کتاب اقتصاد فرهنگ و رسانه فاضله فارابی

کتاب اقتصاد فرهنگ و رسانه‌ی فاضله‌ی فارابی نوشتهٔ نادیا مفتونی پژوهشگر و استاد دانشگاه دانشکده الهیات دانشگاه تهران به خوبی توانسته نشان دهد که می‌شود از بنیان‌های فلسفه اسلامی و از اندیشه فرهنگ و تمدن ایرانی، نظریه‌های اقتصادی کارآمد پردازش کرد. کتاب ۳ بخش اصلی با عناوین «مقدمات اقتصاد فرهنگی»، «باورهای عمومی و تاثیر آن‌ها در اقتصاد» و «رسانه فاضله، راهبرد اقتصاد فرهنگ» دارد که هرکدام از این‌بخش‌ها، ۲۰ فصل را شامل می‌شوند. در این اثر روابط میان اقتصاد با فرهنگ، اخلاق، مسائل انگیزشی، باورهای عمومی و همگانی، عقل، سودجویی، حمایت حکومت ها، رسانه، خیال، هنر، خلاقیت، سیاست، دین و… مورد واکاوی قرار گرفته و موضوع اقتصاد فرهنگ و رسانه فاضله فارابی از دو دیدگاه اختصاصی و عمومی مورد بحث قرار گرفته است، به این شکل که خواننده عادی می تواند بدون در نظر گرفتن بخش های تخصصی، دیگر قسمت ها را مطالعه کند و از آن چه که نگارنده سعی در انتقال آن دارد بهره ببرد. این کتاب در انتشارات سروش به چاپ رسیده است و می‌توانید آن را از طاقچه دریافت کنید.

درباره کتاب اقتصاد فرهنگ و رسانه فاضله فارابی

فصل نخست کتاب حاضر به مطالبی مقدماتی اختصاص یافته است که البته مقدماتی بودن به معنای عدم ضرورت نیست. در ضمن این مقدمات، در خصوص این باور که گاهی فرهنگ اولویت می یابد و گاهی اقتصاد به سرخط خبرها تبدیل می شود، طرح مسئله کرده ایم . سپس به جایگاه اقتصاد در حدیث نگاهی سریع انداخته ایم، چراکه فرهنگ مردم و کشور ما عمیقا تحت تأثیر آن است. در بخش های بعدی از بخش های بیست گانه فصل نخست، چند اصطلاح و مفهوم اساسی مورد نیاز را به بحث گذاشته ایم که شامل این موارد می شود: دو معنای اصطلاح اقتصاد، مزیت مطلق یا امتیاز مطلق، اصطلاح هزینه - فرصت، مزیت نسبی یا امتیاز قیاسی، کالا، عرضه، تقاضا، بازار، اقتصاد فرهنگ و اولویت آن. علاوه بر این ها، از سهم فارابی در اقتصاد و انقلاب کپرنیکی وی در اقتصاد هم سخن گفته ایم و برای روشن کردن این مطلب، بنا به ضرورت، ارتباط اخلاق با فرهنگ و همچنین ارتباط اخلاق با اقتصاد را بیان کرده ایم. در این مسیر توضیح اصطلاح اخلاق توصیفی و اخلاق هنجاری لازم آمده است. آنگاه اولویت های اخلاق فردی فارابی که از شگفتی های اوست، یعنی طلب مال، جاه، لذات و شهوات مطرح شده و در بخش بعدی، الگوی اقتصاد فرهنگ فارابی تبیین شده است. ارتباط مال، جاه، لذات و شهوات به عنوان عوامل انگیزشی نیز تشریح شده و جایگاه انگیزه های غیرمادی در پیشرفت اقتصادی هم مغفول نبوده است. پس از بحث پیرامون ساختار انگیزشی، به مثابه علت اقتصاد و همچنین معلول اقتصاد، در بخش بیستم مطالعه مورد پژوهانه درباره ساختار عوامل انگیزشی گزارش شده است .

