کتاب سلبریتی ایرانی

کتاب الکترونیکی «سلبریتی ایرانی» نوشتهٔ داوود طالقانی در نشر معارف چاپ شده است. این کتاب کوششی برای شناخت و فهم وضعیت سلبریتی‌ها در ایران است.

درباره کتاب سلبریتی ایرانی

فرهنگ شهرت پدیده‌ای همه‌گیر است و تمام زیست جهان آدمی را تحت تأثیر خود قرار داده‌ است و امکان فرار از آن وجود ندارد. این موضوع در تمام جهان وجود دارد اما سلبریتی ایرانی برخی ویژگی‌های خاص را دارد که می‌تواند وجه تمایز او از سلبریتی آمریکایی (یا سایر اقسام و انواع آن) بشود. کار علمی و پژوهش نظری این کتاب سه رویکرد دارد. رویکرد اول خوش‌بینانه است. در این نگاه سیاست‌گذاران و فعالان فرهنگی نگاه همدلانه‌ای به سلبریتی‌ها دارند. رویکرد دوم کارکردگرایانه است و فعالان آن معتقدند درجهت منافع و سیاست‌ها و اهداف خودمان باید از سلبریتی‌ها بیشترین استفادهٔ ممکن را ببریم. رویکرد سوم انتقادی است و به سلبریتی‌ها بدبین است. در این نگاه سلبریتیسم پدیده‌ای جهانی است و فقط به ایران اختصاص ندارد و در مطالعات دانشگاهی می‌توان ذات و هویت سلبریتی‌ها را مطالعه و نقادی کرد. 

کتاب سلبریتی ایرانی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب به دوستداران مطالعات جامعه‌شناسی پیشنهاد می‌شود.

بخشی از کتاب سلبریتی ایرانی

«احتمالاً آیات مشهور و ابتدایی انجیل یوحنا را شنیده‌اید: «در آغاز کلمه بود و کلمه نزد خدا بود و کلمه خدا بود.» سلبریتی‌ها کلمه نیستند، بلکه تصویرند و این تصاویر با خدا هم نیستند، اما می‌خواهند خدا باشند! یک سلبریتی این‌گونه متولد می‌شود: با تصاحبِ جای خدا برای کاربران و مخاطبان.

کلمه در فلسفهٔ یونان در معنای عقل و لوگوس (شناخت عقلانی) نیز به‌کار می‌رود. سلبریتی‌ها منطق و عقل و زبان و شناخت خاص خودشان را دارند و برای شناخت آن‌ها باید جهان جدیدی را شناخت، دنیایی که در آن زندگی می‌کنیم، جامعه، و فرهنگِ رسانه‌ای.

پیدایش سلبریتی‌ها شبیه جست‌وجوی انسان‌تباران و انسان‌های اولیه نیست. لزوماً نیازی نیست رسانه‌ها را شخم بزنیم، آن‌گونه که باستان‌شناسان غارها و تپه‌ها را می‌کاوند. سلبریتی‌ها متولدشدگان سال‌های اخیرند و نیازی نیست به دوردست‌ها و زمان‌های دور برویم. اگر کمی به خودمان نگاه کنیم، شاید بتوانیم تاریخ تولد سلبریتی‌ها را هم پیدا کنیم، اما متأسفانه پیدا کردن آغاز و بنیاد فرهنگ شهرت به همین راحتی نیست! ضمن این‌که توافقی نیز در این باره وجود ندارد.

تعریف سلبریتی چیست؟ «هرکسی که یک تودهٔ بحرانی از غریبه‌ها تماشایش کنند، متوجه حضورش شوند و او را بشناسند». احتمالاً این تعریف را تجربه کرده‌ایم. مثلاً سال‌ها پیش در نمایشگاه مطبوعات دکتر منوچهر متکی، وزیر امورخارجهٔ وقت، را دیدم که در حلقهٔ محافظان و خبرنگاران دوره شده بود و من هم توانستم او را بشناسم، اما این‌که ایشان هم سلبریتی باشد لزوماً مطابق تعریف نیست، زیرا «سلبریتی یعنی علاقه به زندگی شخصی یک شخص». از همین‌جاست که ویژگی اصلی همهٔ سلبریتی‌ها را می‌توانیم بشناسیم: این‌که چند فرزند دارند، مدرسه رفته‌اند یا ترک تحصیل کرده‌اند، از چه نوع غذایی خوششان می‌آید، و همسر چندم خود را اختیار کرده‌اند.

با یادآوری مثال‌هایی از روابط جنسی و زندگی بی‌مرز برخی سلبریتی‌ها فکر کنید که نگارنده قصد تهییج مخاطب و سرگرم کردن او را دارد، اما این موضوعْ داستانِ تکراری و البته آغازین سلبریتی‌پژوهی است. کافی است به برخی مثال‌های معروف و نخستین شخصیت‌ها در این پدیده اشاره شود؛ یعنی رسوایی اخلاقی الیزابت تیلور و ریچارد برتون، مرگ پرنسس دایانا، و برجسته شدن مدونا.»