کتاب ۱۰ اصل برای زوج درمانی موثر

کتاب ۱۰ اصل برای زوج درمانی موثر با عنوان اصلی 10Principles for Doing Effective Couples Therapy نوشتهٔ جان گاتمن و جولی گاتمن (از برجسته‌ترین پژوهشگران روابط زوجی و بنیان‌گذاران مؤسسهٔ گاتمن) و ترجمهٔ مریم خسروی است. انتشارات سایه سخن این کتاب را منتشر کرده است. اثر حاضر که در دستهٔ موفقیت و خودیاری و زوج‌درمانی قرار گرفته، بر ۱۰ اصل کلیدی استوار است که به جنبه‌های مختلف درمان از جمله ارزیابی، درک دنیای درونی زوجین، مدیریت تعارض و ایجاد معنای مشترک می‌پردازد. هر فصل با مثال‌های کاربردی و مطالعات موردی، راهکارهای عملی برای مواجهه با چالش‌های رایج روابط ارائه می‌دهد. نویسندگان با بهره‌گیری از سال‌ها پژوهش و تجربهٔ بالینی، راهنمای جامعی فراهم کرده‌اند که نه‌تنها مشکلات فعلی را حل می‌کند، بلکه به تقویت روابط و ایجاد ارتباط عمیق‌تر میان زوج‌ها کمک می‌کند. نسخهٔ الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب ۱۰ اصل برای زوج درمانی موثر اثر جان گاتمن و جولی گاتمن

کتاب «۱۰ اصل برای زوج‌درمانی مؤثر» که نخستین‌بار در سال ۲۰۱۵ میلادی و در ایران در سال ۱۳۹۷ و ۱۴۰۲ (چاپ سوم) منتشر شده، یک رویکرد ساختارمند برای درمان روابط ارائه داده است. این کتاب به‌ویژه درمانگران را در تمام مراحل درمان از ارزیابی اولیهٔ رابطه گرفته تا حل اختلافات و تقویت صمیمیت راهنمایی می‌کند. ۱۰ اصل در این اثر تبیین شده و هر اصل با یک مورد بالینی همراه با یادداشت‌های شخصی و داستان‌گویی نویسندگان تشریح شده است. این کتاب به چالش‌های رایج در زوج‌درمانی نظیر تعریف و درمان «رابطه»، همدلی با دیدگاه‌های متضاد مراجعان، ارزیابی و تشخیص مشکلات رابطه، مدیریت واکنش‌های عاطفی درمانگر و به‌کارگیری پژوهش در عمل می‌پردازد و برای تمامی فعالان حوزهٔ زوج‌درمانی، منبعی ارزشمند از بینش‌ها و راهنمایی‌ها و راهکارها محسوب می‌شود. «جان گاتمن» و «جولی گاتمن» نتایج دهه‌ها تحقیق خود در زمینهٔ روابط عاطفی را ارائه داده‌اند. پژوهش‌ها نشان می‌دهد که زوج‌های درگیر، چهار الگوی ناکارآمد ارتباطی شامل انتقاد، بی‌احترامی، حالت تدافعی و کارشکنی را تجربه می‌کنند که در آن دو عامل اول برای حمله و دو عامل بعدی به‌عنوان دفاع استفاده می‌شود و نشان‌دهندهٔ آسیب‌دیدگی یکپارچگی رابطه است. با به‌کارگیری ده اصل این کتاب، یکپارچگی زندگی افزایش یافته و امکان ابراز محبت و شفقت بیشتر و کمک متقابل فراهم می‌شود.

کتاب «۱۰ اصل برای زوج‌درمانی مؤثر» زوج‌درمانی را از مبانی آن معرفی کرده است؛ از چگونگی شروع کار با زوج‌های مضطرب و نگران تا درس‌هایی که «جان گاتمن» و «جولی گاتمن» طی چهار دهه بررسی بیش از ۳۰۰۰ زوج آموخته‌اند. این نویسنده‌ها دستاوردهای پژوهشی خود را به روش‌های ارزیابی زوج‌ها شامل ارزیابی فردی و رابطه‌شان و طراحی درمان بر اساس آن تبدیل می‌کنند. فصل‌های بعدی اصولی برای مداخلهٔ مؤثر در روابط زوج‌ها ارائه می‌دهد؛ از آرام‌کردن خود هنگام نزاع زوجین برای کمک به آن‌ها تا تشویق آن‌ها به خاموش‌کردن اختلافات و احیای همدلی، پیونددادن زوج‌های دور از هم، تنظیم قطب‌نمای اخلاقی در مواجهه با روابط فرازناشویی، تشخیص زوج‌های قابل درمان و ایجاد امید در آن‌ها. تمام فصل‌ها، مبتنی بر موردپژوهی‌های برگرفته از سال‌ها کار بالینی این نویسنده‌ها هستند. هدف آن‌ها قانع‌کردن زوج‌درمان‌گرها به لذت‌بخش و نه‌چندان دشواربودن کار با زوج‌ها است و امیدوارند با به‌کارگیری اصول این کتابْ شاهد تعمیق علاقه، کاهش درد و شعله‌ورشدن دوبارهٔ عشق در مراجعانتان باشید. پیشگفتار این کتاب نوشتهٔ «دنیل جی. سیگل» (مؤسس مجموعهٔ ویراستار و مجموعهٔ نورتن در عصب‌زیست‌شناسی میان‌فردی) است؛ همچنین کتاب حاضر یادداشتی به قلم «مریم تقی‌پور» (روان‌شناس، مشاور و واقعیت‌درمانگر) را ارائه کرده است.