درباره نادیا مفتونی‌زاده

نادیا مفتونی زاده ۲۴ دی ۱۳۴۴ در تهران، نمایش‌نامه‌نویس، نقاش، پژوهشگر فلسفه و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران است. او با رتبه دانشیار به تدریس در دانشکده الهیات و معارف اسلامی می‌پردازد. شهرت وی در زمینه علمی به دلیل احیای فلسفه هنر فارابی، تبیین فلسفه علم حکمای مسلمان و استخراج مباحثی جدید از حکمت اشراق شهاب الدین سهروردی است. وی به عنوان پژوهشگر پیشکسوت در دانشکده حقوق دانشگاه ییل فعالیت دارد.

کتاب اقتصاد فرهنگ و رسانه فاضله فارابی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب به کسانی که به علم اقتصاد و ارتباط آن با سایر حوزه‌ها مانند فلسفه، فرهنگ، هنر و ... علاقه دارند، پیشنهاد می‌شود.

بخشی از کتاب اقتصاد فرهنگ و رسانه فاضله فارابی

پیشرفت اجتماعات بشری یک شبه رخ نداده و در بستر زمان و همراه با ورشکست کردن ها و ورشکست شدن ها به دست آمده است. باورهای عمومی مربوط به این مسئله، خود موجب پیشرفت یا عقب افتادگی جوامع می شود. اینکه در فرهنگ جامعه ای نوآوری و ورشکست شدن فنون کهنه، فعالیتی نیکو و مثبت شمرده شود، با این باور که فنون و مشاغل قدیمی باید مورد حمایت و حفاظت دولت ها واقع شود، آثار کاملا متفاوتی بر اقتصاد و سایر ارکان جامعه به جای می گذارد.

برای تجسم بهتر آثار این دو گونه باور، نگاهی به پیرامون خود بیندازیم. معمولا هرگاه تحولی نوآورانه در مشاغل رخ می دهد، عده ای می گویند تا مدتی فناوری قبلی و قدیمی را مورد پشتیبانی و حمایت قرار دهیم. در دوران ما این تحولات بسیار سریع است و مکرر پیش می آید. به عنوان نمونه، به جای تاکسی تلفنی های قبلی، اسنپ و تپسی و مانند این ها رایج شد. یا مثلا در رایانه ها، سیستم های عامل یکی یکی منقرض شدند و جای خود را به سیستم عامل بعدی دادند. عکاس ها و عکاسی ها به سبب رواج دوربین ها و تلفن های همراه خسارت جدی دیدند و بسیاری از مغازه های مربوط به آن ها تعطیل شدند. هنگامی که فناوری دوربین های دیجیتال به ایران آمد، عکاسان آنالوگ در حال ورشکست شدن بودند و تجمع می کردند که دولت قانون تصویب کند و مردم را مجبور کند برای کارهای رسمی و اداری خود به عکاسان آنالوگ مراجعه کنند و عکس بگیرند. بعضی ناشران سنتی به دنبال رواج اینترنت و کتاب های دیجیتال و فناوری دیجیتال ورشکست شدند.

در هریک از این پدیده ها، عده ای که معمولا خودشان از ذینفعان و صاحبان همان مشاغل قبلی هستند می گویند باید از صاحبان مشاغل قدیمی حمایت شود؛ یعنی باید دولت ها و حکومت ها آن حرف و مشاغل را حفظ کنند و به وسیله اعطای یارانه و وام و تسهیلات به قدیمی ها و ایجاد موانع مختلف قانونی بر سر راه فناوری های جدید و گرفتن مالیات ها و بستن تعرفه های سنگین بر آن ها، به ادامه حیات مشاغل قدیم و سنتی کمک کنند.

سوالی که پیش می آید این است که تا چه زمانی باید فناوری قدیمی را حمایت و حفظ کنیم؟