کتاب سگ های پوشالی

کتاب سگ های پوشالی (Straw dogs) نوشته جان گری، ترجمه پیمان خاکسار و اثری فلسفی و انتقادی است که نشر چشمه آن را در سال ۱۴۰۳ منتشر کرده است. این کتاب ریشه‌ها و پیامدهای انسان‌محوری و اومانیسم در تمدن غرب را بررسی کرده است. جان گری، فیلسوف و نویسنده‌ی انگلیسی، در این اثر با نگاهی موشکافانه و گاه بی‌رحمانه، باورهای رایج درباره‌ی برتری انسان نسبت به سایر موجودات و ایده‌ی پیشرفت را به چالش کشیده است. او با بهره‌گیری از فلسفه، زیست‌شناسی، تاریخ، ادبیات و اسطوره، تصویری چندلایه و گاه متناقض از جایگاه انسان در جهان ارائه داده است. پیام اصلی کتاب، دعوت به فروتنی و بازنگری در باورهای انسان‌محورانه است. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب سگ های پوشالی اثر جان گری

کتاب سگ‌های پوشالی (تأملاتی درباره‌ی انسان‌ها و سایر حیوانات) به قلم جان گری، با نگاهی انتقادی و فلسفی به باورهای بنیادین تمدن غرب درباره‌ی انسان و جایگاه او در جهان پرداخته است. جان گری اومانیسم را به‌عنوان دینی سکولار معرفی و ریشه‌های آن را در مسیحیت جست‌وجو کرده است. او معتقد است باور به برتری انسان نسبت به سایر موجودات، نه‌تنها توهمی خطرناک است، بلکه عامل اصلی تخریب محیط‌زیست و بحران‌های اخلاقی و سیاسی معاصر به شمار می‌آید. ساختار کتاب حاضر شبیه به مجموعه‌ای از تأملات و گزین‌گویه‌هاست که هرکدام به موضوعی خاص مانند علم، تکنولوژی، اخلاق، تاریخ، و رابطه‌ی انسان با حیوانات می‌پردازد. نویسنده با ارجاع به فیلسوفانی چون شوپنهاور، نیچه، کانت و هایدگر و نیز با استفاده از مثال‌هایی از زیست‌شناسی و اسطوره، تلاش کرده است تصویری چندوجهی و گاه متناقض از انسان معاصر ارائه دهد.

جان گری در بخش‌هایی از کتاب سگ های پوشالی (تأملاتی درباره‌ی انسان‌ها و سایر حیوانات) به نقد بنیادگرایی علمی و دینی می‌پردازد و نشان می‌دهد که حتی علم نیز در خدمت انسان‌محوری قرار گرفته است. کتاب سگ‌های پوشالی می‌تواند خواننده را به بازاندیشی در باورهای تثبیت‌شده وادار کند و با زبانی موجز و گاه کوبنده، مرز میان انسان و سایر حیوانات را زیر سؤال ببرد. عنوان کامل این اثر در زبان مبدأ عبارت است از Straw dogs : thoughts on humans and other animals.

خلاصه کتاب سگ های پوشالی

کتاب با محوریت نقد اومانیسم و انسان‌محوری، مجموعه‌ای از تأملات و تحلیل‌ها درباره‌ی جایگاه انسان در جهان ارائه می‌دهد. جان گری باور به پیشرفت و برتری انسان را افسانه‌ای می‌داند که ریشه در آموزه‌های مسیحی دارد و در قالب اومانیسم سکولار به حیات خود ادامه داده است. او استدلال می‌کند که علم و تکنولوژی برخلاف تصور رایج، نه‌تنها انسان را از محدودیت‌های طبیعی رها نکرده، بلکه ابزارهایی برای تشدید تخریب محیط‌زیست و افزایش قدرت ویرانگری انسان بوده است. نویسنده با اشاره به نظریه‌ی داروین و نقد برداشت‌های رایج از آن تأکید می‌کند که انسان تفاوت بنیادینی با سایر حیوانات ندارد و باور به اختیار و خودمختاری، توهمی است که اخلاقیات و سیاست مدرن بر آن بنا شده‌اند. او به سرنوشت جمعیت انسانی، بحران‌های زیست‌محیطی و ناتوانی انسان در کنترل تکنولوژی می‌پردازد و نشان می‌دهد که رؤیای تسلط بر سرنوشت، سرابی بیش نیست. جان گری با نقد بنیادگرایی علمی و دینی و بررسی فلسفه‌های شرق و غرب به این نتیجه می‌رسد که انسان‌ها همانند سایر موجودات، بخشی از شبکه‌ی پیچیده‌ی حیات هستند و هیچ امتیاز ویژه‌ای ندارند.

