کتاب ضمائم الگوی مطلوب بانکداری اسلامی براساس مبانی اسلام و روش فقه نظام

معرفی کتاب ضمائم الگوی مطلوب بانکداری اسلامی براساس مبانی اسلام و روش فقه نظام

کتاب الکترونیکی «ضمائم الگوی مطلوب بانکداری اسلامی (بر اساس مبانی اسلام و روش فقه نظام)» نوشتهٔ گروه فقه نظام اقتصادی پژوهشگاه فقه نظام با همکاری مرکز نوآوری و تحقیقات اسلامی بانک پارسیان و با مشارکت نویسندگانی چون محمد مادرشاهی، کمیل قنبرزاده، سیدابراهیم صباغیان و مهدی اصغرزاده، اثری پژوهشی در حوزهٔ بانکداری اسلامی است که به بررسی مدل‌های عملیاتی بانکداری بر پایهٔ اصول و مبانی فقهی اسلام می‌پردازد. نسخه الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب ضمائم الگوی مطلوب بانکداری اسلامی براساس مبانی اسلام و روش فقه نظام

این کتاب به عنوان ضمیمه‌ای بر پژوهش‌های پیشین گروه فقه نظام اقتصادی، به ارائهٔ مدل مطلوب بانکداری اسلامی می‌پردازد که بر اساس مبانی فقهی و اصول نظام اقتصادی اسلام طراحی شده است. دورهٔ نگارش کتاب در زمانی است که نقدهای جدی به نظام بانکداری رایج در ایران و سایر کشورهای اسلامی وارد شده و فاصلهٔ قابل توجهی میان بانکداری موجود و الگوی مطلوب اسلامی احساس می‌شود. نویسندگان با رویکردی تحلیلی، مدل سه‌بخشی بانکداری اسلامی را مطرح می‌کنند که شامل بخش‌های خدمات پولی، سرمایه‌گذاری و خیرخواهانه است. کتاب ضمن مقایسهٔ مدل پیشنهادی با سایر مدل‌های رایج و قوانین موجود، به بررسی اصول کلان، راهبردی و اجرایی بانکداری اسلامی می‌پردازد و تلاش می‌کند تصویری جامع از الزامات، مزایا و چالش‌های اجرای این مدل ارائه دهد. ضمائم متعدد کتاب، ابعاد عملیاتی، حقوقی و فقهی مدل را به تفصیل واکاوی می‌کند و راهکارهایی برای گذار به بانکداری اسلامی و رفع آسیب‌های احتمالی پیشنهاد می‌دهد.

خلاصه کتاب ضمائم الگوی مطلوب بانکداری اسلامی براساس مبانی اسلام و روش فقه نظام

این کتاب با تبیین مدل سه‌بخشی بانکداری اسلامی آغاز می‌شود و توضیح می‌دهد که چرا تفکیک عملیات بانکی به سه بخش خدمات پولی، سرمایه‌گذاری و خیرخواهانه، می‌تواند اصول و اهداف بانکداری اسلامی را بهتر محقق کند. نویسندگان ابتدا منطق این تفکیک را بر اساس مبانی فقهی و اصول کلان نظام اقتصادی اسلام شرح می‌دهند و سپس به مقایسهٔ مدل پیشنهادی با قوانین و طرح‌های موجود در ایران و سایر کشورها می‌پردازند. در ادامه، اصول راهبردی مانند واسطه‌گری بانک، توزیع عادلانه سرمایه، رعایت قواعد فقه معاملات و ممنوعیت جدایی جریان پولی از اقتصاد واقعی بررسی می‌شود. کتاب به تفصیل نشان می‌دهد که چگونه مدل سه‌بخشی می‌تواند شفافیت اطلاعات، تخصصی‌شدن فعالیت‌ها، کاهش هزینه‌های غیرمرتبط و مردمی‌شدن بانک را تقویت کند. همچنین، آسیب‌ها و چالش‌های احتمالی اجرای این مدل مانند افزایش هزینه‌های بانکداری، نیاز به زیرساخت‌های قانونی و محدودیت‌های خدماتی نیز مورد توجه قرار گرفته و برای هر یک راهکارهایی ارائه شده است. ضمائم کتاب، مدل‌های عملیاتی هر بخش، سیاست‌ها و ابزارهای اجرایی، تفاوت با مدل‌های رایج و راهبردهای گذار به بانکداری اسلامی را به صورت جزئی‌تر بررسی می‌کند.

چرا باید کتاب ضمائم الگوی مطلوب بانکداری اسلامی براساس مبانی اسلام و روش فقه نظام را خواند؟

این کتاب برای کسانی که دغدغهٔ اصلاح نظام بانکی بر اساس مبانی اسلامی دارند، یک نقشهٔ راه تحلیلی و مستند فراهم می‌کند. با ارائهٔ مدل سه‌بخشی و بررسی دقیق اصول فقهی و اقتصادی، خواننده می‌تواند با چالش‌ها و ظرفیت‌های بانکداری اسلامی آشنا شود و راهکارهای عملیاتی برای پیاده‌سازی این مدل را بشناسد. همچنین، مقایسهٔ مدل پیشنهادی با قوانین و طرح‌های موجود، امکان ارزیابی انتقادی و تطبیقی را فراهم می‌آورد.