خلاصه کتاب ۱۰ اصل برای زوج درمانی موثر

به‌گفتهٔ «مریم تقی‌پور» (روان‌شناس، مشاور و واقعیت‌درمانگر) در رویکرد پژوهش‌محور گاتمن‌ها ردپایی از اسطوره‌ها و تمثیل‌های کهن دیده می‌شود که نشان از آشنایی آن‌ها با ادبیات و تاریخ دارد و این آمیختگی خلاقانه منجر به ایده‌های نو و مؤثر شده است. به‌گفتهٔ این روان‌شناس عنوان کتاب حاضر می‌تواند ده فرمانِ موسی را تداعی کند؛ گویی گاتمن‌ها عصارهٔ تجربهٔ بیش از سه دهه کار حرفه‌ای خود را در این ده اصل به زوج‌درمانگرانی تقدیم می‌کنند که دغدغهٔ کیفیت خدمات به زوج‌های در آستانهٔ فروپاشی را دارند. این نویسندگان با زبانی روشن و بر اساس دانش و تجربه، یافته‌های خود را بی‌دریغ در اختیار درمانگران قرار داده و با استفاده از پژوهش‌ها و نمونه‌های بالینیْ چگونگی اجرای عملی مراحل درمان را با جزئیات نشان داده‌اند. در این ده اصل، مهارت‌های ضروری دیگری مانند پرهیز از قضاوت، همدلی و خودافشایی نیز گنجانده شده و از تجربیات متخصصان دیگر مانند «شیرلی گلس» در زمینهٔ خیانت بهره گرفته شده است. نویسندگان حتی قضاوت‌های انسانی خود را در مواجهه با مراجعان بازگو می‌کنند و بر اهمیت عدم قضاوت برای کمک به بهبود روابط تأکید می‌ورزند. آن‌ها با شرح تعارض شخصی خود بر سر خرید خانه، مفهوم خلق معانی مشترک را تبیین کرده و در انتهای هر فصل، خلاصه‌ای به‌شکل تمرین‌های گام‌به‌گام ارائه می‌دهند. «جان گاتمن» و «جولی گاتمن» با اشاره به نزاع‌های جهانی و کشتارهای بی‌دلیل، زوج‌درمانگران را به ایجاد تغییر در سطح روابط زوج‌ها و احیای احترام، رحم و شفقت دعوت می‌کنند و معتقد هستند که زوج‌ها می‌توانند تغییر کنند.

چرا باید کتاب ۱۰ اصل برای زوج درمانی موثر را بخوانیم؟

این اثر با ارائهٔ رویکردی ساختارمند و مبتنی بر دهه‌ها پژوهش، راهنمایی جامعی برای درمانگران در تمام مراحل زوج‌درمانی فراهم می‌کند و به چالش‌های رایج این حوزه می‌پردازد. مطالعهٔ این اثر می‌تواند به درک عمیق‌تر پویایی‌های روابط زوجی، به‌کارگیری اصول مؤثر در مداخله و کمک به زوج‌ها برای حل اختلافات، تقویت صمیمیت و ایجاد تغییرات مثبت در زندگیشان منجر شود.

کتاب ۱۰ اصل برای زوج درمانی موثر را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب را منبعی ارزشمند و یک راهنمای عملی گام‌به‌گام ویژهٔ زوج‌درمانگران دانسته‌اند. گاتمن‌ها عصارهٔ تجربهٔ بیش از سه دهه کار حرفه‌ای خود را در ده اصل به زوج‌درمانگرانی تقدیم کرده‌اند که دغدغهٔ کیفیت خدمات به زوج‌های در آستانهٔ فروپاشی را دارند.

