کتاب مکتب فرانکفورت

کتاب الکترونیکی مکتب فرانکفورت با عنوان انگلیسی The Frankfurt School نوشتهٔ «تام باتومور» با ترجمهٔ «حسین‌علی نوذری» توسط نشر نی منتشر شده است. این اثر به بررسی یکی از جریان‌های مهم نظریهٔ اجتماعی در قرن بیستم می‌پردازد و جایگاه ویژه‌ای در مطالعات جامعه‌شناسی و فلسفهٔ اجتماعی دارد. «تام باتومور» با تکیه‌ بر پژوهش‌های تاریخی و تحلیلی، به معرفی ریشه‌ها، تحولات و تأثیرات مکتب فرانکفورت می‌پردازد و نقش آن را در شکل‌گیری نظریهٔ انتقادی و نقد فرهنگ مدرن بررسی می‌کند. نسخه‌ٔ الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب مکتب فرانکفورت اثر تام باتومور

کتاب «مکتب فرانکفورت» اثری پژوهشی و تحلیلی در حوزهٔ جامعه‌شناسی انتقادی است که به قلم «تام باتومور»، استاد جامعه‌شناسی، نگاشته شده است. این کتاب که در سال ۱۳۸۰ به چاپ دوم رسیده، به بررسی تاریخی و مفهومی یکی از مهم‌ترین مکاتب فکری قرن بیستم می‌پردازد که از دل «مؤسسهٔ پژوهش اجتماعی» در فرانکفورت شکل گرفت. «تام باتومور» با رویکردی تحلیلی، سیر تطور اندیشه‌های این مکتب را از آغاز تا افول آن دنبال می‌کند و به معرفی چهره‌های شاخصی چون «هورکهایمر»، «آدورنو»، «مارکوزه» و «هابرماس» می‌پردازد. 

ساختار کتاب «مکتب فرانکفورت» به‌گونه‌ای است که ابتدا زمینه‌های تاریخی و اجتماعی شکل‌گیری مکتب را شرح می‌دهد، سپس به تحلیل نظریهٔ انتقادی و نقد فرهنگ مدرن می‌پردازد و در نهایت، تأثیرات و نقدهای وارد بر این جریان را بررسی می‌کند. این کتاب نه‌تنها به علاقه‌مندان به جامعه‌شناسی و فلسفه، بلکه به کسانی که دغدغهٔ فهم تحولات فکری و فرهنگی جهان معاصر را دارند تصویری جامع از یکی از جریان‌های تأثیرگذار قرن بیستم ارائه می‌دهد.

خلاصه کتاب مکتب فرانکفورت

کتاب «مکتب فرانکفورت» به بررسی ریشه‌ها، تحولات و پیامدهای یکی از جریان‌های مهم نظریهٔ اجتماعی در قرن بیستم می‌پردازد. «باتومور» ابتدا زمینه‌های تاریخی و اجتماعی شکل‌گیری این مکتب را در بستر جمهوری «وایمار» و پس از آن، مهاجرت اعضای مؤسسه به آمریکا را شرح می‌دهد. او نشان می‌دهد که چگونه این مکتب با نقد مارکسیسم سنتی و تأکید بر فلسفهٔ هگلی و روان‌کاوی، نظریهٔ انتقادی را به‌عنوان رویکردی نوین در تحلیل جامعهٔ سرمایه‌داری و فرهنگ مدرن مطرح کرد. در ادامه، نویسنده به معرفی چهره‌های کلیدی این مکتب مانند «هورکهایمر»، «آدورنو»، «مارکوزه» و «هابرماس» می‌پردازد و تفاوت‌ها و اشتراکات اندیشه‌های آنان را بررسی می‌کند.

«باتومور» تأکید می‌کند که نظریهٔ انتقادی مکتب فرانکفورت، با نقد عقلانیت ابزاری، سلطهٔ تکنولوژی و صنعت فرهنگ، به تحلیل ساختارهای سلطه و سرکوب در جوامع مدرن می‌پردازد و نقش فرد، آزادی و امکان رهایی را در این بستر به چالش می‌کشد. کتاب «مکتب فرانکفورت» همچنین به نقدهای وارد بر این مکتب، از جمله فاصله‌گرفتن از مارکسیسم کلاسیک، بدبینی به امکان تغییر اجتماعی و تمرکز بر نقد فرهنگی اشاره دارد. در نهایت، «باتومور» نشان می‌دهد که هرچند مکتب فرانکفورت به‌عنوان یک جریان منسجم به پایان رسیده، اما مفاهیم و دغدغه‌های آن همچنان در اندیشهٔ اجتماعی معاصر حضور دارند و الهام‌بخش نقدهای جدید بر جامعه و فرهنگ مدرن هستند.

چرا باید کتاب مکتب فرانکفورت را بخوانیم؟

مطالعهٔ این کتاب فرصتی است برای آشنایی با یکی از جریان‌های فکری تأثیرگذار قرن بیستم که نقش مهمی در شکل‌گیری نظریهٔ انتقادی و نقد فرهنگ مدرن داشته است. «مکتب فرانکفورت» با بررسی دقیق سیر تاریخی و مفهومی این مکتب، امکان فهم عمیق‌تر از ریشه‌های نقد اجتماعی، رابطهٔ میان فلسفه و جامعه‌شناسی و چالش‌های جوامع مدرن را فراهم می‌کند. این کتاب به‌ویژه برای کسانی که به‌دنبال درک تحولات فکری و فرهنگی معاصر هستند می‌تواند دریچه‌ای به‌سوی تحلیل انتقادی جامعه و فرهنگ بگشاید.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای دانشجویان و پژوهشگران رشته‌های جامعه‌شناسی، فلسفه، علوم سیاسی و مطالعات فرهنگی مناسب است. همچنین به علاقه‌مندان به نظریهٔ انتقادی، نقد فرهنگ، تاریخ اندیشه اجتماعی و کسانی که دغدغهٔ فهم ساختارهای قدرت و سلطه در جوامع مدرن را دارند پیشنهاد می‌شود.

