کتاب منظومه‌ی فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای؛ جلد اول

کتاب حاضر جلد اول از مجموعه منظومه‌ی فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای اثر عبدالحسین خسروپناه است که در سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی به چاپ رسیده است. منظومه فکری عبارت از مجموعه نظام‌مند و متشکل از اجزا و عناصر مرتبط و هدفمند با محوریت هسته مرکزی در عرصه نظام بینشی و ارزشی و کنشی است.

 درباره کتاب منظومه‌ی فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای؛ جلد اول

این اثر در صدد است تا با مطالعه مجموعه مکتوبات، منشورات، بیانیه‌ها و سخنرانی‌های مقام معظم رهبری، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، هندسه و منظومه فکری معرفتی ایشان را به نگارش در آورد. 

کتاب در قالب مجموعه مقالات و تحت اشراف و مدیریت علمی جناب حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر عبدالحسین خسروپناه در این حوزه ارائه می‌گردد.

منظومه فکری حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای، در قالب نظریه نظام‌های بینشی (جهان‌بینی)، ارزشی و رفتاری، و کنشی (نظام‌های اجتماعی و اهداف اجتماعی) تدوین شده است. برخی از پرسش‌های این تحقیق عبارت است از: نظام فکری مطلوب نزد رهبر معظم انقلاب در عرصه بینش، ارزش و کنش چیست؟ اصول راهبری رسیدن به این نظام چیست؟ نهادهای مرتبط با نظام‌های بینشی، ارزشی و کنشی برای تحقق نظام جامعه مطلوب دارای چه وظایف اساسی هستند؟

این تحقیق نشان می‌دهد که منظومه فکری رهبر معظم انقلاب، بیانگر گفتمان و جریان فکری- فرهنگی ویژه‌ای است که هم ادامه‌دهنده گفتمان فکری علمای گذشته، همچون شیخ مفید، شیخ طوسی، خواجه نصیر، صاحب جواهر، سید عبدالحسین لاری و دیگران است و هم استمرار بخش گفتمان امام خمینی (ره) است و هم با رویکرد اجتهادی به مسائل معاصر می‌پردازد و از جریان‌ها و گفتمان‌های معاصری همچون: جریان سنتی بی‌توجه به دغدغه‌های انسان معاصر، جریان روشنفکری غرب‌زده و شرق‌زده، جریان روشنفکری دینی التقاطی، جریان تجددستیزی و سنت‌گرایی، و جریان اخباری نوین و ضد عقلانی، متمایز است.

 خواندن کتاب منظومه‌ی فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای؛ جلد اول را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

 همه علاقه‌مندان به اندیشه‌های رهبر انقلاب اسلامی و پزوهشگران حوزه علوم سیاسی و اجتماعی مخاطبان این کتاب‌اند.

بخشی از کتاب منظومه‌ی فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای؛ جلد اول

چرا فرهنگ مهم است؟ این پرسشی اساسی است. اثر فرهنگ بر زندگی انسان از لحظه تولد و حتی زودتر آغاز می‌شود. روابط والدین با هم در زمینه‌ای از سنن و آداب شکل می‌گیرد. در هر فرهنگی محبت والدین به کودک شکل خاص و حدود تعریف شده دارد. نسبت جنسیت کودک و رفتار با او و تربیت او در هر فرهنگی به گونه خاص تعریف شده است. کنش و واکنش همه گروه‌هایی که در جامعه‌پذیری کودک تأثیر دارند، مانند خانوده و معلمان و مربیان، در چارچوب فرهنگ شکل می‌گیرد. اما این نکته هنوز اهمیت اساسی فرهنگ را نشان نمی‌دهد. فرهنگ شامل مقولاتی از حیات اجتماعی می‌شود که بالاترین تأثیر را در تعیین سرنوشت دارند. برای نمونه مذهب، جهان‌بینی، زاویه نگاه به زندگی و تعریف رستگاری از دنیا یا در دنیا جایگاهی اساسی در فرهنگ دارند. علاوه بر این، مفاهیم اساسی حیات انسانی، چون مدینه فاضله، عدالت، ثروت، سود، رفاه، فرصت، عقلانیت و مانند اینها و نیز ارزش کار، تحصیل، اعتماد به افراد، نوآوری و مانند اینها در چارچوب‌های فرهنگی تعریف می‌شوند.

اما اهمیت شناخت فرهنگ از جهتی دیگر نیز مهم است. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، دوران حاضر را یک پیچ عظیم و خطرناک تاریخی توصیف می‌کند که تنها مربوط به تاریخ ایران نیست؛ بلکه مربوط به تاریخ امت اسلامی است. آنچه در این پیچ خطرناک باید تغییر کند، فرهنگ امت اسلامی‌است. امت اسلامی قرن‌هاست که با گرفتاری در چنگ حکام و زمامداران فاسد و دیکتاتور، دچار رکود شده و از کاروان تمدن عقب‌مانده و تحقیر شده است. گذر از این پیچ تاریخی، اگرچه ظاهری سیاسی دارد و با قیام‌های مردمی علیه حاکمان طاغوت شکل می‌گیرد؛ اما ماهیتی فرهنگی دارد. رهبر انقلاب تأکید خود را در مورد اهتمام به ارتقاء فرهنگ جامعه و داشتن دغدغه در مورد اوضاع فرهنگی کشور، ناشی از دیدگاه اسلام در مورد مقوله فرهنگ و تأثیر تعیین‌کننده مسائل فرهنگی در حال و آینده جامعه می‌شمارد. ایشان بر آن است که اگر ایمان و عقاید اسلامی با خلقیات ملّی، نظیر عزم و اراده، غرور ملی، احساس توانایی، انضباط، نشاط، همکاری و مشارکت و نظایر آنها همراه شود؛ راه رسیدن به آرمان‌ها و اهداف انقلاب و ملت را هموار می‌سازد و فرهنگ از این زاویه نیز اهمیتی مضاعف می‌یابد