کتاب روئین پاکباز در حرفه؛ هنرمند

کتاب روئین پاکباز در حرفه؛ هنرمند، مجموعه مقالاتی است که به قلم روئین پاکباز، نقاش مشهور ایرانی، یا درباره او نوشته شده‌اند. 

درباره کتاب روئین پاکباز در حرفه؛ هنرمند

روئین پاکباز در سال ۱۳۱۸ در تهران متولد شد. او، تاریخ‌نگار هنر، منتقد و نقاش نوگرای ایرانی است. 

او در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران در رشته نقاشی تحصیل کرد و در سال ۱۳۴۷ از آنجا فارغ‌التحصیل شد. برای کارشناسی ارشد رشته زیباشناسی را انتخاب کرد و آن‌ را در دانشگاه پاریس در سال ۱۳۵۶ به اتمام رساند. دانشگاه پاریس یکی از مشهورترین دانشگاه‌های فرانسه و جز اولین دانشگاه‌هایی بود که در اروپا تاسیس شده بود. او با پروانه اعتمادی، که نقاش است ازدواج کرده است. 

از روئین پاکباز نوشته‌ها، مقالات و کتاب‌های بسیاری منتشر شده است. اما مهم‌ترین‌ها را می‌توان اثر پژوهشی او «دائرةالمعارف هنر» در سه جلد و «نقاشی ایران از دیرباز تا امروز» دانست. از جمله فعالیت‌های مهم او می‌توان به نقشی که در تبدیل رشته تاریخ هنر به یک زمینه علمی و دانشگاهی در ایران ایفا کرد، اشاره کرد. 

او بارها در نمایشگاه‌های انفرادی و دسته‌جمعی شرکت کرد و در تالار قندریز نیز نمایشگاه برگزار کرد. تالار قندریز یا تالار ایران گالری‌ غیردولتی بود که در تیرماه سال ۱۳۴۳ در خیابان انقلاب و به همت دانشجویان دانشکده‌های هنرهای زیبای دانشگاه تهران و دانشکده هنرهای تزئینی (دانشگاه هنر) تأسیس شد. مرتضی ممیز، منصور قندریز، روئین پاکباز و فرشید مثقالی از جمله موسسان این گالری بودند که البته در سال پنجاه و هفت تعطیل شد. 

کتاب روئین پاکباز در حرفه؛ هنرمند مجموعه مقالاتی دارد که یا به قلم خود نوشته شده‌اند و یا هنرمندان دیگر درباره او نوشته‌اند. این کتاب به درک ما از شخصیت، فعالیت‌ها و دیدگاه‌ها او کمک می‌کند.

کتاب روئین پاکباز در حرفه؛ هنرمند را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم 

روئین پاکباز در حرفه؛ هنرمند اثری جذاب برای تمام کسانی است که دوست دارد با زندگی و فعالیت‌های این هنرمند آشنا شوند. 

بخشی از کتاب روئین پاکباز در حرفه؛ هنرمند

در کتاب «در جست‌وجوی زبان نو»، پاکباز با نقاشی مدرنی مواجه است که حالا دیگر جایی در تاریخ برای خود باز کرده و تثبیت شده است و نویسنده چنانکه خود هم در مقدمه به اختصار اشاره میکند بیشتر در مقام توصیف و تبیین این جریانات و جنبش‌هاست تا نقد و تغییر آنها. در این کتاب تقریبا از نقدهای تند و تیز مقالات و نوشته‌های او در سالهای پیشین، اثری نیست. شاید بتوان این تغییر گرایش از موضع نقد و تغییر به توصیف و پذیرش را نوعی کناره‌گیری از چپ‌روی هم محسوب کرد. به خاطر بیاورید ایده مارکس را که تاکنون فیلسوفان در پی توصیف جهان بوده‌اند و از این پس در پی تغییر آن. به عنوان مثال در مورد امپرسیونیستها در مقایسه با کتاب سال ۵۱ پاکباز از کنار فقدان موضع انتقادی این جنبش نسبت به ارزشهای جامعه بورژوازی تنها با اشاره به این نکته که »هیچگاه پیش از این هنر شاهد چنین تصدیق صمیمانه و شادمانه پدیده‌های جهان...» نبوده است، میگذرد. 

اما در عین حال پاکباز بسیاری از ایده‌های کلی دوره‌های پیشین را همچنان دنبال میکند؛ در اولین جملات «در جست‌وجوی زبان نو» نویسنده بر «دانش»ی که لازمه شناخت هنر نوین است تأکید میکند و بیان میکند که در پی نشان دادن روند شکل‌گیری زبان نقاشی نوین در متن تحولات فرهنگی اجتماعی، عصر جدید است. و در «سرسخن» کتاب میگوید: «هنر و جامعه به هم نیاز دارند هر چند که این نیاز متقابل همواره به صورت پذیرش متقابل جلوه نمیکند.» در همین چند جمله شروع کتاب نقاط تأکید پاکباز بر «دانش»، «زبان نقاشی نوین»، «تحولات فرهنگی اجتماعی» و «جامعه» عیان میشود و در پاراگراف اول مینویسد: 

«جامعه اروپایی مناسباتی را پذیرفته است که در آن همه‌چیز و حتی خود انسان وسیله‌ای برای تولید مادی تلقی میشود و از سوی دیگر هنرمند با تکیه بر هنرش میکوشد تا ارزش انسانی را به هستی انسان بازگرداند. جامعه دست رد به سینه هنرمند میزند، و هنرمند به خواست‌های جامعه پشت میکند. این جدایی... به صورت کشمکش میان نوگرایی و سنت‌گرایی منعکس میشود.» در این قضاوت تأثیر تقابل تجددخواهی روشنفکران ایرانی با نظام‌های سنت‌گرای جامعه آشکار است...