کتاب روش شناسی کیفی در علوم سیاسی

معرفی کتاب روش شناسی کیفی در علوم سیاسی

کتاب الکترونیکی «روش‌شناسی کیفی در علوم سیاسی: درک معانی و چشم‌اندازهای جدید نظری» نوشتهٔ علی اشرف نظری و منتشرشده توسط انتشارات دانشگاه تهران، اثری تخصصی در حوزهٔ علوم سیاسی است که به بررسی روش‌های کیفی تحقیق در این رشته می‌پردازد. این کتاب با تمرکز بر مفاهیم پدیدارشناسی، هرمنوتیک، نشانه‌شناسی، تحلیل گفتمان و آینده‌پژوهی، تلاش دارد چشم‌اندازهای نوینی را برای پژوهشگران علوم سیاسی ارائه دهد. نسخه الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب روش شناسی کیفی در علوم سیاسی

این کتاب به عنوان یکی از مجلدهای مجموعه‌ای دربارهٔ روش‌شناسی در علوم سیاسی، به بررسی تحولات روش‌شناختی از دهه ۱۹۲۰ تا میانه دهه ۲۰۲۰ می‌پردازد. نویسنده با تکیه بر منابع علمی جدید و بینارشته‌ای، تلاش کرده است تا روش‌های نوین و متأخر را در قالبی منسجم و گام‌به‌گام برای دانشجویان، پژوهشگران و استادان علوم سیاسی و رشته‌های مرتبط مانند روابط بین‌الملل و مطالعات منطقه‌ای شرح دهد. اثر حاضر با رویکردی تاریخی، تحولات پارادایمی و قیاس‌ناپذیری مفاهیم و بنیان‌های تحلیلی را برجسته می‌کند و به جای ارائهٔ روایتی خطی از پیشرفت روش‌ها، بر تحول و تنوع رویکردها تأکید دارد. کتاب به طور خاص به روش‌هایی می‌پردازد که برخی از آن‌ها برای نخستین بار در ایران معرفی می‌شوند، مانند تحلیل لایه‌لایه علّی و تحلیل گفتمان دیجیتال. ساختار کتاب بر اساس تقدم و تأخر تاریخی مباحث تنظیم شده و هر فصل به یکی از رویکردهای کلیدی در روش‌شناسی کیفی علوم سیاسی اختصاص یافته است.

خلاصه کتاب روش شناسی کیفی در علوم سیاسی

این کتاب با تمرکز بر روش‌شناسی کیفی، به بررسی و تحلیل رویکردهای تفسیری و معنایی در علوم سیاسی می‌پردازد. نویسنده ابتدا با نقد رویکردهای رفتارگرایانه و پوزیتیویستی، ضرورت توجه به معناسازی و تجربهٔ زیسته در پژوهش‌های سیاسی را مطرح می‌کند. سپس، مفاهیم پدیدارشناسی و هرمنوتیک را به عنوان دو محور اصلی رویکرد تفسیری شرح می‌دهد و تفاوت‌های پدیدارشناسی توصیفی و تفسیری را تبیین می‌کند. در ادامه، نقش زبان‌شناسی و نشانه‌شناسی در فهم امر سیاسی و نسبت زبان و سیاست بررسی می‌شود. تحلیل گفتمان به عنوان ابزاری برای بازنمایی ساختارهای معنایی و کنش‌های سیاسی معرفی شده و رویکردهای مختلف آن، از جمله گفتمان انتقادی و روانشناسی گفتمانی، مورد بحث قرار می‌گیرد. کتاب همچنین به روش تحلیل لایه‌لایه علّی و آینده‌پژوهی در سیاست می‌پردازد و ابزارها و تکنیک‌های سناریونویسی را برای تحلیل رخدادهای سیاسی معرفی می‌کند. در فصل‌های پایانی، روش زمینه‌یاب و نظریهٔ بازتابی به عنوان ابزارهایی برای درک انتقادی امر سیاسی مطرح می‌شوند. دغدغهٔ اصلی کتاب، ارائهٔ چارچوبی برای فهم عمیق‌تر معانی، ساختارها و تحولات سیاسی از منظر کیفی و تفسیری است.

چرا باید کتاب روش شناسی کیفی در علوم سیاسی را خواند؟

این کتاب برای کسانی که به دنبال درک عمیق‌تر از روش‌های کیفی و تفسیری در علوم سیاسی هستند، منبعی جامع و به‌روز فراهم می‌کند. اثر حاضر با معرفی رویکردهای نوین و بینارشته‌ای، امکان آشنایی با ابزارها و تکنیک‌هایی را فراهم می‌سازد که در پژوهش‌های معاصر علوم سیاسی کاربرد دارند. همچنین، با پرداختن به مباحثی مانند تحلیل گفتمان دیجیتال و آینده‌پژوهی، افق‌های تازه‌ای را برای تحلیل مسائل سیاسی و اجتماعی می‌گشاید.