چرا باید کتاب سگ های پوشالی را بخوانیم؟

کتاب سگ‌های پوشالی با رویکردی انتقادی و بی‌پرده، بسیاری از باورهای رایج درباره‌ی انسان، پیشرفت و اخلاق را زیر سؤال می‌برد. این کتاب برای کسانی که به‌دنبال فهم عمیق‌تر ریشه‌های بحران‌های زیست‌محیطی، اخلاقی و فلسفی معاصر هستند، فرصتی فراهم می‌کند تا با دیدگاهی متفاوت به جایگاه انسان در جهان بنگرند. جان گری با ترکیب فلسفه، زیست‌شناسی، تاریخ و اسطوره، تصویری چندوجهی از انسان معاصر ارائه و نشان داده است که بسیاری از ایده‌های تثبیت‌شده بیش از آنکه حقیقتی علمی یا اخلاقی باشند، بازتابی از اسطوره‌ها و باورهای کهن هستند. خواندن این کتاب می‌تواند به بازاندیشی در ارزش‌ها و نگرش‌های فردی و جمعی کمک کند و مخاطب را به تأمل درباره‌ی معنای زندگی، مسئولیت انسان در قبال طبیعت و محدودیت‌های دانش و تکنولوژی وادارد.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

خواندن کتاب سگ‌های پوشالی به علاقه‌مندان فلسفه، علوم انسانی، محیط‌زیست و کسانی که دغدغه‌ی نقد اومانیسم، انسان‌محوری و بحران‌های اخلاقی و زیست‌محیطی دارند، پیشنهاد می‌شود. همچنین این کتاب برای کسانی که به‌دنبال بازنگری در باورهای تثبیت‌شده و جست‌وجوی پرسش‌های بنیادین درباره‌ی جایگاه انسان در جهان هستند، مناسب است.

درباره جان گری

جان گری (John Gray) متولد ۲۸ دسامبر ۱۹۵۱ در آمریکا، مشاور روابط انسانی، سخنران و نویسنده‌ای است که بیش از هر چیز با کتاب مشهور «مردان مریخی، زنان ونوسی» شناخته می‌شود؛ اثری که در سال ۱۹۹۲ میلادی منتشر شد و با فروش بیش از ۱۵ میلیون نسخه و ترجمه به حدود ۴۰ زبان، به یکی از پرفروش‌ترین کتاب‌های غیرداستانی قرن بیستم تبدیل شد و مسیر حرفه‌ای نویسنده‌اش را شکل داد. جان گری در خانواده‌ای مسیحی پرورش یافت، از کودکی با یوگا آشنا شد و به دیدار یوگاناندا رفت؛ تجربه‌هایی که بعدها او را به جنبش ماهاریشی کشاند و سبب شد از سال ۱۹۶۹ به‌مدت ۹ سال شاگرد و دستیار شخصی ماهاریشی ماهشِ یوگی باشد و زندگی زاهدانه‌ای را تجربه کند. او مدارک کارشناسی و کارشناسی‌ارشد خود را در رشته‌ی علم هوش خلاق از دانشگاه‌های وابسته به جنبش ماهاریشی دریافت کرد و در سال ۱۹۸۲ نیز دکترایی غیرمعتبر اما دارای تأیید ایالتی از دانشگاه کلمبیا پسیفیک گرفت. در ادامه با تأسیس مراکز مشاوره‌ی مریخ و ونوس و همکاری‌های تجاری گسترده، دیدگاه‌های خود را گسترش داد؛ هرچند این فعالیت‌ها و نیز فروش مکمل‌های غذایی با انتقادهای اخلاقی و مداخله‌ی سازمان غذا و داروی آمریکا همراه شد. این نویسنده طی سال‌ها در برنامه‌های رسانه‌ای پرمخاطبی همچون برنامه‌ی اپرا وینفری و لری کینگ لایو حضور یافت و همزمان با محبوبیت فراوان آثارش، به‌دلیل نگاه کلیشه‌ای به تفاوت‌های جنسیتی و ساده‌سازی روان‌شناسی زن و مرد، با نقدهای جدی از سوی برخی پژوهشگران و منتقدان روبه‌رو بوده است. کتاب «سگ‌های پوشالی» (Straw dogs : thoughts on humans and other animals) اثر مکتوب دیگری به قلم جان گری است.

این کتاب یا نویسنده چه جوایز و افتخاراتی کسب کرده است؟

ستاره‌ی کوچک ۹۱۱۹۹ Johngray که توسط اخترشناسی به نام اریک والتر الست در رصدخانه‌ی لا سیلا در سازمان رصدخانه‌های جنوبی اروپا (ESO) در سال ۱۹۹۸ کشف شد، به افتخار جان گری نام‌گذاری شد. متن رسمی نام‌گذاری توسط مرکز سیارات کوچک در ۱۸ ژوئن ۲۰۰۸ منتشر شد (M.P.C. 63174). همچنین جان گری دارای مدارک دکترای افتخاری است.

نظر افراد یا مجله‌های مشهور درباره این کتاب چیست؟

نوشته‌ی جی. جی. بالارد در waterstones.com: این کتاب قدرتمند و درخشان، راهنمایی ضروری برای هزاره‌ی جدید است. اثر حاضر تمامی تصورات ما از انسان‌بودن را به چالش می‌کشد و به‌طور قانع‌کننده‌ای نشان می‌دهد که بیشتر آن‌ها توهماتی بیش نیستند. ما که هستیم و چرا اینجا هستیم؟ پاسخ‌های جان گری بسیاری از ما را عمیقاً شوکه خواهد کرد. این هیجان‌انگیزترین کتابی است که از زمان «ژن خودخواه» اثر ریچارد داوکینز به بعد خوانده‌ام.

