کتاب رساله مصطلحات؛ در شرح و بیان اصطلاحات عرفان و تصوف در نثر و نظم

کتاب رساله مصطلحات؛ در شرح و بیان اصطلاحات عرفان و تصوف در نثر و نظم نوشتهٔ فخرالدین عراقی و گردآوری غلامرضا لایقی است. این کتاب را نشر اطلاع منتشر کرده است.

درباره کتاب رساله مصطلحات؛ در شرح و بیان اصطلاحات عرفان و تصوف در نثر و نظم

از جمله نگاشته‌ها و رساله‌های ارزنده‌ای که در قلمرو عرفان و تصوف اسلامی به آنها پرداخته شده، رساله‌هایی هستند متضمن مصطلحات استعاری صوفیه. این رساله‌ها از نظرگاه کتاب‌شناسی، گمنام و مجهولال‌هویه مانده‌اند. رساله‌های معترب و اصیل در این زمینه هم با نگاشته‌های نامعترب و غیراصیل درآمیخته و عقده‌ای کور در خصوص اینگونه مؤلفات به وجود آمده است؛ گره‌ای که تحقیق و تدقیق بیشتری لازم دارد.

خواندن کتاب رساله مصطلحات؛ در شرح و بیان اصطلاحات عرفان و تصوف در نثر و نظم را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

علاقه‌مندان به کتاب‌های عرفانی می‌توانند از خواندن این کتاب لذت ببرند.

درباره فخرالدین عراقی

ابراهیم عراقی فرزند عبدالغفار بود. او در کودکی قرآن را حفظ کرد. وقتی ۱۷ساله بود به هندوستان رفت و در شهر ملتان به شاگردی «شیخ بهاء الدین زکریا ملتانی» درآمد و پس از مدتی با دختر او ازدواج کرد. ابراهیم عراقی صاحب یک پسر شد و نام او را کبیرالدین گذاشتند. ۲۵ سال سپری شد. شیخ بهاءالدین فوت کرد؛ درحالی‌که عراقی را جانشین خود کرده بود. بعد از هند، به روم رفت. در قونیه، به خدمت مولانا رسید و مدت‌ها در مجالس سماع حاضر شد. او پس از سال‌ها اقامت در روم به شام رفت.

مهم‌ترین ویژگی زبان عراقی سادگی، ‌روانی و طبیعی‌بودن آن است. او مانند مولوی و بسیاری از شاعران عارف‌مسلک بیش از لفظ به معنا توجه داشت. اشعار عراقی با مرور زمان به دورترین نقاط شبه‌قاره رخنه کرد و بسیاری از شاعران و عارفان مشهور شبه‌قاره در اشعار فارسی، اردو و پنجابی از او تأثیر پذیرفتند. درمورد سبک شعری او باید گفت که عاشقی دل‌سوخته است که با سخنانش از سوز درون و شوق باطن و کمال نفس خویش حکایت می‌کند. کلامش ساده، استوار و استادانه است. در غزل و ترکیب‌ها و ترجیع‌های او شور و شوقی بی‌مانند که نشان التهاب درونی اوست، دیده می‌شود و این شوق گاه با بی‌مانندی که نشانهٔ التهاب درونی اوست، دیده می‌شود. شعرهای او گاه با توصیفات بدیع و کم‌سابقه از حالات سالکان و اصلان آمیخته است.

بخشی از کتاب رساله مصطلحات؛ در شرح و بیان اصطلاحات عرفان و تصوف در نثر و نظم

«میل

رجوع را گویند به اصل خود، بی‌شعور و آگاهی از اصل و مقصد، همچون رجوع طبیعی، چون جمادات به طبایع، اربعه که بی‌اختیار مایل اصل‌اند و همچون رجوع عناصر به اصل خود، بی‌اختیاری

آرزو

میل است به اصل خود، با اندک آگاهی و علم به بعضی از اصل و مقصد.

محبت

دوستی را گویند بی سبب و علاقه و بی‌حرکتی با حق سبحانه‌وتعالی. میل به اصل خود است با وجود علم و آگاهی از یافت لذت دریافت مقصد.

محبوب

حق تعالی را گویند وقتی که مستغنی از دوستی دانند او را مطلقاً بی قیدی.

طلب

جستن حق را گویند اعم از آنکه دوست دارند یا نه، بلکه بیشتر از عبدیت و معبودیت بود.

طالب

جوینده حق را گویند از راه عبودیت و محمدت کمال، نه از روی دوستی»