ صحنه

مقالهٔ «مکان و زمان در اسطوره اژدهاکشی»، مجلهٔ ثریا 

مقالهٔ «پای لنگ سرنوشت» (تحلیلی بر نمایشنامهٔ ادیپ شهریار)، مجلهٔ نمایش

مقالهٔ «خانه جایی برای ترک کردن است» (بررسی نمادهای خانه و سفر در آثار اصغر فرهادی) فصلنامهٔ نگاه نو

مقالهٔ «زمان‌‏شناسی نمایشنامه در انتظار گودو»، فصلنامهٔ تخصصی تئاتر

مقالهٔ «جستجوی جاودانه» (تحلیل اسطوره‌شناختی نمایشنامه عابرهوایی اثر اوژن یونسکو)، فصلنامه تخصصی تئاتر

مقالهٔ «بررسی حضور دیگران در آثار آرتور میلر» (با تکیه بر نمایشنامه‌های مرگ فروشنده و همه پسران من)، فصلنامهٔ تخصصی تئاتر

تبدیل اسطوره به درام (نقد نمایش بیژن و منیژه به کارگردانی محمود عزیزی)، مجله فردوسی

یادگار زریران (نقد نمایش یادگار زریران به کارگردانی قطب‌‏الدین صادقی)، مجلهٔ فردوسی

اگر انسان نبودم ماهی می‏‌شدم (نقد مجموعه داستان سیاهی چسبناک شب به نویسندگی محمود حسینی‌‏زاد و تهیهٔ مصاحبه)، روزنامهٔ همشهری

گفت‌وگو با محمدرضا گودرزی، داستان‌نویس و منتقد، روزنامهٔ همشهری

خورشیدی که خاموش نمی‌‏شود (نقد نمایش شهر شطرنجی به کارگردانی رضا حامدی‌‏خواه)، مجلهٔ  نمایش

بازیابی ایمان ازدست‏‌رفته (نقد نمایش سه روز ابدی به کارگردانی رهام مخدومی)، مجلهٔ نمایش

از آفرینش تا هبوط (نقدی بر اجراهای یاسر خاسب)، سایت ایران تئاتر

«خانه خالی زنان» نقد نمایش «وقتی بریدگی‌‬های خونبار از عصب می‬‌گذرد»، به کارگردانی رضا شاه‌بداغی، سایت کافه تئاتر

«رمئو و ژولیت هر دو مرده‌‏اند» نقد نمایش «در خواب به سراغم آمد»، به کارگردانی ندا هنگامی، سایت کافه تئاتر

«ما مردم آتن نیستیم» نقد نمایش «آپولوژی» به کارگردانی سعید شاپوری، سایت کافه تئاتر