کتاب جابه‌جایی دو انقلاب؛ چرخش‌های امر دینی در جامعه‌ی ایرانی

«جابه جایی دو انقلاب؛ چرخش‌های امر دینی در جامعه ایرانی» نوشته مهدی نجف‌زاده به یک پرسش ساده در زمینه جامعه‌شناسی تاریخی ایران پاسخ داده است. چرا در جامعه سنتی و عقب‌مانده ایرانی دوره قاجاریه، انقلابی مدرن و در جامعه نوشدهٔ ایرانی دوره پهلوی، انقلابی مذهبی رخ داد؟ مگر نه این است که با تغییر فرماسیون‌های اجتماعی از سمت جامعه دهقانی به شیوه تولید سرمایه‌داری نقش مذهب کم‌رنگ می‌شود؟ نجف‌زاده در این کتاب تلقی خود از رابطه دین و جامعه را نشان داده و پس از آن به مباحث نظری در چیستی دولت و جامعه پرداخته، و از فصل سوم شروع به کندوکاو آن هم از دوره صفویه برای پاسخ دادن به سوال‌های خود درباره انقلاب‌های رخ داده کرده است. او از چهارچوب تحلیلی جامعه شبکه‌ای میگدال استفاده کرده تا پایدار ماندن قدرت اجتماعی علما را به‌رغم تغییرات بنیادین در شیوه زیست ایرانیان توضیح دهد. در این کتاب علاوه بر روایت‌های اجتماعی، گذرگاه‌های فرهنگی به تعبیر استعاری استاندال را نیز در پی‌جویی پرسش خود طی کرده است. عبور از لایه‌های قدرت، طبقه، منازعه و مذاکره طبقاتی در لابه‌لای آثار فرهنگی و ادبی ازجمله این گذرگاه‌های فرهنگی است. مطالعه این کتاب برای علاقه‌مندان به مباحث تخصصی جامعه‌شناسی تاریخی مفید است.