کتاب نقش شهید بهشتی در تدوین قانون اساسی

کتاب الکترونیکی «نقش شهید بهشتی در تدوین قانون اساسی» نوشتهٔ سیدجواد ورعی در انتشارات روزنه چاپ شده است. شهید آیت‌الله دکتر بهشتی (ره) را به درستی از معماران جمهوری اسلامی شمرده‌اند، کسی که بیشترین نقش را در تدوین قانون اساسی و طراحی ساختار نظام سیاسی جدید ایران ایفا کرد. بی‌شک اعتماد رهبر فقید انقلاب اسلامی، حضرت امام خمینی (ره) به شهید بهشتی و جایگاه بی‌بدیل او در جمع شخصیت‌های مذهبی، سیاسی و اجتماعی موجب شد تا چنین نقشی را در ترسیم خط مشی آینده ایران ایفا نماید.

 او که هم مجتهدی زمان شناس بود، و هم سیاست مداری هوشیار، توانست در یکی از حساس‌ترین مقاطع تاریخ ایران، در سرنوشت کشور تأثیر بگذارد، اثری ماندگار، مثال زدنی و مایهٔ مباهات در دنیای سیاست. هر چه زمان می‌گذرد، خلأ وجود شهید بهشتی در سپهر اجتماعی و سیاسی ایران بیش از پیش احساس می‌شود.

 هنر شهید بهشتی این بود که توانست «جمهوریت» و «اسلامیت» را در قانون اساسی کنار هم بنشاند تا هم «حق تعیین سرنوشت مردم» نهادینه شده، و همهٔ امور کشور متکی بر آراء ملت باشد، و هم عقیده وایمان اکثریت جامعه به مکتب اهل بیت پیامبر (ص)، حرمت داشته باشد؛ نه کسی زمامداری جامعه را حق خویش بپندارد که می‌تواند آن را در خاندان خویش موروثی کند، و نه حق داشته باشد موازین دینی و قانونی را نادیده بگیرد. نه استبداد بار دیگر در این مرز و بوم جان بگیرد، و نه استعمار بتواند بر مقدرات این کشور چیره شود.

درباره کتاب نقش شهید بهشتی در تدوین قانون اساسی

مطالب کتاب در هفت فصل ساماندهی شده است. یک فصل به نقش شهید بهشتی در تمهید مقدمات تشکیل مجلس خبرگان قانون اساسی و تدوین قانون اساسی؛ و یک فصل به مدیریت مجلس خبرگان قانون اساسی و ویژگی‌های شخصیتی ایشان در این میدان اختصاص یافته، و فصول پنجگانه دیگر به بیان اندیشه و نظریات ایشان در باره محورهای اساسی قانون اساسی، به شرح ذیل:

فصل اول، به نقش تاریخی شهید بهشتی در شورای انقلاب که «بررسی اولیه پیش‌نویس قانون اساسی»، و «تصمیم‌گیری نسبت به چگونگی تدوین و تصویب قانون اساسی» از جمله وظایف این شورا بوده، و مباحث پیرامونی آن می‌پردازد.

فصل دوم، نقش شهید بهشتی در انتخابات مجلس خبرگان قانون اساسی و مدیریت ایشان بر این مجلس، و ویژگی‌های آن بزرگوار در این عرصه را تشریح می‌کند.:

فصل سوم، به بیان دیدگاه‌های شهید بهشتی در باره حقوق ملت در جمهوری اسلامی و نقش ایشان در تثبیت این اصول در قانون اساسی اختصاص دارد.

فصل چهارم، به دیدگاه‌های ایشان در موضوع رهبری، و قلمرو اختیارات وی در ساختار نظام سیاسی، و نسبت آن با حقوق ملت می‌پردازد.

فصل پنجم، دیدگاه‌های دکتر بهشتی را در بارهٔ شوراها و مجلس شورای اسلامی بازتاب می‌دهد.

فصل ششم، نقش ایشان در تأسیس نهاد شورای نگهبان، ماهیت و قلمرو اختیارات آن را نشان می‌دهد.

و فصل هفتم، نظرات ایشان را دربارهٔ دستگاه قضایی و استقلال آن در جمهوری اسلامی ترسیم می‌کند.

کتاب نقش شهید بهشتی در تدوین قانون اساسی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب به علاقه‌مندان به مطالعه در موضوع سیاست و قانون اساسی ایران پیشنهاد می‌شود. 

بخشی از کتاب نقش شهید بهشتی در تدوین قانون اساسی

تصویب تشکیل «مجلس خبرگان قانون اساسی»

درباره اقدام اول، با توجه به: اختلاف نظری که میان شخصیت‌های سیاسی و مذهبی در باره چگونگی تدوین و تصویب قانون اساسی بود، برخی معتقد به تشکیل مجلس مؤسسان بودند، مجلسی که امام خمینی، رهبر انقلاب اسلامی به منظور تدوین قانون اساسی جدید، بارها وعده تشکیل آن را داده بودند، اما به دنبال مشاهده توطئه‌های دشمنان داخلی و خارجی در جهت به شکست کشاندن انقلاب و جلوگیری از تثبیت جمهوری اسلامی و شکل گیری ساختار و نهادهای قانونی، از تشکیل آن چشم پوشی کرده و خواهان برگزاری همه پرسی قانون اساسی بودند. این گروه بر این باور بودند که نباید این ذهنیت در جامعه ایجاد شود که رهبر انقلاب بر خلاف وعده‌ای که به ملت داده، عمل می‌کند. افزون بر آن، رویه متعارف در کشورهای دیگر نیز برای تدوین قانون اساسی، تشکیل مجلس مؤسسان است که معمولا مرکّب از مجموع اعضای مجلس شورای ملی و مجلس سناست.

گروه دوم بر این اعتقاد بودند که حساسیت شرایط کشور و توطئه‌های دشمنان انقلاب، ایجاب می‌کند به منظور تعیین هر چه سریع‌تر ساختار جمهوری اسلامی، قانون اساسی تصویب شود. تشکیل مجلس مؤسسان با تعداد زیاد موجب تأخیر در تدوین قانون اساسی، و ادامه هرج و مرج اجتماعی و سامان نیافتن امور کشور و رسیدن دشمن به اهداف شوم اش خواهد بود. از این رو، پیشنهاد می‌کردند تا پیش‌نویسی که توسط تعدادی از حقوق‌دانان تهیه شده، برای دریافت نظرات و پیشنهادات مردم منتشر شود و پس از جمع آوری آنها، پیش‌نویس اصلاح شده و مستقیماً به رفراندم عمومی گذاشته، به تصویب مستقیم ملت برسد.