کتاب مغز سرخوش

کتاب مغز سرخوش نوشتهٔ دین برنت و ترجمهٔ معصومه ملکیان است. نشر سایلاو این کتاب را منتشر کرده است. در این کتاب درمی‌یابید که علم دربارهٔ منشأ شادی و چرایی آن چه می‌گوید. این اثر از مجموعه‌های «مطالعات میان رشته‌ای» و «جهان مغز» است.

درباره کتاب مغز سرخوش

کتاب مغز سرخوش (THE HAPPY BRAIN) در مورد شادی است و این‌که شادی از کجای مغز سرچشمه می‌گیرد. علت آن چیست و چرا؟ چه چیزی باعث می‌شود مغز ما از چیزهای خاصی خیلی خوشش بیاید، اما چیزهای دیگری را دوست نداشته باشد؟ آیا راه مطمئنی برای القای شادی در مغز انسان‌ها وجود دارد؟ همان‌طور که عده‌ای ادعا می‌کنند شادی مانند زدن رمز عبور در حساب بانکی آنلاین است؟ آیا شادی همیشگی واقعاً وجود دارد؟ این‌که سال‌ها کاری ثابت و یکنواخت را مدام انجام دهید شما را به مرز جنون می‌کشاند یا باعث خوشحالی همیشگی‌تان می‌شود؟ با خواندن این کتاب، پاسخ این پرسش‌ها را خواهید فهمید. لازم به گفتن است که این کتاب، کتابی خودآموز یا مدلی برای زندگی شادتر و کامل‌تر یا چیزی مثل این نیست. دین برنت، نویسندهٔ کتاب مجذوب مغز و تمام کارهایی است که انجام می‌دهد. یکی از کارهایش این است که به ما این امکان را می‌دهد تا شادی را تجربه کنیم. قصد نویسنده این بود که در حد توانم توضیح دهد چگونه مغز این کار را انجام می‌دهد.

خواندن کتاب مغز سرخوش را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران مطالعه در باب سازوکارهای مغز انسان پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب مغز سرخوش

«چشایی واقعاً یک حس بسیار ضعیف است. مغز منابع زیادی را به آن اختصاص نمی‌دهد، بنابراین وقتی طعم چیزی را می‌چشیم، بیشتر آن ترکیبی از حس بویایی، بینایی، حافظه و انتظارات ماست. بنابراین، ترجیح غذایی به‌شدت تحت تأثیر تجربیات، پیش‌فرض‌ها، فرهنگ و غیره است. شاید چیزی که به نظر شما بد است را کس دیگری بخورد، دلیلش معمولاً این است که درک او از آن متفاوت از درک شماست. او از آن غذا متنفر نیست؛ ازنظرش آن غذا بد نیست.

این مسئله در مورد حواس دیگر نیز صدق می‌کند. یکی تحمل بوی دود پیپ را ندارد، درحالی‌که همین بو یکی دیگر را به یاد پدربزرگ دوست‌داشتنی‌اش می‌اندازد و برایش یادآور خاطرات خوب و تداعی‌های مثبت است (خصوصاً که بو ارتباط نزدیکی با حافظه دارد). یکی از موسیقی هِوی‌متال خوشش نمی‌آید، اما برای یکی دیگر زندگی بدون آن سخت است. مردم دائماً مدهای دهه هفتاد را مسخره می‌کنند، درحالی‌که در زمان خودش موهای فر و شلوارهای فون بسیار محبوب بود. در واقع، وقتی چیزی را دوست ندارید نمی‌توانید بگویید قطعاً بد است؛ شاید به‌این‌علت از آن چیز بدتان می‌آید که مغزتان طوری شکل گرفته که آن چیز را نفرت‌انگیز بدانید. اما افراد دیگر مغزهای متفاوتی دارند. آن‌ها تو نیستند.

نمی‌توان گفت تا چه حد بین مغز دو نفر تفاوت وجود دارد. به همین دلیل، مطالعات علوم اعصاب (و مطالعات مرتبط) معمولاً از دوقلوهای همسان به‌عنوان آزمودنی‌های خود استفاده می‌کنند، زیرا آن‌ها ژن‌های مشابهی دارند و در یک محیط بزرگ شده‌اند، بنابراین در مراحل رشد خود در معرض شرایط یکسانی قرار داشته‌اند. متغیرهای طبیعت و تربیت تقریباً برای هر دوی آن‌ها مشابه است. به‌این‌ترتیب، اگر در دوران بزرگ‌سالی یکی از دوقلوها مثلاً به افسردگی مبتلا شود، اما دیگری نه، می‌توانید تفاوت آن‌ها را بررسی کنید و با اطمینان بیشتری نتیجه بگیرید که فلان تفاوت منجر به افسردگی شده است، چراکه اگر علت آن ژنتیکی یا رشدی بود هر دوی آن‌ها باید به آن مبتلا می‌شدند. با وجود تفاوت در مراحل بعدی زندگی، اگر هر دو به افسردگی مبتلا شوند، پس احتمالاً یک عامل ژنتیکی یا رشدی علت کلی این بیماری بوده است. البته ماجرا پیچیده‌تر از این خلاصه کوتاه است، دوقلوهای همسان موهبتی بزرگ برای علم هستند، نه‌فقط برای فیلم‌های ترسناک.

حتی دوقلوهای همسان هم ممکن است بسیار متفاوت از هم باشند، با مغزها و شخصیت‌های متفاوت. اما چگونه؟ فرض کنید: یک‌میلیون تاس دارید، آن‌ها را در ماشین لباسشویی صنعتی می‌ریزید و به مدت بیست دقیقه می‌چرخانید (گوش‌گیر یادتان نرود، زیرا این کار ممکن است پر سروصدا باشد). پس از آن، همه تاس‌ها را روی زمین می‌ریزید و مجموع اعداد نشان داده‌شده را محاسبه می‌کنید. همه این کارها را دوباره انجام می‌دهید، درست مثل قبل و مجموع اعداد را حساب می‌کنید. به نظرتان مجموع اعداد در هر دو بار دقیقاً یکی می‌شود؟ این‌طور نیست. همان تاس‌ها، همان ماشین و همان روش با مدت‌زمان مشابه. با وجود این، اگر نتیجه هر دو بار یکی باشد معجزه‌ای رخ داده است. دلیلش این است که علیرغم شباهت‌های کلی، تک‌تک اجزاء تحت تأثیر حرکات تصادفی و شانسی قرار دارند و به‌نوبه خود دائماً روی یکدیگر تأثیر می‌گذارند. ژن‌ها و محیطی که مغز ما محصول نهایی آن‌هاست کمی شبیه این هستند. این هزار میلیارد تاس، هزاران ضلع دارند و این ماشین لباسشویی هر لحظه تکان‌های شدیدی می‌خورد.»