درباره جان گاتمن

«جان گاتمن» (زادهٔ ۱۹۴۲) روان‌شناس، نویسنده و استادی آمریکایی است که بیشتر به‌دلیل پژوهش‌هایش در زمینهٔ ثبات ازدواج و تحلیل علمی روابط از طریق مشاهدهٔ مستقیم شناخته می‌شود. او با دریافت چهار جایزهٔ «محقق دانشمند» از مؤسسهٔ ملی بهداشت روان و جوایزی همچون «دانشمند محقق برجسته» از انجمن آمریکایی ازدواج و خانواده‌درمانی، جایزهٔ آکادمی خانواده‌درمانی آمریکا، تقدیرنامهٔ ریاست بخش روان‌شناسی خانوادهٔ انجمن روان‌شناسی آمریکا، جایزهٔ بورگس شورای ملی روابط خانوادگی و دکترای افتخاری علوم از دانشگاه ویسکانسین - مدیسون، تأثیر بسزایی در توسعهٔ مفاهیم تحلیل رفتارهای اجتماعی داشته و به‌عنوان یکی از ده درمانگر برتر تأثیرگذار در ربع قرن گذشته انتخاب شده است. از آثار مشترک او با «جولی شوارتز گاتمن» می‌توان به «زوج‌درمانی با روش گاتمن»، «نسخهٔ عشق»، «درست دعوا کنید!» و «هشت قرار عاشقانه» اشاره کرد.

درباره جولی گاتمن

«جولی گاتمن» (زادهٔ ۱۹۵۱) روان‌شناس، پژوهشگر، سخنران و نویسندهٔ آمریکایی است. او به‌همراه «جان گاتمن» بنیان‌گذار مؤسسهٔ «گاتمن» است که به تقویت روابط از طریق محصولات و برنامه‌های مبتنی بر تحقیق اختصاص دارد و یکی از خالقان تئوری «زوج‌درمانی به‌روش گاتمن» محسوب می‌شود. او مفتخر به دریافت جوایز و افتخاراتی از جمله انتخاب‌شدن به‌عنوان روان‌شناس سالِ ایالت واشنگتن (۲۰۰۲)، دریافت تقدیرنامه از ارتش ایالات متحده (۲۰۰۵) و جایزهٔ دستاورد یک عمر شبکهٔ درمانگران روان‌درمانی (۲۰۲۱، مشترک با «جان گاتمن») شده است. از آثار مشترک او با «جان گاتمن» می‌توان به «زوج‌درمانی با روش گاتمن»، «نسخهٔ عشق»، «درست دعوا کنید!» و «هشت قرار عاشقانه» اشاره کرد.

نظر افراد یا مجله‌های مشهور درباره این کتاب چیست؟

- «دنیل جی. سیگل» (مؤسس مجموعهٔ ویراستار و مجموعهٔ نورتن در عصب‌زیست‌شناسی میان‌فردی) معتقد است با به کارگیری اصولی که در این کتاب آمده، متوجه می‌شوید که یکپارچگیِ زندگیتان افزایش یافته است. دستیابی به مفاهیمی که در خدمت سلامت دیگران باشد از گنجینه‌های مخفی متخصص سلامت روان محسوب می‌شود. باتوجه‌به دیدگاه‌های قابل توجه «جان گاتمن» و «جولی گاتمن» در استفاده از علم برای درک و بهبود سلامت روابط، این فرصت مناسب به زوج‌درمان‌گرها داده شده که برای یافتن این معانی به اشتراک‌گذاشتن زندگیشان و به ارمغان‌آوردن محبت و شفقت بیشتر برای جهان به یکدیگر کمک کنند. او می‌پرسد «از ما چه انتظاری بیش از این دارید؟» و سپس می‌خواهد که لذت ببرید.

- Jeffrey K. Zeig (بنیان‌گذار و مدیر بنیاد میلتون اچ. اریکسون) معتقد است که گاتمن‌ها برجسته‌ترین زوج‌درمانگران تاریخ هستند و ارائهٔ زوج‌درمانی بدون درک مشارکت‌های پیشگامانهٔ گاتمن‌ها نابخردانه است. «زیگ» معتقد است که این دو نویسنده با تحقیق درمورد موفقیت و شادی زناشویی، یافته‌های خود را به‌وضوح و مختصر در کتاب حاضر ارائه داده‌اند تا درمانگران با هر گرایش و سطح مهارتی بتوانند به‌طور مؤثر به شکوفایی زوج‌ها کمک کنند.

