کتاب درآمدی بر فقه نظام های اجتماعی

کتاب درآمدی بر فقه نظام‌ های اجتماعی (دورهٔ تخصصی تربیت پژوهشگر فقه نظام) توسط یاسر شهامت‌ ده‌ سرخی، علی صالحی‌ منش و حمزه منصوریان تهیه و تنظیم شده است. نصیراله حسنلو ویراستاری این اثر را عهده‌دار بوده و مؤسسه پژوهشی فقه نظام با همکاری دانشگاه جامع امام حسین (ع) آن را منتشر کرده است. این اثر به بررسی مبانی، اصول و روش‌شناسی فقه نظام و شاخه‌های آن مانند فقه نظام سیاسی، اقتصادی، حقوقی و تربیتی می‌پردازد و جلد چهارم از مجموعهٔ «سلسله‌نشست‌های علمی» است. نسخهٔ الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب درآمدی بر فقه نظام های اجتماعی

این کتاب به عنوان یکی از محصولات پژوهشگاه فقه نظام، در راستای گفتمان‌سازی و تبیین فقه نظام‌های اجتماعی در حوزه و دانشگاه تدوین شده است. اثر حاضر حاصل اولین مدرسه از دوره‌های آموزشی پژوهشگاه است و تلاش دارد تصویری جامع از مبانی نظری، اصول و روش‌شناسی فقه نظام ارائه دهد. کتاب در فضایی پس از انقلاب اسلامی ایران شکل گرفته و دغدغه اصلی آن پاسخ به نیازهای جامعه اسلامی در مواجهه با تمدن غرب و چالش‌های نوپدید است. نویسندگان با بهره‌گیری از منابع اصیل اسلامی و تجربه‌های تاریخی، به بررسی جایگاه فقه نظام در عرصه‌های مختلف اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و تربیتی می‌پردازند. اثر حاضر با هدف تربیت پژوهشگران متخصص در حوزه فقه نظام و ارتقای نقش حوزه‌های علمیه در تولید دانش اسلامی تدوین شده است. در کنار مباحث نظری، کتاب به بررسی تطبیقی میان فقه فردی، فقه نظام و فقه حکومتی نیز می‌پردازد و تلاش دارد مرزهای این مفاهیم را روشن کند.

خلاصه کتاب درآمدی بر فقه نظام های اجتماعی

کتاب درآمدی بر فقه نظام های اجتماعی با طرح این پرسش آغاز می‌شود که فقه نظام چیست و چه تفاوتی با فقه فردی و فقه حکومتی دارد. نویسندگان ابتدا اصول بنیادین فقه نظام را برمی‌شمارند؛ از جمله اینکه جامعه مخاطب دین است، جامعه یک حقیقت به‌هم‌پیوسته دارد و دین عنصر وحدت‌بخش جامعه است. سپس به تفاوت‌های فقه فردی و فقه نظام اشاره می‌شود؛ فقه فردی بر احکام فردی و عبادات تمرکز دارد، در حالی که فقه نظام به احکام و ساختارهای کلان اجتماعی می‌پردازد و تحقق آن نیازمند حکومت اسلامی است. در ادامه، ویژگی‌های فقه نظام اجتماعی مانند تعلق احکام به هویت جمعی، ضرورت کار جمعی و نقش حکومت در تحقق فقه نظام بررسی می‌شود. کتاب همچنین به روش‌شناسی فقه نظام، نسبت آن با علوم اجتماعی و الزامات تحصیل نظام‌های اجتماعی می‌پردازد. بخش‌هایی از کتاب به تبیین واژگان کلیدی، برداشت‌های مختلف از فقه نظام (مانند فقه نظام‌مند، فقه مکتب، فقه روابط حاکم و محکوم، فقه ساختارها و فقه اقامه دین) و نقش فقیه و متخصصان در طراحی و اجرای ساختارهای اجتماعی اختصاص یافته است. در نهایت، شاخه‌های مختلف فقه نظام مانند فقه نظام سیاسی، اقتصادی، حقوقی و تربیتی به تفصیل معرفی و تحلیل می‌شوند.

چرا باید کتاب درآمدی بر فقه نظام های اجتماعی را  بخوانیم؟

کتاب درآمدی بر فقه نظام های اجتماعی برای کسانی که به دنبال فهم عمیق‌تری از جایگاه فقه در ساختارهای اجتماعی و سیاسی هستند، فرصتی فراهم می‌کند تا با مبانی و روش‌شناسی فقه نظام آشنا شوند. کتاب درآمدی بر فقه نظام های اجتماعی با رویکردی تحلیلی، مرزهای میان فقه فردی، فقه نظام و فقه حکومتی را روشن می‌کند و نشان می‌دهد چگونه می‌توان از آموزه‌های اسلامی برای طراحی نظام‌های اجتماعی بهره گرفت. همچنین کتاب به دغدغه‌های معاصر جامعهٔ اسلامی در مواجهه با تمدن غرب و چالش‌های نوین پاسخ می‌دهد و راه‌هایی برای تحقق عینی فقه در عرصه‌های مختلف ارائه می‌دهد.

خواندن کتاب درآمدی بر فقه نظام های اجتماعی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

کتاب درآمدی بر فقه نظام های اجتماعی برای پژوهشگران و دانشجویان حوزه‌های علوم اسلامی، فقه و حقوق، علوم اجتماعی و سیاست مناسب است. همچنین برای کسانی که دغدغه طراحی نظام‌های اجتماعی مبتنی بر آموزه‌های اسلامی دارند یا به دنبال فهم تفاوت‌های فقه فردی و فقه نظام هستند، مطالعه این اثر مفید خواهد بود.

بخشی از کتاب درآمدی بر فقه نظام های اجتماعی

«اسلام دینی است که برای «جامعه بشری» فرستاده شده، نه برای فردفرد یا گروه خاص. در قرآن کریم خداوند متعال به حضرت رسول (ص) دستور می‌دهد که: «بگو ای مردم! من فرستاده خدا به‌سوی همه شما هستم.» یا در آیات دیگر می‌فرماید: «ما رسولان و پیامبران را فرستادیم و کتاب و میزان به آن‌ها دادیم تا جامعه قیام به قسط کند.» مراد از جامعه، مرکب از حاکم و محکوم است. یا در آیه دیگر می‌فرماید: «پس به همین دلیل تو نیز آنان را به‌سوی این آیین واحد الهی دعوت کن و آن‌چنان که مأمور شده‌ای استقامت نما و از هوی و هوس‌های آنان پیروی مکن. و بگو به هر کتابی که خدا نازل کرده ایمان آورده‌ام و مأمورم در میان شما عدالت کنم.» در آیه دیگری نیز چنین آمده است: «ای کسانی که ایمان آورده‌اید! کاملا قیام به عدالت کنید.» آیات فراوان دیگری نیز در این مسئله وجود دارد که در جای خود باید به همه آن‌ها پرداخت. در روایات نیز این مسئله مسلم است. پس مخاطب دین خدا، مردم و جامعه است و این یک اصل است که ادله فراوانی آن را به‌طور قطعی اثبات می‌کنند.»