خواندن کتاب ضمائم الگوی مطلوب بانکداری اسلامی براساس مبانی اسلام و روش فقه نظام را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

مطالعهٔ این کتاب برای پژوهشگران اقتصاد اسلامی، مدیران و کارشناسان بانکی، دانشجویان رشته‌های اقتصاد و فقه، و افرادی که به دنبال راهکارهای جایگزین برای بانکداری متعارف هستند، مفید است. همچنین برای سیاست‌گذاران و قانون‌گذاران حوزهٔ مالی و بانکی که به دنبال اصلاح ساختار بانکداری بر اساس اصول اسلامی‌اند، کاربردی خواهد بود.

فهرست کتاب ضمائم الگوی مطلوب بانکداری اسلامی براساس مبانی اسلام و روش فقه نظام

- ضمیمه اول: منطق تفکیک عملیات بانکی به سه بخش مجزا توضیح می‌دهد چرا و چگونه عملیات بانکی باید به سه بخش خدمات پولی، سرمایه‌گذاری و خیرخواهانه تقسیم شود و مزایا و چالش‌های این تفکیک را بررسی می‌کند.- فصل اول: تبیین مدل سه‌بخشی مدل سه‌بخشی بانکداری اسلامی را در نگاه کلان معرفی می‌کند و تفاوت آن را با سایر مدل‌های پیشنهادی نشان می‌دهد.- فصل دوم: اثبات منطق تفکیک سه‌بخشی بر اساس اصول مطلوب بانکداری اسلامی اصول کلان، راهبردی و اجرایی بانکداری اسلامی را شرح می‌دهد و نشان می‌دهد چرا مدل سه‌بخشی با این اصول سازگار است.- ضمیمه دوم: مدل عملیاتی بخش سرمایه‌گذاری بانک مطلوب اسلامی ساختار و سیاست‌های بخش سرمایه‌گذاری را با جزئیات فقهی و اجرایی بررسی می‌کند.- ضمیمه سوم: مدل عملیاتی بخش خیرخواهانه بانک مطلوب اسلامی به سیاست‌ها و ابزارهای بخش خیرخواهانه و راهکارهای تحقق عدالت و حمایت از نیازمندان می‌پردازد.- ضمیمه چهارم: مدل عملیاتی بخش خدمات پولی بانک مطلوب اسلامی خدمات پولی و ویژگی‌های فقهی و اقتصادی این بخش را توضیح می‌دهد.- ضمائم و الحاقیه‌ها شامل راهبردهای گذار به بانکداری اسلامی، نظام تضمین سرمایه‌گذاری، تفاوت مدل پیشنهادی با سایر مدل‌ها و نوآوری‌های مدل عملیاتی است.

بخشی از کتاب ضمائم الگوی مطلوب بانکداری اسلامی براساس مبانی اسلام و روش فقه نظام

«به نظر می‌رسد با توجه به اصول مطلوب بانکداری اسلامی، بهترین مدلی که می‌تواند این اصول و اهداف را پیاده کرده و محقق سازد و از طرف دیگر بانک را به عنوان موسسه واسطه پولی کل منتفی نمی‌سازد، مدل سه‌بخشی با جداسازی «بخش خدمات پولی» از «بخش قرض‌الحسنه» و همچنین «بخش سرمایه‌گذاری» است. در این مدل، یک بخش از فعالیت‌ها به خدمات پولی اختصاص یافته است و خدمات پولی همچون حفظ و نگهداری پول، انواع انتقال پول، انواع حواله‌جات، انواع خدمات چک، ضمانت‌ها و دیگر فعالیت‌هایی که به خدمات پولی مرتبط می‌شوند، در این بخش صورت خواهند گرفت. این بخش از گسترهٔ بسیار زیادی برخوردار است و به خاطر ارتباط مستقیمی که با عموم مردم دارد، شعبه‌های مختلفی خواهد داشت و به واسطه خدماتی که ارائه می‌دهد، کارمزد دریافت می‌کند. در حقیقت، سودی که می‌برد، به خاطر فعالیت‌های اقتصادی و خدمات پولی‌ای است که ارائه می‌دهد. بخش خدمات پولی، تنها بخشی است که سپرده‌گذاری در آن انجام می‌شود و سپرده‌های این بخش، اعم از سپرده‌های اشخاص حقیقی و حقوقی و همچنین بخش‌های دیگر بانک (خیرخواهانه و سرمایه‌گذاری) خواهد بود. بنابراین، می‌توان گفت که این بخش بستر فعالیت دیگر بخش‌های بانکی و از جمله بخش خیرخواهانه و همچنین بخش سرمایه‌گذاری را فراهم می‌آورد.»