خواندن کتاب روش شناسی کیفی در علوم سیاسی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای دانشجویان و پژوهشگران علوم سیاسی، روابط بین‌الملل، مطالعات منطقه‌ای و علاقه‌مندان به روش‌شناسی تحقیق کیفی مناسب است. همچنین برای کسانی که دغدغهٔ تحلیل معنایی، تفسیری و انتقادی پدیده‌های سیاسی را دارند و به دنبال ابزارهای نوین برای پژوهش در این حوزه هستند، مفید خواهد بود.

فهرست کتاب روش شناسی کیفی در علوم سیاسی

- فصل اول: پدیدارشناسی، هرمنوتیک و امکان درک معنای زندگی سیاسی به بررسی روش‌های پدیدارشناختی و هرمنوتیکی در رویکرد تفسیری و ابعاد روش‌شناختی آن‌ها می‌پردازد.- فصل دوم: نشانه‌شناسی، زبان‌شناسی و گشودگی امر سیاسی تحول زبان‌شناسی و نشانه‌شناسی، حوزه‌های مطالعاتی و نسبت زبان و سیاست را تحلیل می‌کند.- فصل سوم: روش تحلیل گفتمان و بازنمایی ساختاری-معنایی امر سیاسی پیدایش و تحول اندیشه‌ها به عنوان گفتمان، رویکردهای مختلف تحلیل گفتمان و پیامدهای آن را بررسی می‌کند.- فصل چهارم: تحلیل لایه‌لایه علّی و امکان دستیابی به درک تاریخی-آینده‌پژوهانه امر سیاسی روش تحلیل لایه‌لایه علّی و کاربست آن در سیاست و فهم وجوه پساساختارگرایانه را شرح می‌دهد.- فصل پنجم: آینده‌پژوهی و روش سناریونویسی رخدادهای سیاسی به ابزارها و روش‌های برنامه‌ریزی استراتژیک و سناریونویسی در تحلیل رخدادهای سیاسی می‌پردازد.- فصل ششم: روش زمینه‌یاب و تحلیل نظام‌مند داده‌ها مراحل پژوهش در نظریهٔ زمینه‌یاب و ویژگی‌های آن را معرفی می‌کند.- فصل هفتم: روش و نظریهٔ بازتابی و امکان درک انتقادی امر سیاسی به معرفی روش بازتابی و طرح سیاست‌های تمایز و تفاوت می‌پردازد.در پایان کتاب، کتابنامه و نمایهٔ اسامی و موضوعی نیز آمده است.

بخشی از کتاب روش شناسی کیفی در علوم سیاسی

«تلاش‌های قاعده‌مند پژوهشگران برای تبیین دغدغه‌ها، صورت‌بندی مسائل و مسئله‌اندیشی از رهگذر روش میسر می‌شود. از حیث ریشه‌شناختی؛ «روش» از واژهٔ یونانی به‌معنای «بر اساس راه» مسیر یا جاده می‌آید که این سخن مارتین هایدگر را به ما یادآوری می‌کند: «عنصر نهایی در تفکر راه است». «راه» برای شروع مسیری روشمند است که می‌توانیم در آن گام برداریم و تفکر منطقی با آن آغاز شود. «روش» یک راه است. شیوه‌ای برای تجربه کردن است. در این معناست که می‌توانیم از تأملات هایدگر دربارهٔ راه، برخلاف «روش به معنای صوری و کلیشه‌ای آن استفاده کنیم. راه به مجموعه‌ای دقیق و رسمی از قوانین حاکم تعلق ندارد. بلکه به‌معنای مشارکت است و به جای از قبل محدود کردن، به تفکر و کاوش اهمیت می‌دهد. هایدگر از منظر زبان‌شناختی تفسیری موسع‌تر از «راه» ارائه می‌کند که به‌عنوان «وارهٔ اولیه باستانی» در نظر گرفته می‌شود که می‌تواند بیشتر به «عقل»، روح، دلیل معنا، لوگوس ترجمه شود. «روش» را اگر به‌معنای «در پیش گرفتن مسیری قاعده‌مند برای درک ایده‌ها»، توانایی مستدل بحث کردن و ایجاد کفایت در بحث بدانیم، دربردارندهٔ کوششی مستمر برای لایه‌برداری از واقعیت‌ها و ارائهٔ دانشی معتبر در جامعهٔ علمی است. «روش‌شناسی» نیز به‌معنای نشان دادن پارادایم کشف معنا، تولید اطلاعات و ساختن و استفاده از چارچوبی برای تعیین و انتخاب سازوکارها و ابزارهای مطالعه است. مسئلهٔ اصلی در «روش‌شناسی» این است که باید از چه روشی برای به‌دست آوردن معتبرترین شناخت استفاده کنیم.»