درباره تام باتومور

«توماس برتون باتومور» (۸ آوریل ۱۹۲۰ ـ ۹ دسامبر ۱۹۹۲) جامعه‌شناس مارکسیست انگلیسی بود که نقش مهمی در گسترش و تبیین اندیشه‌های مارکس در قرن بیستم ایفا کرد. او از سال ۱۹۵۳ تا سال ۱۹۵۹ دبیر انجمن بین‌المللی جامعه‌شناسی بود و در فاصلهٔ سال ۱۹۷۴ تا سال ۱۹۷۸ به‌عنوان هشتمین رئیس این انجمن انتخاب شد.

«باتومور» علاوه‌بر تدریس، به‌عنوان ویراستار و مترجم آثار مارکسیستی شناخته می‌شود. کتاب مهمی چون «نوشته‌های اولیهٔ مارکس» در سال ۱۹۶۳ به کوشش او منتشر شد و همچنان از منابع مرجع در این حوزه به‌شمار می‌رود.

او از سال ۱۹۵۲ تا سال ۱۹۶۴ در مدرسۀ اقتصاد لندن (LSE) تدریس کرد. سپس به دانشگاه «سایمون فریزر» کانادا رفت و ریاست گروه علوم سیاسی، جامعه‌شناسی و انسان‌شناسی را بر عهده گرفت، اما پس از دو سال به دلیل اختلافات بر سر آزادی دانشگاهی کناره‌گیری کرد. او از سال ۱۹۶۸ تا ۱۹۸۵ استاد جامعه‌شناسی دانشگاه «ساسکس» بود.

«باتومور» در طول دوران کاری خود، با مجلات و مجموعه‌های علمی معتبر همکاری داشت. در سال ۱۹۸۳ «فرهنگ اندیشهٔ مارکسیستی» را منتشر کرد و پس از درگذشتش، کتاب «فرهنگ علوم اجتماعی قرن بیستم» (با همکاری ویلیام اوث‌ویت) در سال ۱۹۹۳ چاپ شد.

او همچنین عضو حزب کارگر بریتانیا بود و اندیشه‌هایش بر جامعه‌شناسی انتقادی و نظریه‌های طبقاتی تأثیر گذاشت.

«نخبگان و جامعه»، «جامعه‌شناسی سیاسی»، «کارل مارکس» و «تاریخ تحلیل جامعه‌شناسی» از دیگر کتاب‌های او هستند.

چه نسخه‌های دیگری از این کتاب در ایران منتشر شده است؟

این کتاب در سال ۱۳۷۳ با ترجمهٔ «م‍ح‍م‍ود ک‍ت‍اب‍ی‌» توسط نشر پرسش منتشر شده است. همچنین م‍ج‍ت‍م‍ع‌ خ‍دم‍ات‌ ب‍ه‍زی‍س‍ت‍ی‌ ن‍اب‍ی‍ن‍ای‍ان‌ رودک‍ی‌ در سال ۱۳۷۸ نسخهٔ بریل آن را با ترجمهٔ «ح‍س‍ی‍ن‍ع‍ل‍ی‌ ن‍وذری‌» منتشر کرده است.

بخشی از کتاب مکتب فرانکفورت

«مکتب فرانکفورتِ نظریه اجتماعی آلمانی، تأثیر قابل ملاحظه‌ای بر جامعه‌شناسی در دو نسل گذشته داشته است. این مکتب در سالهای اوایل جمهوری وایمار اساسا به‌عنوان مرکزی برای مطالعه و بررسی نظریه مارکسیستی پا به عرصه وجود نهاد. مع‌ذالک، آثار شخصیتهای اصلی آن ــ دقیقا از نوشته‌های اولیه ماکس هورکهایمر در دهه ۱۹۳۰ تا جدیدترین آثار یورگن هابرماس ــ همواره رابطه‌ای دوپهلو با جریان عمده مارکسیسم غربی داشته است. ولی تدوین وارائه یک نظریه انتقادی مشخص و روشن در باره جامعه توسط هورکهایمر و آدورنو و بازنگری و تدوین مجدد آن توسط نظریه‌پردازان متأخر فرانکفورتی، خط (بعضا کم‌رنگی) از آرا و عقاید و مفاهیمی را به‌وجود آورد که نقش مهمی به مکتب فرانکفورت در روند گسترش جامعه‌شناسی نوین داد. علی‌رغم نفی تقریبا تناقض‌آمیز مفاهیم مارکسیستی از سوی بسیاری از نویسندگان مکتب فرانکفورت، این مکتب در تجدید حیات و رنسانس جامعه‌شناسی مارکسیستی که در اواخر دهه ۱۹۶۰ رخ داد، نقش بسیار مؤثر و نافذی ایفا نمود.»