چه نسخه‌های دیگری از این کتاب در ایران منتشر شده است؟

کتاب حاضر با عنوان «۱۰ اصل اساسی زوج‌درمانی اثربخش» با ترجمهٔ «کیانوش زهراکار»، «فرشاد لواف‌پورنوری» و «احمد ایزدی‌اجیرلو» توسط انتشارات تمدن علمی‏ در سال ۱۳۹۶ فیپا دریافت کرده؛ همچنین با ترجمهٔ «مهریار ندرمحمدی‌مقدم» و «صلاح دل‌آرامغنلو» به‌وسیلهٔ نشر حسن صادقی در سال ‏‫۱۳۹۵ و سپس با عنوان «الفبای زوج‌درمانی» با ترجمهٔ «عباس موزیری» و «فاطمه نادری» در سال ۱۳۹۹ روانهٔ بازار کتاب شده است.

بخشی از کتاب ۱۰ اصل برای زوج درمانی موثر

«اصل نهم: به تعویق انداختن قضاوت اخلاقی، هنگام بررسی روابط فرازناشویی

از زمانی که ده فرمان موسا نازل شد قرن‌ها می‌گذرد. در این مدت، مردم شوهران و زنان چشم‌چران و متعرض را که روابط فرازناشویی داشتند محکوم می‌کردند. قضات، کشیش‌ها و مردم شهر زنان را سنگسار می‌کردند و مردان را با طناب می‌بستند و چهار تکه می‌کردند یا هر دو را به دلیل علاقهٔ خارج از عرفی که به هم داشتند، تبعید می‌کردند. در برخی کشورها، روابط نامشروع از راه قانون پیگیری و برایش مجازات تعیین می‌شود؛ اما همچنان این روابط وجود دارد و همچنان به ازدواج‌ها آسیب می‌زند. حدود ۱۸ تا ۴۵ درصد از مردان متأهل روابط فرازناشویی دارند. امروزه از آن‌جا که زنانِ بیش‌تری خارج از خانه کار می‌کنند و با دیگران بیش‌تر تماس دارند درصد بیش‌تری از آنان به چنین روابطی روی می‌آورند، اینترنت هم موجب شده میلیون‌ها نفر با یکدیگر روابط فرازناشویی داشته باشند. وبگاه‌هایی وجود دارند که با فراهم‌آوردن اتاق‌های گفتگو زنان و مردان متأهل را به یکدیگر معرفی می‌کنند. در روزنامه‌ها برای کسانی که به دنبال معشوقه‌ای جدیدند مکان‌هایی برای ملاقات تبلیغ می‌شود. به این ترتیب، بی‌شک برقراری روابط فرازناشویی آسان‌تر شده و این روابط به زندگی‌های مشترک تا مرحلهٔ ازهم‌گسیختگی فشار می‌آورند. با وجود این، روابط فرازناشویی نسبت به خصومت طولانی‌مدت بین زوج‌ها، کم‌تر سبب جدایی می‌شود، چرا که درد عمیقی که این خصومت‌ها ایجاد می‌کند هولناک است.

درمانگرها اغلب از درمان زوج‌هایی که روابط فرازناشویی دارند گریزانند، هیچ عاملی بیش‌تر از عبارت‌هایی چون «آن زن یا مرد به من خیانت کرد» یا «تو باید ببخشی و ادامه دهی» سبب برانگیختگی مشاوران نمی‌شود. برای کسانی که به آن‌ها خیانت شده شنیدن این عبارت‌ها بسیار دردناک است. وقتی که شب‌ها تصویر زنای همسرشان را در خواب می‌بینند، چطور می‌توانند ادامه دهند. در بدترین شکل افراد خیانتکار چهره‌هایی عبوس دارند و از برقراری تماس چشمی با درمانگر اجتناب می‌کنند. همسرانشان به آن‌ها ناسزا می‌گویند و مشاوران، ماهرانه بر آن توهین‌ها صحه می‌گذارند.

در واقع، ما درمانگرها با وضعیت دشواری روبروییم. تأثیر مخرب روابط فرازناشویی نه فقط به زوج‌ها، بلکه به فرزندانشان نیز آسیب می‌زند. می‌دانیم که این روابط بسیار ناگهانی اتفاق می‌افتند، با این حال از هیچ‌یک از این افراد جانبداری نمی‌کنیم.

نکتهٔ مهم این است که روابط فرازناشویی برای همیشه پنهان نمی‌مانند. پس از آن‌که جان اطلاعات صدها زوجی را که روابط فرازناشویی داشته‌اند، بررسی کرد دریافت که حدود ۲۴ مرحلهٔ ابتدایی وجود دارد که به خیانت منتهی می‌شود و به این ترتیب می‌توان این روابط را پیش‌بینی کرد.»