ویل سلف، نیو استیتسمن: کتاب سگ‌های پوشالی را یک‌بار خواندم، بار دوم خواندم و یادداشت برداشتم. قرار گذاشتم با نویسنده ملاقات کنم تا بتوانم کتاب را تبلیغ کنم؛ آن‌قدر خوب بود که ارزشش را داشت. این اثر، نقدی ویرانگر بر انسان‌گرایی لیبرال است. 

سو کورریگان، میل آن ساندی: سگ‌های پوشالی یکی از مهم‌ترین کتاب‌های منتشرشده‌ی سال است و احتمالاً یکی از مهم‌ترین کتاب‌های قرن خواهد بود. هیچ کس نمی‌تواند امیدوار باشد که دوران کنونی را بفهمد؛ مگر اینکه سگ‌های پوشالی را خوانده باشد.

یوهان هری، ایندیپندنت: جان گری بی‌شک نیرویی است که باید روی او حساب کرد. او روشن‌ترین و جذاب‌ترین نویسنده در زمینه‌ی نظریه‌ی سیاسی از زمان آیزایا برلین است و به‌درستی توسط ویل سلف به‌عنوان مهم‌ترین فیلسوف زنده ستوده شده است.

theguardian.com: جان گری با نگارش کتاب جنجالی و نامتعادل سگ‌های پوشالی، به یک نیست‌انگار آخرالزمانی تمام‌عیار تبدیل شده؛ او از شور و اشتیاق طرفداران مارگارت تاچر به بدبینی و نفرت عمیق نسبت به انسان‌ها رسیده است. گرچه احتمالاً او خود را نیست‌انگار نمی‌داند، اما کتابش چنان بی‌رحمانه و یکنواخت منفی است که حتی مفهوم نیست‌انگاری نیز امیدی بیش‌ازحد به همراه دارد. نیست‌انگاری برای جان گری یعنی جهان باید از بی‌معنایی رهایی یابد؛ ادعایی که خودش آن را بی‌معنی می‌داند. او معتقد است باید بپذیریم که پیشرفت افسانه است، آزادی توهم، خودشناسی فریب، اخلاق نوعی بیماری و عدالت صرفاً محصول عرف و خیال است و شرایط طبیعی انسان همین است.

چه نسخه‌های دیگری از این کتاب در ایران منتشر شده است؟

این کتاب به‌وسیله‌ی نشرهای گوناگونی منتشر شده؛ برای نمونه می‌توان به فهرست زیر اشاره کرد:

- سگ‌های پوشالی: تأملاتی در باب انسان و دیگر حیوانات ترجمه‌ی سامان مرادخانی، نشر دوات معاصر، ‏‫۱۴۰۰.‬

- سگ‌های پوشالی ترجمه‌ی یاسین قاسمی‌بجد، نشر کتاب دلبر، ‏‫۱۴۰۳.‬

- طاعون انسانی : ملاحظاتی در باب انسان و سایر حیوانات ترجمه‌ی سمانه آسمانی، نشر لگا، ‏‫۱۴۰۴.‬

بخشی از کتاب سگ های پوشالی

«اوایل قرن نوزدهم توماس د کوئینسی نوشت که ربع فلاکت انسان دندان‌درد است. پر بیراه نمی‌گفت. دندان‌پزشکی همراه با بی‌حسی موضعی موهبتی تمام‌وکمال است. همین‌طور آب تصفیه‌شده و توالت سیفون‌دار. پیشرفت یک واقعیت است. ولی ایمان به پیشرفت خرافه است.

علم انسان‌ها را قادر می‌سازد که نیازهای‌شان را برآورده کنند، ولی برای تغییر دادن ذات‌شان کاری از دستش برنمی‌آید. انسان‌ها امروز در قیاس با چیزی که همیشه بوده‌اند خیلی فرق کرده‌اند. دانش پیشرفت کرده ولی اخلاق نه. علم و تاریخ گواه این مسئله‌اند. تمام ادیان دنیا هم این را تصدیق می‌کنند.

ترقی علم و دانش واقعی‌ست و ــ گذشته از فاجعهٔ جهانی‌ای که سبب شده ــ الآن دیگر برگشت‌ناپذیر است. پیشرفت دولت‌ها و جوامع هم واقعی‌اند ولی موقت. از بین رفتن‌شان در حیطهٔ احتمالات نیست، قطعاً نیست‌ونابود خواهند شد. تاریخ نه پیشرفت است نه انحطاط، بلکه چرخهٔ تکرارشوندهٔ به دست آوردن و از دست دادن است. پیشرفت دانش باعث شده این توهم را پیدا کنیم که با سایر حیوانات تفاوت داریم، ولی تاریخ‌مان نشان می‌دهد که چنین نیست.»