کتاب تاریخ تفکر مدیریت

کتاب تاریخ تفکر مدیریت نوشته‌ مورگن ویتزل است که با ترجمه و اقتباس دکتر علی‌اکبر فرهنگی و با همکاری بهاره ثاقب و مهران ابراهیمی‌نژاد منتشر شده است.

 درباره کتاب تاریخ تفکر مدیریت 

 این کتاب با این ایده آغاز می‌شودکه مدیریت یکی از عناصر تمدن است و تفکرات تمدن‌سازان نخستین را در بین‌النهرین، ایران؛ مصر، هند، چین، یونان و روم بررسی می‌کند. بعد به عصر توسعه‌ی تجاری می‌پردازد که از حوالی قرن‌های ششم تا هشتم میلادی تا به امروز ادامه دارد و قبل از پرداختن به اروپای غربی به خاورمیانه می‌پردازد. اینجا ایده‌های تجاری و مدیریتی تا حد زیادی در ایده‌های گسترده‌تر اجتماعی و کاربرد آنها نهفته‌اند ولی به مطالعات مدیریتی در جهان اسلام و بخش‌هایی از اروپای قرون وسطا مثل ایتالیا و انگلستان نگاهی اجمالی دارد که برای اولین‌بار به مدیریت به مثابه‌ی مدیریت پرداخته‌اند.

کتاب حاضر از پیش فرض‌هایی آغاز می‌شود که مطرح شدند، یعنی روال «تفکر درباره مدیریت» از زمان آغاز تمدن بشری به اشکال مختلف وجود داشته است. از آنجا نویسنده به چگونگی و چرایی تکامل و توسعه تفکر مدیریت پرداخته‌ و رویکردی رخدادنگارانه را به همراه عناصر محتوایی در پیش گرفته‌ است. سبک نگارش روایت‌گونه است و از گفته تئودور لویت پیروی کرده‌ که می‌گوید: «آثار ساده و صریح بهتر از تبیین به شدت منطقی و شکنجه‌آور است.»

تاریخ تفکر مدیریت شامل سیزده فصل است که عناوین آن عبارتست از: مقدمه، تفکر مدیریت کهن، تفکر مدیریت در عصر تجارت، تفکر مدیریت در عصر روشنگری، مدیریت علمی، تفکر مدیریت اروپایی، تفکر مدیریت و روابط انسانی، رشد مکاتب مدیریت، از مدیریت علمی تا علم مدیریت، عصر رهبران مدیریت، تفکر مدیریت آسیایی، تفکر مدیریت در قرن بیست و یکم و نتیجه گیری. 

 خواندن کتاب تاریخ تفکر مدیریت را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

خواندن این اثر را به دانشجویان رشته‌ مدیریت و سایر علاقه‌مندان به این حوزه، پیشنهاد می‌کنیم.

 بخشی از کتاب تاریخ تفکر مدیریت

به جنبش فکری و فرهنگیِ اروپا در طول قرن‌های هفدهم و هجدهم، «روشنگری» گفته می‌شود. آن دوران، زمان کنجکاوی فکری و پیشرفت علمی بود. این واژه در اغلب مواقع با بی‌مبالاتی استفاده می‌شود، این‌گونه مطرح شده که جامعهٔ اروپایی پیش از روشنگری در تاریکی به‌سر می‌برده؛ قطعاً این‌گونه نبوده است و ریشهٔ تفکر روشنگری را می‌توان در قرون‌وسطا هم پیدا کرد.

کنجکاویِ فکری در طول انقلاب فرانسه و پس از آن متوقف نشد؛ در حالی که بیشتر مورخان، انقلاب فرانسه را نقطهٔ پایان دوران روشنگری دانسته‌اند. در واقع، این انقلابِ علمی در قرن نوزدهم، محصول مستقیم دوران روشنگری بود. با توجه به عنوان این فصل، دوران گسترده‌ای را بررسی کرده‌ایم که مشخصهٔ این اثر انتقادی است و تنها روشنگری را در بر نمی‌گیرد.

برای امانوئل کانت (۱۷۲۴ - ۱۸۰۴ میلادی) فیلسوف آلمانی که یکی از متفکران پیشرو در آن دوران بود، روح روشنگری در عبارتی یگانه خلاصه می‌شد: «جرئت دانستن!»۶۲۰ روشنگری پذیرای دانش، به‌ویژه دانش جدید بود. یکی از نکات اصلی روشنگری این بود که از هرچیزی، از جمله کلیسا، پادشاه، مدیریت، اصول پیشین، دانش علمی و روابط درون جامعه می‌توان انتقاد کرد.

رنه دکارت (۱۵۹۶ - ۱۶۵۰ میلادی) با عبارت معروفش، «می‌اندیشم پس هستم»،۶۲۱ به مقوله‌ها جان می‌داد. این اعتقاد که ذهن منطقی در حوزهٔ مالکیت فکری یکی از ویژگی‌های تبیین‌کننده انسانیت است، از سوی دیوید هیوم (۱۷۱۱ - ۱۷۷۶ میلادی)، به‌ویژه در کتاب تحقیق دربارهٔ فهم بشری و از سوی کانت در کتاب نقد عقل محض مطرح شده بود. بنا بر این اعتقاد، مردم وظیفه دارند از ذهنشان استفاده کنند و به‌دنبال حقیقت و یادگیری بروند.

افزون بر روشنگری، عقاید عرفانی چین، هندوستان، میترائیسم ایرانی و تصوف اسلامی هم وجود داشتند که برخی از پدیده‌ها را رمزآلود می‌دانستند؛ به‌طوری که دانستنی هستند، ولی تبیین‌شدنی نیستند. روشنگری از رمزوراز تنفر داشت و حتی هنگامی که فیلسوفان و اقتصاددانان روشنگری، مثل کوئسنی و مونتسکیو به مطالعه عرفان پرداختند، در پیِ تبیین آن بود.