کتاب سینمای صامت

کتاب سینمای صامت نوشته لیام اولیری و پل شرودر رودریگث است که با ترجمه مجید مصطفوی در انتشارات شوند منتشر شده است. این کتاب به معرفی بخش مهمی از تاریخ سینما یعنی دوران فیلم‌های صامت می‌پردازد. 

درباره کتاب سینمای صامت

امروزه اکثریت مردم آشنایی چندانی با فیلم‌های صامت ندارند. سینمادوستان به آرشیوهای ملی فیلم‌ها می‌پیوندند و اعضای انجمن‌های فیلم هنوز در اقلیت هستند. در زمان ما دیدن فیلم‌های صامت تنها از طریق نمایش آن‌ها از تلویزیون یا دستگاه‌های نمایش فیلم خانگی امکان‌پذیر است. اشخاص ناوارد ممکن است بر اساس کپی‌های دست‌دوم و نامرغوب که فاقد تازگی و برتری نسخه‌های اصلی هستند، نظرها و عقایدشان را بنا کنند، و این نسخه‌ها ممکن است قطعات یا نسخه‌های ناقصی باشند که از روی نسخه‌های خراش‌خورده یا تحریف‌شده کپی شده‌اند اما باید دانست دوران فیلم صامت یکی از خلاقه‌ترین، تجربی‌ترین و متنوع‌ترین دوران‌ها، و عصر خلاقیت و ابتکار بود. به خاطر تازگی و بداعت‌اش، زبانی خاصِ خود به وجود آورد، و چون فاقد صدا و تکلم بود به عملیات بصری تکیه داشت، و زیبایی فوق‌العاده و صراحت و گویایی آن هم به همین دلیل بود. این کتاب سعی دارد با دیدی وسیع به سینما صامت بپردازد.  

کتاب سینمای صامت، در دو بخش، سینمای صامت جهان را بررسی کرده است. بخش اول، ترجمهٔ کتاب سینمای صامت نوشتهٔ لیام اولیری، نویسنده و مورخ سینما و مستندساز ایرلندی و از اعضای پایه‌گذار انجمن فیلم ایرلند است که مروری کامل بر سینمای صامت و تحولات آن دارد. اما به این دلیلی که این کتاب صرفاً به سینمای امریکا و اروپا پرداخته و تنها اشاره‌های کوتاهی به سینمای آسیا کرده است، مترجم برای تکمیل اطلاعات مربوط به سینمای صامت، و جامع‌تر کردن مطالب آن، اطلاعاتی در مورد سینمای آسیا و امریکای لاتین به آن افزوده است.

بخش دوم، ترجمهٔ فصل اول کتاب تحلیلی و ارزشمند سینمای امریکای لاتین، یک تاریخ تطبیقی نوشتهٔ پل شرودر رودریگث، استاد دپارتمان زبان و فرهنگ جهانی دانشگاه ایلینویز شمال شرقی در ایالت میشیگان، با عنوان سینمای صامت سنتی است که به دوران صامت سینمای این قاره اختصاص دارد.

کتاب سینمای صامت، با دیدی تازه به تولد سینما و آثار بزرگ و برجستهٔ کارگردانان خلاق و مستعد، و همچنین کشف و پیدایش نخستین ستاره‌های سینما می‌پردازد. در این کتاب به سینمای امریکا، به خاطر گسترش بیشتر آن، اهمیت زیادتری داده است، اما از ستایش فیلمسازان سایر کشورها، نظیر انگلستان، فرانسه، آلمان، ایتالیا، اسکاندیناوی و روسیه/شوروی، و معرفی آثار برجسته و مشهور آنان نیز کوتاهی نکرده است.

خواندن کتاب سینمای صامت را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به تمام علاقه‌مندان به سینما پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب سینمای صامت

در آن زمان برای ساختن این فیلم‌های ابتدایی ضرورتی احساس می‌شد. زیرا بسیاری از پیشروان سینما بیم آن داشتند که تازگی و بداعت نمایش فیلم‌ها روی پردهٔ سینما به‌زودی از بین برود، و سعی می‌کردند تا زمانی که تنور داغ است حداکثر استفادهٔ مادی را از آن ببرند. زمانی که مرد جوانی به نام ژرژ ملی‌یس، که تئاتر «روبر هودن» را اداره می‌کرد، در گفت‌وگویی با یکی از برادران لومی‌یر دلبستگی خود را به فیلمسازی ابراز داشت، جوابی نومیدکننده از او شنید: «جوان، اختراع من فروشی نیست، و فقط می‌تواند زندگی تو را نابود کند. البته ممکن است تا مدتی به‌عنوان یک کنجکاوی علمی بشود از آن بهره‌برداری کرد، اما مطمئناً هیچ آیندهٔ تجاری برای آن متصور نیست». اما ژرژ ملی‌یس توجهی نکرد و برعقیدهٔ خود پابرجا ماند. او با همکاری رابرت پل در تئاتر خود دست به تهیه و نمایش فیلم زد و در ماه می ۱۸۹۷ اولین استودیوی خود را در مونتروی ساخت. شاید ملی‌یس نشان‌دهندهٔ نیاز این صنعت جدید بود، زیرا او با خلاقیت و قدرت تخیل و ابتکار خود این صنعت تازه‌پاگرفته را پیش برد، و نمونه‌های شگفت‌آوری به وجود آورد که شبیه آن تا پیش از آن هرگز دیده نشده بود. او خیلی زود تمام حیله‌های سینمایی را کشف کرد، تا بدین وسیله جهت بیان مقاصد هنری خویش زمان و مکان را درهم تلفیق کند. 

دوربین فیلمبرداری در دست او یک وسیلهٔ جادویی بود. روی پرده، بازیگران ظاهر شده و در یک لحظه ناپدید می‌شدند، تغییر شکل‌های عجیب و غریب به وقوع می‌پیوست، مردم به کرهٔ ماه، قطب شمال، اعماق دریاها و هر جایی که قوهٔ تخیل ملی‌یس اجازه می‌داد، سفر می‌کردند. این آثار نخستین فیلم‌های بزرگ تخیلی و فانتزی سینما بودند - فیلم‌هایی چون مسافرخانهٔ افسون‌شده (۱۸۹۷)، برهمن و پروانه (۱۹۰۱)، سفر از میان غیرممکن (۱۹۰۴)، حباب‌های سوپ (۱۹۰۶)، فتح قطب (۱۹۱۲) و صدها فیلم دیگر که نسل‌های گذشته از آن‌ها لذت می‌بردند، و هنوز هم بداعت و ویژگی خلاقهٔ خود را حفظ کرده‌اند. ملی‌یس که آثار تاریخی و مستندی همچون قضیهٔ دریفوس (۱۸۹۹) و تاجگذاری ادوارد هفتم (۱۹۰۲) را نیز ساخته، اولین کارگردان سینما بود. زیرا او برنامه‌ریزی می‌کرد، طراحی منظره‌ها و آرایش صحنه‌ها و وقایع را انجام می‌داد و کلیهٔ عملیات را در استودیوی خویش کارگردانی می‌کرد.