کتاب فیلسوفان در خیابان؛ زندگی بررسی‌شده

در کتاب «فیلسوفان در خیابان، زندگی بررسی شده» آسترا تایلر با متفکران معاصر حوزه فلسفه گفت‌وگو کرده است. کورنل وست، اسلاوی ژیژک، آویتل رونل، پیتر سینگر، قوام آنتونی آپیا، مارتا نوسباوم، مایکل هارت، جودیت باتلر و سانائورا تایلر. «فیلسوفان در خیابان» در واقع عنوان فیلم مستندی است که آسترا تایلر در سال ۲۰۰۸ با کمک این هشت فیلسوف ساخت و پس از این که فیلم مورد توجه و تحسین منتقدان قرارگرفت، تایلر تصمیم گرفت گفت‌وگوها و پرسه‌هایش با این فیلسوفان را در قالب کتاب منتشر کند. زندگی بررسی‌شده اشاره به سخن مشهور سقراط دارد. بیش از ۲۵۰۰ سال قبل، سقراط در «خیابان‌ها» ی شهر آتن پرسه می‌زد و با مردم گفتگوهای فلسفی می‌کرد. او می‌گفت: «زندگی بررسی‌نشده ارزش زیستن ندارد.» پیش از او کیهان‌شناسی اهمیت بیشتری برای فلاسفه داشت از جمله برای تالس، نخستین فیلسوف یونان باستان، که وقتی داشت ستارگان را تماشا می‌کرد در چاه افتاد. اما به قول سیسرون، سقراط فلسفه را «از آسمان‌ها به زمین آورد.» اما دو هزار و پانصد سال بعد، بعضی از فیلسوفان از جمله هایدگر حتی از پایان فلسفه سخن گفتند. دورانت در کتابِ خواندنی دعوت به فلسفه۱روی همین مسئله انگشت می‌گذارد و می‌کوشد از اهمیت و ضرورت فلسفه در دوران معاصر دفاع کند. او معتقد است ما اکنون بیشتر از هر زمان دیگری به حکمت فلسفی نیاز داریم. دورانی که به قول ارنست کاسیرر فیلسوف معاصر آلمانی، بیش از تمام طول تاریخ، اطلاعات داریم اما شناخت ما از انسان اندک است. آسترا تایلر هم سخنش را با این عبارت شروع می‌کند: «آیا فیلسوفان مرده‌اند؟» او معتقد است فلسفه و فیلسوفان روزگاری در بطن جامعه بودند و با مسائل زنده و اجتماعی سروکار داشتند و به‌اصطلاح در «خیابان» بودند اما فلسفه رفته‌رفته جنبهٔ فنی غلیظ پیدا کرد و راهی کلاس‌های دانشگاه و خانه‌ها شد. و به این ترتیب، دیوارها جای خیابان را گرفتند. او می‌نویسد: تخصصی شدن حوزهٔ فلسفه و باریک شدن زبان آن هم به این وضع دامن زده است. پس نباید مردم را سرزنش کرد که بحث‌های دانشگاهی متداول را کمی رمزآمیز و شاید به‌کلی غیرقابل فهم، بیابند. درنتیجه، مردم، که روزگاری ممکن بود برای تسلی خاطر به فلسفه روی بیاورند، حالا به خودیاری نظر می‌کنند، و چون بخواهند عالم و آدم را بشناسند، نگاه می‌کنند که علم چه می‌گوید. به دید او، تکنولوژی‌های ارتباطی هم ما را در خلسه‌های «اتصال‌پذیری» فراگیر و بی‌وقفه فرو می‌برند، که حال و حوصله‌ای برای تأملات و گفتگوهای بی‌نظیری که فلسفه ما را به آن‌ها می‌خواند، باقی نمی‌گذارد. «فیلسوفان در خیابان، زندگی بررسی‌شده»، نمونهٔ خوبی از تأملات و گفتگوهای فلسفی در زندگی روزمره است.