کتاب جامع اللغات

کتاب جامع اللغات نوشته نیازی حجازی است. کتاب جامع اللغات را انتشارات میراث مکتوب به همت افسانه شیفته‌فر گرداوری کرده است. 

مؤسسه پژوهشی میراث مكتوب در سال ۱۳۷۲ به قصد حمایت از كوشش‌های محققان و مصححان و احیا و انتشار مهمترین آثار مكتوب فرهنگ و تمدن اسلامی و ایرانی با نام «دفتر نشر میراث مكتوب» و با كمك وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تأسیس شد. پس از یک دهه فعالیت، مؤسسه نخست به «مركز نشر میراث مكتوب» و سپس در سال ۱۳۸۴ با دریافت مجوز چهار گروه پژوهشی از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، به «مؤسسه پژوهشی میراث مكتوب» تغییر نام داد و علاوه بر كار نشر به كار پژوهشی نیز رو آورد.

فعالیت‌های موسسه میراث مکتوب بر تصحیح نسخه‌های خطی فارسی و عربی و تحقیق در متون، پژوهش‌های متن شناسی، نسخه‌شناسی و فهرست‌نویسی، میراث‌های مشترک ایران و حوزه ایران فرهنگی، و تاریخ علم متمركز است.

میراث مكتوب آثار خود را در چند عنوان اصلی و بر اساس موضوع منتشر می‌كند. در حوزه متون كهن، منشورات مؤسسه به ۱۶ موضوع اصلی تقسیم می‌شود، از جمله زبان و ادبیات فارسی، علوم و معارف اسلامی، علوم و فنون، تاریخ و جغرافیا، متن‌شناسی، فهرست نسخه‌های خطی، نسخه‌برگردان، رسائل، ارج نامه‌ها، همایش ها و نكوداشت ها و ....

بخش اصلی این آثار به متون فارسی اختصاص دارد. بسیاری از این متون كه در سلسله‌ای غیر از زبان و ادبیات فارسی نیز منتشر شده اند، به عنوان یک متن كهن فارسی نیز دارای اهمیت بسیارند.

جدای از این آثار، میراث مكتوب مجموعه‌ای با عنوان «كارنامۀ دانشوران اسلام و ایران» به چاپ می‌رساند. در این مجموعه متون كهن به قصد استفادۀ جوانان یا كسانی كه دانش استفاده از اصل متون كهن را ندارند، تلخیص، ساده‌نویسی و بازنویسی می‌شود.

میراث مكتوب همچنین سه نشریه منتشر می‌كند:

«آینه میراث» كه دوفصلنامه است و هر شش ماه یک‌بار منتشر می‌شود و «ویژه کتابشناسی، نقد کتاب و اطلاع رسانی در حوزۀ متون» است. «گزارش میراث» كه فصلنامه است و به پژوهش‌های «حوزۀ نقد و تصحیح متون نسخه شناسی و ایران شناسی» اختصاص دارد و میراث علمی ایران و اسلام که دوفصلنامه است و به «تاریخ علوم و فناوری دورۀ اسلامی» اختصاص دارد

افزون بر این، موسسه میراث مكتوب تا کنون نشست‌های نقد و بررسی متعددی دربارۀ مباحث متن پژوهی و متون كهنِ منتشر شده در مؤسسه با حضور استادان و صاحب نظران برگزار كرده است. همچنین همایش‌هایی را در حوزه ‌های مختلف ادبی و فرهنگی و پژوهشی برگزار یا در برگزاری آنها مشارکت كرده است.

درباره کتاب جامع اللغات

فرهنگ منظوم جامع‌اللّغات را ادیبی به نام نیازی حجازی(یا نیازی بخاری) در نیمه دوم قرن دهم هجری تألیف کرده است. این فرهنگ حدوداً شامل ۱۶۰۰ لغت فارسی و عربی و غیره است که در ۱۶۲ قطعه و ۶۱۱ بیت، در هشت بحر عروضی، سروده شده است. با توجّه به آنکه تعداد اندکی از این‌گونه فرهنگهای منظوم کهن شناسایی و نشر شده و جامع‌اللّغات نیز در سده ده تألیف شده و یکی از منابع فرهنگهای معروفی مانند جهانگیری و مجمع‌الفرس بوده و نسخه منحصر بفردی از آن موجود است، حائز اهمّیّت است.

یکی از این ویژگی‌های لغوی جامع‌اللّغات آن است که مؤلّف در تعریف بعضی از لغات، کلمات و ترکیباتی را می‌آورد که نشان‌دهنده زبان طبیعی منطقه و زمان او بوده است. شرفنامه مَنیَری(یا فرهنگ ابراهیمی) و صحاح‌الفرس از منابع نیازی در تألیف جامع‌اللّغات است. از جامع‌اللّغات دست‌نویس منحصر به فردی در کتابخانه مدرسه عالی سپهسالار موجود است. چاپ فرهنگ حاضر نیز بر اساس تصحیح این دست‌نویس ارائه شده است.

خواندن کتاب جامع اللغات را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به تمام علاقه‌مندان به ادبیات فارسی پیشنهاد می‌کنیم.